Ván bài quân sự mới của Tổng thống Trump

Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh tấn công lực lượng Houthi ở Yemen phải chăng chỉ nhằm ép nhóm này không được tấn công tàu thuyền ở biển Đỏ hay còn ý đồ gì khác?

Hôm (17.3), Đài Al Jazeera đưa tin lực lượng quân sự Houthi ở Yemen đã tuyên bố tiến hành tấn công vào một tàu hải quân Mỹ.

Tổng thống Trump nhìn vào hình ảnh quân đội Mỹ khai hỏa tấn công Houthi ngày 15.3. ẢNH: REUTERS

Lệnh tấn công được ông Trump đưa ra vào ngày 15.3 sau khi Houthi tuyên bố sẽ tiếp tục tấn công các tàu biển có liên quan Israel di chuyển trên biển Đỏ vì Israel vẫn phong tỏa Dải Gaza. Washington khẳng định các cuộc tấn công Houthi sẽ tiếp tục cho đến khi nào lực lượng này từ bỏ việc tập kích tàu trên biển Đỏ. Houthi cáo buộc các cuộc tấn công của Mỹ đã khiến 53 người thiệt mạng. Trong khi đó, dầu thô đã tăng giá sau khi các hoạt động quân sự vừa nêu diễn ra.

Lực lượng này gọi đó là “sự trả đũa” đối với các cuộc tấn công của Mỹ vừa được tiến hành từ ngày 15.3 theo lệnh của Tổng thống Trump nhằm vào các cơ sở của Houthi ở Yemen. Cụ thể, người phát ngôn của Houthi thông báo 18 tên lửa và máy bay không người lái đã được phóng đi để tấn công nhóm tác chiến tàu sân bay USS Harry Truman (Mỹ). Trong khi đó, đêm 16.3, quân đội Mỹ cũng đã tiếp tục tấn công lực lượng Houthi.

Không chỉ gây sức ép cho Houthi

Trả lời Thanh Niên tối qua (17.3), ông Carl O.Schuster (cựu Giám đốc bộ phận điều hành của Trung tâm tình báo hỗn hợp – Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của hải quân Mỹ và đang giảng dạy ở Đại học Hawaii – Thái Bình Dương về quan hệ quốc tế) đánh giá: “Tổng thống Trump ra lệnh tấn công quy mô lớn nhằm vào Houthi vì các cuộc tấn công hạn chế của người tiền nhiệm Joe Biden không có tác động lâu dài để ngăn chặn Houthi tập kích tàu ở biển Đỏ. Tân chủ nhân Nhà Trắng đang truyền thông điệp đến Houthi rằng họ sẽ phải chịu thiệt hại nếu tiếp tục tấn công các tàu biển ở biển Đỏ và vịnh Aden. Ông Trump cũng muốn truyền thông điệp đến Iran rằng nếu hỗ trợ cho Houthi cũng sẽ phải đối mặt với phản ứng mạnh mẽ”.

“Tổng thống Trump cũng đã khôi phục một số biện pháp trừng phạt khắc nghiệt đối với Iran. Đó là những biện pháp mà ông Biden khi đương nhiệm đã dỡ bỏ với hy vọng Tehran sẽ xuống thang. Nhưng các chính sách của ông Biden đã tạo điều kiện cho Iran có thêm nguồn lực để hỗ trợ một số lực lượng thân hữu tại Trung Đông. Việc Israel gần như phá hủy phần lớn sức mạnh của Hezbollah và sự thất bại của Iran trong việc hỗ trợ chế độ của ông Bashar al-Assad ở Syria cho thấy nguồn lực của Tehran dần suy giảm”, cựu đại tá Schuster đánh giá.

Theo ông, tình hình ở Trung Đông không ổn định nhưng Hamas, Hezbollah và Iran đang ở thế phòng thủ. Vì thế, Tổng thống Trump đang cho họ biết rằng Mỹ sẽ không còn sử dụng những biện pháp lưng chừng. Nếu các lực lượng này khiêu khích Washington dưới thời ông Trump thì sẽ phải hứng chịu hành động quân sự mạnh mẽ và các biện pháp kinh tế tăng cường.

“Cho đến nay, hành động của ông Trump đã nhận được sự ủng hộ của Ả Rập Xê Út và UAE. Ông đang buộc Iran phải lựa chọn giữa việc tiếp tục chiến tranh với phương Tây, hoặc phải chịu thiệt hại nghiêm trọng cả về sức mạnh quân sự lẫn kinh tế, uy tín ở khu vực”, chuyên gia Schuster nhận định.

Mũi tên nhiều mục tiêu ?

Cũng trả lời Thanh Niên hôm qua (17.3), GS Yoichiro Sato (chuyên gia về quan hệ quốc tế, Đại học Ritsumeikan châu Á – Thái Bình Dương, Nhật Bản) nhận định: “Cuộc tấn công vào Houthi được tiến hành với lý do đảm bảo an ninh hàng hải không vực biển Đỏ và kênh đào Suez. Thời gian qua, Iran bị cáo buộc cung cấp máy bay không người lái và vũ khí cho Houthi. Điều này được cho là nằm trong chiến lược của Tehran để thách thức các nỗ lực an ninh của Washington và đồng minh ở khu vực. Vì thế, hành động của ông Trump phù hợp với lợi ích của Ả Rập Xê Út, vì Houthi đã chế ngự chế độ Yemen vốn do Ả Rập Xê Út hậu thuẫn. Vừa qua, Ả Rập Xê Út đã phối hợp với ông Trump để tổ chức hội nghị đàm phán ngừng bắn cho cuộc xung đột Ukraine. Vì thế, việc tấn công Houthi cũng có thể xem là cách Mỹ “lại quả” cho Ả Rập Xê Út”.

Sơ đồ Mỹ tấn công Houthi ngày 15.3. ĐỒ HỌA: TỔNG HỢP

“Tình hình Trung Đông vẫn rất bất ổn, thậm chí có thể xem là hỗn loạn. Khu vực này thu hút sự chú ý của Mỹ, nhất là khi Washington đang tìm cách cân bằng chiến lược rộng lớn giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Sự hợp tác của Iran với cả Nga và Trung Quốc trong khối BRICS mở rộng cung cấp đã giúp một số nước trong khối này ứng phó các lệnh trừng phạt kinh tế của phương Tây. Nên việc Mỹ tấn công vào Houthi còn có thể xem là dấu hiệu của cuộc chiến ủy nhiệm ăn miếng trả miếng đang diễn ra giữa các bên”, GS Sato phân tích thêm.