Vấn đề cũ, thách thức mới

Trong báo cáo vừa được công bố trước Đại hội đồng Liên hợp quốc (LHQ), Tổng Thư ký LHQ Ban Ki Mun cho biết, hơn 60 triệu người, một nửa là trẻ em, đã phải trốn chạy khỏi các cuộc xung đột bạo lực và hiện phải sống trong cảnh tị nạn không nhà cửa. Ngoài ra, khoảng 225 triệu người di cư đã rời bỏ quê hương ra đi để tìm kiếm những cơ hội sống tốt hơn. Trên thực tế, một số lượng lớn trong số người tị nạn nói trên đang tập trung tại tâm bão của khủng hoảng di cư toàn cầu là châu Âu. Chỉ tính riêng trong năm 2015, hơn một triệu người di cư đã kéo tới châu Âu, tạo ra cuộc khủng hoảng tồi tệ. Theo đó, gánh nặng người nhập cư đã “bào mòn” phúc lợi xã hội của các nước EU, tạo ra những nguy cơ an ninh, bất ổn xã hội và gây chia rẽ nội bộ các quốc gia trong mái nhà chung châu Âu.

Hơn một năm đã trôi qua, song các quốc gia trong khu vực này vẫn đang loay hoay “vít mạch ngược” và không thể chặn nổi dòng người di cư. Dù EU đã đạt thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ nhằm ngăn chặn dòng người di cư từ nước này vượt biển Ê-giê tới Hy Lạp trước khi tìm đến các nước Bắc Âu, song thỏa thuận nêu trên ngay lập tức khiến làn sóng di cư chuyển hướng tới các lộ trình khác, nhất là từ Li-bi vượt biển Địa Trung Hải tới I-ta-li-a, tạo thêm gánh nặng cho quốc gia cửa ngõ này. Từ đầu năm tới nay, I-ta-li-a trở thành điểm đến của hơn 28.500 người di cư.

Trong khi đó, thỏa thuận nói trên với Thổ Nhĩ Kỳ đang được giới phân tích nhận định là hết sức mong manh. Báo Hình ảnh của Đức đánh giá, thỏa thuận giải quyết cuộc khủng hoảng người di cư EU – Thổ Nhĩ Kỳ mà hai bên đạt được mới đây, hiện không bảo đảm có thể thành công. Việc Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ A.Đa-vu-tô-glu (người được cho là kiến trúc sư của thỏa thuận nêu trên và có quan hệ cá nhân tốt đẹp với Thủ tướng Đức A.Méc-ken) vừa thông báo từ chức, đã làm dấy lên những nghi ngờ rằng, liệu Tổng thống Éc-đô-gan còn sẵn lòng thực thi phần trách nhiệm của mình trong thỏa thuận hay không. Báo Hình ảnh tiết lộ rằng, một số quốc gia EU đã thảo luận phương án hai trong trường hợp thỏa thuận EU – Thổ Nhĩ Kỳ đổ vỡ. Theo đó, Hy Lạp là ứng cử viên để EU lựa chọn làm đối tác thay Thổ Nhĩ Kỳ trong việc “đắp đê ngăn lũ” di cư.

Ngoài vấn đề nêu trên, EU cũng đang đối mặt thách thức ngày càng tăng trong bối cảnh bất đồng nội bộ khối liên quan việc phân bổ hạn ngạch người nhập cư ngày càng sâu sắc. Các quốc gia Đông Âu như Hung-ga-ri, Ba Lan và Xlô-va-ki-a đã kịch liệt phản đối việc phân bổ 160.000 người tị nạn tới các nước EU. Để đối phó với tình trạng “trên bảo dưới không nghe”, đầu tháng 5 vừa qua, Ủy ban châu Âu (EC) cực chẳng đã, phải tuyên bố sẽ phạt các nước không tiếp nhận người tị nạn với cái giá khá “chát” là 250.000 ơ-rô cho mỗi trường hợp từ chối tiếp nhận người nhập cư theo hạn ngạch. Bên cạnh đó, cuộc khủng hoảng di cư cũng đặt EU trước các thách thức an ninh, chính trị rất lớn. Thủ tướng Đức A.Méc-ken đã lên tiếng cảnh báo nguy cơ chủ nghĩa dân tộc quay trở lại châu Âu. Bà Méc-ken bày tỏ quan ngại trước thực trạng các đảng cực hữu và chống người nhập cư đang nhận được sự ủng hộ ngày càng mạnh mẽ ở một số quốc gia EU thời gian gần đây.

Cuộc khủng hoảng di cư diễn ra nghiêm trọng tại châu Âu đòi hỏi các nhà lãnh đạo EU phải đoàn kết đưa ra các giải pháp tổng thể để giải quyết tận gốc rễ của vấn đề, đó là giải quyết hòa bình các điểm nóng về xung đột, bất ổn chính trị tại các nước láng giềng của EU. Tuy nhiên, cho đến nay, dường như các giải pháp mà các nhà lãnh đạo EU đưa ra vẫn chưa đủ hợp lý và quyết liệt, khiến tiến trình giải quyết cuộc khủng hoảng này nhiều lần “đi vào ngõ cụt”. Theo đó, khủng hoảng di cư đang trở thành một vấn đề có tính toàn cầu.

Thực trạng nêu trên khiến Tổng Thư ký LHQ Ban Ki Mun đã phải kêu gọi từng quốc gia xem xét đề ra một khuôn khổ hợp tác quốc tế cho vấn đề người di cư, dưới hình thức một hiệp định toàn cầu. Người đứng đầu LHQ hy vọng, một hội nghị liên chính phủ về vấn đề di cư quốc tế vào năm 2018 để thông qua hiệp định này. Trước mắt, vào ngày 19-9 năm nay, Đại hội đồng LHQ sẽ tổ chức một hội nghị cấp cao để thảo luận về tình trạng di cư ồ ạt. Đây được coi là cơ hội đặc biệt để EU nói riêng và cộng đồng quốc tế nói chung tìm ra lời giải cho bài toán nhập cư đang trở thành vấn đề lớn của nhân loại trong thập kỷ này. Trước mắt, LHQ đề nghị tái định cư cho ít nhất 10% số người tị nạn mỗi năm và yêu cầu các nước mở cửa biên giới đón những người tị nạn và di cư từ các khu vực chiến tranh và thảm họa.

Đông Dương

Theo_Báo Nhân Dân