‘Us – Chúng ta’ và bức tranh đầy hỗn loạn về xã hội Mỹ: Nơi mọi giá trị đều bị đảo lộn

Mùa phim kinh dị năm 2019 đã mở màn đầy ấn tượng với Us. Có rất nhiều yếu tố khiến Us thực sự là một bộ phim kinh dị nổi bật.

Và, một trong những thành công quan trọng nhất của Us chính là việc vẽ ra một bức tranh đầy hỗn loạn về xã hội nước Mỹ thời kì hiện đại, nơi các giá trị và niềm tin cốt lõi dễ dàng bị lung lay, là nơi mà cả “mắt thấy tai nghe” vẫn khó có thể đoán định được tính chất thực sự của sự việc.

Một trong những chi tiết ám ảnh nhất, được liên kết ngay từ đầu phim cho đến cuối phim chính là khung cảnh hàng triệu triệu người Red cùng nắm tay nhau, xếp thành một hàng dài hàng nghìn cây số xuyên suốt chiều dài của nước Mỹ. Đó cũng là một trong những khung cảnh kinh hoàng và gây nỗi hoang mang tột độ ở cuối phim, khiến cho khán giả lúc ra về sẽ tự theo đuổi theo những dòng suy nghĩ từ điên rồ cho đến hoang dại của riêng mình.

Cũng cần biết, hình tượng biển người nắm tay nhau vòng quanh nước Mỹ ấy lấy cảm hứng từ phong trào Hands Across America, chi tiết về phong trào này cũng xuất hiện ngay từ những phút đầu của bộ phim. Hands Across America là một trong những hoạt động gây quỹ nổi tiếng nhất trong lịch sử, được thực hiện bởi tổ chức USA for Africa nhằm quyên góp tiền bạc cho các nước nghèo ở châu Phi. Tuy nhiên, bất chấp một chương trình công phu, thu hút đến hơn 6,5 triệu người Mỹ cầm tay nhau xếp hàng trải qua chiều ngang của nước Mỹ để tham gia, Hands Across America chỉ thu về 34 triệu USD, trừ hết tất cả các chi phí, chỉ còn vẻn vẹn 15 triệu USD được gửi đến cho người dân châu Phi. Tuy nhiên, chính hình tượng nhân văn ấy, khi lên phim, lại trở thành biểu tượng của sự sụp đổ nền văn minh loài người trước giống loài Red. Đó là những cái xác lặng câm, không suy nghĩ, chỉ biết thực hiện như một con rối.

Bên cạnh đó, hình tượng biển người này lại khiến khán giả tinh ý liên hệ trực tiếp với chính sách xây một bức tường khổng lồ, phân tách rõ ràng biên giới Mỹ-Mexico của Tổng thống Donald Trump. Song, hình tượng trên lại có thể suy nghĩ theo một hướng khác: một khi bức tường dựng nên, nước Mỹ sẽ tự tạo nên một rào cản với thế giới những người còn ở lại, những người góp phần tạo nên bức tường, cũng chả hơn gì những xác sống vật vờ. Trong bối cảnh các phong trào đấu tranh vì xã hội đang lan rộng tại Mỹ kể từ khi ông Trump lên nhậm chức, âu đây cũng là một thông điệp dễ hiểu.

Yếu tố phân biệt chủng tộc trong Us lại được khai thác một cách khá thú vị. Nó không bùng nổ dữ dội và làm bạn uất nghẹn, mà nó len lỏi một cách từ từ, khoác lên mình lớp vỏ ngụy trang hoàn hảo, để rồi ta thấy rằng: không có xã hội nào là hoàn mỹ và đáng sống. Mặc cho sự thật, các dân tộc trên thế giới đã cùng nhau nắm tay đi qua chế độ phân biệt chủng tộc từ lâu, song những định kiến, những nghi ngờ và hắt hủi về màu da, về sắc tộc vẫn ngấm ngầm, âm ỉ, chỉ chực chờ bùng nổ. Và đó thực sự là hiện thực của xã hội nước Mỹ hiện tại.

Và đoạn kết chính là lúc mà tất cả các neuron thần kinh não của khán giả bị thách thức một cách cùng cực: đâu là đúng, đâu là sai, ai là thật, ai là giả?. Câu hỏi không chỉ dừng lại ở đó, mà còn tiến xa hơn: liệu cái sự “giả” có là “thật”, và sự “thật” đang dần trở nên “giả” hay không? Hành động của nhân vật nữ chính là đúng nếu đứng dưới một hệ quy chiếu, nhưng nếu nhìn dưới một nhãn quan khác, nó lại trở thành một sai lầm. Cũng đừng quên, khi cái kết đã được hé lộ, đó cũng là lúc mọi giá trị mà chúng ta hằng tin tưởng bị đảo ngược, ít ra là ở trong bộ phim. Cuộc sống chẳng qua cũng chỉ như thế thôi, đúng không?

Đó chính là cách mà ekip Us đã xây dựng phân cảnh cuối, thật thông minh và khéo léo để mỗi người trong chúng ta khi ra về đều bận theo đuổi những suy nghĩ riêng. Bạn có sẵn sàng đi xem phim lại lần thứ hai, với tâm thế đã biết kết cục đầy lạ kì ấy, và áp cái góc nhìn ấy trở lại từ đầu của bộ phim? Ái chà, đó sẽ lại là một chuyến phiêu lưu khác: cảnh vật, hành động và nhân vật vẫn giữ nguyên, nhưng chính tâm trí của bạn đã thay đổi.

Trailer bộ phim.

Nếu có một yếu tố thực sự bùng nổ và đẩy cảm xúc của Us lên đến tận cùng, đó chỉ có thể là phần âm nhạc thực sự xuất sắc. Không đi theo công thức lối mòn khi làm nhạc và âm thanh cho phim kinh dị, phần nhạc phim và hiệu ứng âm thanh của Us lại gây một nỗi ám ảnh đặc biệt. Nó mang dáng dấp của những năm tháng đêm trường Trung Cổ, bi tráng, u uất, huyền diệu, hoàn toàn không mang tính dọa nạt một cách cố tình và việc xuất hiện của ca khúc chủ đề cũng đủ là một lời đe dọa. Có ai nghe một bản rap đầy sôi động mà vẫn cảm thấy sợ hãi như trong Us chưa?

Và cuối cùng, Us rõ ràng đang đứng trước hai luồng ý kiến phân hóa rõ rệt. Có người tán tụng bộ phim đến tận mây xanh, cho đây là một trong những tác phẩm kinh dị nổi bật nhất trong nhiều năm gần đây. Bên cạnh đó, cũng có không ít người lại hoàn toàn không đánh giá cao Us, đặc biệt xoáy sâu vào những lỗ hổng trong kịch bản. Nhưng về cơ bản, nếu bạn muốn thưởng thức một bộ phim kinh dị có tính nghệ thuật cao, với những giá trị và thông điệp chứa trong tầng tầng lớp lớp cùng phần âm nhạc ám ảnh đến cùng cực, Us là tác phẩm dành riêng cho bạn.

Theo saostar