Vaccine ung thư có giúp ngăn mắc bệnh?
Vaccine ung thư chủ yếu được xem như phương pháp điều trị sử dụng cho các ca bệnh đã được chẩn đoán.
Tiến bộ trong nghiên cứu vaccine chống ung thư được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ quá trình phát triển vaccine mRNA chống COVID-19 (ảnh minh họa)
Vaccine ung thư không giống như vaccine phòng ngừa cúm và các bệnh truyền nhiễm khác. Các bệnh ung thư không lây nhiễm cho con người mà xảy ra do trục trặc trong cơ thể, thường là khi hệ thống miễn dịch bị suy yếu. Vì vậy, vaccine ung thư không hẳn là loại thuố.c mà sau khi dùng bạn sẽ không bị ung thư nữa, mà chủ yếu được xem như phương pháp điều trị sử dụng cho các ca bệnh đã được chẩn đoán.
Một số vaccine phòng ngừa có thể chống lại ung thư từ khi chưa mắc bệnh là các loại vaccine phòng nhiễm các loại virus làm tăng nguy cơ ung thư (viêm gan, HPV).
Gần đây, tiến bộ trong nghiên cứu vaccine chống ung thư được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ quá trình phát triển vaccine mRNA chống COVID-19.
Công nghệ mRNA được ưa chuộng trong lĩnh vực ung thư học và nhiều nước cũng đang trong quá trình nghiên cứu vaccine ung thư dựa trên công nghệ này.
Vaccine mRNA hoạt động bằng cơ chế mã hóa chuỗi protein của kháng nguyên ung thư trong mRNA, đưa mRNA này vào cơ thể để các kháng nguyên này được sinh ra trong cơ thể và buộc hệ thống miễn dịch phải tấ.n côn.g chúng.
Vì vậy, các vaccine mRNA sẽ được tạo ra cá nhân hóa dựa trên “hộ chiếu khối u” của mỗi người. Việc phân tích các đặc điểm di truyền của tế bào ung thư trong cơ thể người bệnh sẽ cho thấy chính xác cách điều chỉnh vaccine để hệ miễn dịch của bệnh nhân bắt đầu chống lại chúng.
Các nhà khoa học chỉ mới ở giai đoạn đầu của hành trình tạo ra một loạt vaccine ung thư đầy đủ. Còn rất nhiều vấn đề cần giải quyết và một khoảng cách trong việc đưa lý thuyết đến gần thực tế.
Video đang HOT
Trước hết, không phải tất cả các tế bào khối u đều có kháng nguyên riêng, trong khi đây là điều kiện chính để phát triển vaccine. Nếu hướng hệ miễn dịch vào những kháng nguyên cũng đồng thời có trong các tế bào khỏe mạnh, vaccine cũng sẽ tiê.u diệ.t chúng và hậu quả của việc này có thể rất nguy hiểm.
Ngoài ra, các tế bào khối u không phải lúc nào cũng “ngoan ngoãn” chờ đợi số phận mà vaccine đã tạo ra. Chúng có thể sử dụng các cơ chế khác nhau để trở nên vô hình đối với hệ thống miễn dịch, hoặc tiến hóa, cố gắng sống sót sau sự tấ.n côn.g của hệ thống miễn dịch. Trong một số trường hợp, vaccine chỉ kéo dài sự sống chứ không chữa khỏi bệnh.
Trong cuộc chiến chống lại ung thư, kích thước của khối u cũng đóng vai trò lớn. Ngay cả khi có phản ứng miễn dịch cần thiết, có thể vẫn chưa đủ để vượt qua khối u hoàn toàn. Bản thân hệ thống miễn dịch cũng có thể làm cơ thể suy yếu.
Ngay cả khi tìm thấy một loại vaccine có hiệu quả cho một loại ung thư cụ thể, nó vẫn cần phải được điều chỉnh cho các nhóm người khác nhau: người già, tr.ẻ e.m, người mắc bệnh đi kèm.
Việc phát triển vaccine mRNA cũng liên quan đến việc tạo ra một loại thuố.c được cá nhân hóa, nghĩa là mỗi bệnh nhân sẽ cần phải có mũi tiêm riêng dựa trên phân tích khối u.
Việc sản xuất một loại vaccine như vậy không chỉ mất nhiều thời gian (và trong thời gian này, khối u có thời gian để thay đổi) mà còn tốn kém.
Nga dự kiến phát miễn phí vaccine chống ung thư cho bệnh nhân
Ông Andrey Kaprin, Tổng giám đốc Trung tâm Nghiên cứu y khoa X-quang thuộc Bộ Y tế Nga, mới đây cho biết Nga đã phát triển vaccine mRNA chống lại ung thư và sẽ phân phối miễn phí cho bệnh nhân.
ông Alexander Gintsburg, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu dịch tễ học và vi sinh vật học quốc gia cho biết các thử nghiệm tiề.n lâm sàng chỉ ra vaccine mới ngăn chặn sự phát triển của khối u (75-80%) và di căn tiềm ẩn.
Nga dự kiến sẽ lưu hành rộng rãi loại vaccine này từ đầu năm 2025.
Cách vaccine ung thư của Nga hoạt động trên cơ thể người
Vaccine ung thư của Nga hoạt động theo công nghệ mRNA - cùng cơ chế của loại vaccine chống lại COVID-19.
Theo TASS, Nga đã phát triển được vaccine chống ung thư và dự kiến đưa vào lưu hành rộng rãi đầu năm 2025. Vaccine sẽ được phân phối miễn phí cho bệnh nhân.
Theo Tổng giám đốc Trung tâm nghiên cứu y học X quang thuộc Bộ Y tế Nga Andrey Kaprin, vaccine này được phát triển với sự hợp tác của một số trung tâm nghiên cứu.
Trước đó, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu dịch tễ học và vi sinh vật quốc gia Gamaleya Alexander Gintsburg nói với TASS rằng các thử nghiệm tiề.n lâm sàng đã chỉ ra vaccine có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của khối u và di căn tiềm ẩn.
Hồi tháng 2, Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng bình luận về việc nước này "tiến rất gần đến việc tạo ra cái gọi là vaccine ung thư và thuố.c điều hòa miễn dịch thế hệ mới".
Nga sẽ cung cấp vaccine ung thư miễn phí cho người dân. (Ảnh minh họa)
Cơ chế hoạt động
Ông Dmitry Shcherbakov, Giám đốc Viện nghiên cứu Y học sinh học tại Đại học bang Altai, Nga bình luận về các loại vaccine khác nhau và cơ chế hoạt động của vaccine mRNA.
Thực tế, đã có những vaccine ung thư được sử dụng thành công, ví dụ là các loại vaccine chống HPV, loại virus kích hoạt sự phát triển của ung thư cổ tử cung, nguyên nhân gây t.ử von.g liên quan đến ung thư đứng thứ hai ở phụ nữ.
Các nhà khoa học đang nghiên cứu vaccine ung thư trên hai hướng khác nhau. Loại thứ nhất là vaccine dựa trên virus oncolytic (virus tiê.u diệ.t tế bào ung thư) không gây bệnh và loại thứ hai là vaccine mRNA.
Loại dựa trên virus oncolytic không phải là vaccine theo nghĩa đen. Nó được phân loại là liệu pháp. Không giống như vaccine, nhằm mục đích ngăn ngừa bệnh tật, virus tiê.u diệ.t ung thư được thiết kế để điều trị bằng cách tiê.u diệ.t trực tiếp các tế bào ung thư. Đây là loại thuố.c có tác dụng trực tiếp lên khối u, giống như hóa trị.
Đối với vaccine mRNA, loại mà Nga đang phát triển, nó có tác dụng trong cả phòng ngừa và điều trị. Vaccine hoạt động bằng cơ chế mã hóa chuỗi protein của kháng nguyên ung thư trong mRNA, đưa mRNA này vào cơ thể để các kháng nguyên này được sinh ra trong cơ thể và buộc hệ thống miễn dịch phải tấ.n côn.g chúng. Phương pháp điều trị này có thể không hiệu quả đối với tất cả các loại ung thư, vì cần kháng nguyên cụ thể liên quan đến các căn bệnh có thể có cấu trúc khác nhau.
Chống lại nhiều loại ung thư
Theo Interfax đưa tin hồi tháng 7, ông Gintsburg từng nói một loại vaccine ung thư đang được phát triển sẽ chủ yếu được tạo ra để chống lại các loại ung thư không có phương pháp điều trị thỏa đáng. Đến nay, Nga chính thức công bố về loại vaccine ung thư được tạo ra từ công nghệ vaccine mRNA.
"Công nghệ này (mRNA) mang tính phổ quát, nhằm tạo ra loại vaccine được cá nhân hóa không chỉ chống lại mọi loại ung thư mà còn cho mọi cá nhân. Nhưng trước hết, chúng ta sẽ tạo ra loại vaccine chống lại các loại ung thư hiện không có phương pháp điều trị thỏa đáng", ông Gintsburg nói.
Ông cho biết những loại này bao gồm ung thư hắc tố, ung thư phổi không tế bào nhỏ (loại ung thư phổi phổ biến nhất), ung thư tuyến tụy, một số loại ung thư thận và "có thể là một số loại ung thư khác".
Một số quốc gia và công ty trên toàn thế giới cũng đang nghiên cứu vaccine ung thư dựa trên công nghệ mRNA và các công nghệ khác. Năm ngoái, chính phủ Anh ký một thỏa thuận với BioNTech có trụ sở tại Đức để triển khai các thử nghiệm lâm sàng cung cấp "phương pháp điều trị ung thư được cá nhân hóa", với mục tiêu tiếp cận 10.000 bệnh nhân vào năm 2030.
Các công ty dược phẩm Moderna và Merck & Co phát triển một loại vaccine ung thư thử nghiệm. Một nghiên cứu giai đoạn giữa cho thấy sau ba năm điều trị, loại vaccine này giảm một nửa nguy cơ tái phát hoặc t.ử von.g do ung thư hắc tố - loại ung thư da nguy hiểm nhất.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hiện có sáu loại vaccine được cấp phép chống lại virus papilloma ở người (HPV) gây ra nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư cổ tử cung, cũng như vaccine chống viêm gan B (HBV), có thể dẫn đến ung thư gan.
Trong đại dịch COVID-19, Nga đã phát triển vaccine Sputnik V của riêng mình để chống lại đại dịch và bán cho một số quốc gia. Ông Putin cũng tuyên bố dùng Sputnik.
Thế giới trong cuộc đua giảm gánh nặng từ bệnh ung thư Có hơn 200 loại ung thư và không có phương pháp điều trị nào phù hợp cho tất cả. Những cải tiến trong chẩn đoán, điều trị sớm và phòng ngừa ung thư tiếp tục dẫn đầu trong cuộc đua giảm nguy cơ t.ử von.g do ung thư... Ảnh: The Daily Upside Nghiên cứu của Hiệp hội Ung thư Mỹ mới đây dự...