UNHCR hối thúc cộng đồng quốc tế tiếp tục hỗ trợ Afghanistan
Ngày 23/11, Cao ủy Liên hợp quốc (LHQ) về người tị nạn (UNHCR), ông Filippo Grandi, đã hối thúc cộng đồng quốc tế cần phải tiếp tục hỗ trợ Afghanistan, nếu không nước này sẽ phải đối mặt với những hậu quả thảm khốc.
Nhà cửa bị phá hủy sau loạt vụ nổ tại Khair Khana, phía tây bắc thủ đô Kabul, Afghanistan, ngày 21/11/2020. Ảnh: AFP/ TTXVN
Lời kêu gọi của ông Grandi được đưa ra đúng thời điểm diễn ra Hội nghị các nhà tài trợ quốc tế cho Afghanistan tại Geneva, Thụy Sĩ. Trước đó, quan chức LHQ này đã có chuyến thị sát Afghanistan – đất nước đang phải sa lầy vào tình trạng bạo lực ngày một gia tăng và các cuộc đàm phán hòa bình trì trệ.
Ông Grandi cho rằng, tương lai của hàng triệu người dân Afghanistan sẽ phụ thuộc vào kết quả của những cuộc đàm phán hòa bình diễn ra tại Qatar và cam kết của cộng đồng quốc tế đối với sự phát triển của nước này, gồm cả kết quả của hội nghị các nhà tài trợ kéo dài trong hai ngày tại Geneva lần này. Nếu một trong hai điều (kết quả đàm phán và cam kết của cộng đồng quốc tế) trên không đạt kết quả, Afghanistan có thể chứng kiến những hậu quả thảm khốc, trong đó có nguy cơ người dân rời bỏ quê hương bản quán.
Theo Cao ủy LHQ về người tị nạn Grandi, gần 300.000 người dân của quốc gia Tây Nam Á này đã phải rời bỏ nhà cửa vì xung đột trong năm nay vẫn cần được hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp. Con số trên chưa kể gần 3 triệu người phải di tản trước đây và 9 triệu người mất kế sinh nhai do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.
Trước tình hình trên, ông Grandi nhấn mạnh điều cấp thiết bây giờ là kết thúc các cuộc đàm phán hòa bình giữa Chính phủ Afghanistan và Taliban cùng với đó thúc đẩy chính phủ vận hành hiệu quả cùng với các cam kết hỗ trợ mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế dành cho công cuộc tái thiết đất nước Afghanistan.
Trước lời hối thúc của ông Grandi, đại biện Mỹ tại Afghanistan Ross Wilson đã chia sẻ trên trang Twitter rằng Mỹ sẵn sàng tiếp tục hỗ trợ tài chính cho Afghanistan.
Trump có thể gieo thảm họa khi vội rút quân khỏi Afghanistan
Trump có thể khiến Mỹ không đạt được mục tiêu tại Afghanistan, thậm chí khiến tình hình trở nên hỗn loạn khi đột ngột ra lệnh rút quân.
Khi cuộc chiến pháp lý nhằm đảo ngược kết quả bầu cử đi vào ngõ cụt và ngày chuyển giao Nhà Trắng sẽ tới trong chưa đầy hai tháng nữa, Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn còn thời gian thực hiện những quyết định bất ngờ trong chính sách đối ngoại, có thể ảnh hưởng tới lợi ích của Mỹ trong nhiều năm tới.
Video đang HOT
Trump bắt đầu với Afghanistan, khi muốn rút quân khỏi quốc gia này trước khi ông kết thúc nhiệm kỳ. Chỉ khi vấp phải sự phản đối của Lầu Năm Góc, Trump mới nhượng bộ, nhưng vẫn ra lệnh rút một phần lực lượng tại đây.
Trump từ lâu phàn nàn về việc ông không thể chấm dứt cuộc chiến chống lại lực lượng Taliban ở Afghanistan, vốn đã bước sang năm thứ 20.
Cuộc chiến "không hồi kết" ở đây đã ngốn của nước Mỹ hơn 2.000 tỷ USD, khiến 2.355 lính Mỹ thiệt mạng, mà vẫn không đạt được mục tiêu biến Afghanistan thành một "nền dân chủ ổn định".
Tuy nhiên, khi đột ngột ra lệnh rút quân khỏi Afghanistan, Trump có thể gây ra "thảm họa vào phút chót", theo bình luận viên Doyle McManus, một cây bút kỳ cựu về Trung Đông của Los Angeles Times.
Quân đội Mỹ từ lâu đã từ bỏ mục tiêu giành chiến thắng quân sự tại Afghanistan. Số binh sĩ Mỹ đồn trú tại Afghanistan đã bị cắt giảm từ hơn 100.000 năm 2011 xuống 4.500, với hai nhiệm vụ chính là hỗ trợ trấn áp phiến quân al-Qaeda và gây áp lực buộc Taliban ký thỏa thuận hòa bình lâu dài với chính phủ Afghanistan.
Binh sĩ Mỹ bảo vệ khu vực hạ cánh của trực thăng sau chiến dịch tại khu vực đông nam Afghanistan, tháng 12/2019. Ảnh: US Army .
Việc Trump đột ngột yêu cầu rút quân khiến cả hai mục tiêu này trở nên khó đạt được, thậm chí khiến tình hình trở nên tồi tệ. Trump được cho là từng muốn rút toàn bộ 4.500 binh sĩ Mỹ còn đồn trú tại Afghanistan trước ngày bầu cử 3/11. Tổng thống Mỹ sau đó được cho là muốn họ về nước trước ngày 20/1/2021 để "tuyên bố rằng đã giữ lời hứa khi vận động tranh cử".
Tuy nhiên, sau khi các quan chức Lầu Năm Góc cảnh báo rằng việc rút toàn bộ binh sĩ khỏi Afghanistan trong 60 ngày sẽ khiến tình hình trở nên rất hỗn loạn, Trump quyết định chỉ rút một nửa số quân.
Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Christopher Miller, người vừa được Trump bổ nhiệm, xác nhận việc rút 2.000 quân khỏi Afghanistan và thông báo hoạt động tương tự tại Iraq và Somalia.
Giới chức quân sự Mỹ không nêu lý do chiến lược đằng sau quyết định rút quân khỏi những quốc gia này, cũng như không giải thích vì sao chúng được thực hiện trước Ngày Nhậm chức 20/1/2021. McManus cho rằng Lầu Năm Góc đơn giản là không có lý do thuyết phục nào, bởi họ chỉ đang làm theo ý muốn của Trump.
Thậm chí việc rút nửa số quân Mỹ tại Afghanistan cũng gây ra nhiều rắc rối. Nó không chỉ cắt giảm quy mô lực lượng sẵn sàng cho các hoạt động chống khủng bố, mà còn làm mất lợi thế của Mỹ cùng chính phủ Afghanistan trong đàm phán hòa bình với Taliban.
McManus nhận định điều kỳ lạ nhất trong quyết định rút quân khỏi Afghanistan của Trump là nó làm suy yếu chính các mục tiêu Tổng thống Mỹ đặt ra, đó là những cuộc đàm phán hòa bình với Taliban, vốn được đánh giá là một trong số ít thành công của chính sách đối ngoại của ông.
Zalmay Khalilzad, người được Trump bổ nhiệm làm đặc phái viên phụ trách hòa giải tại Afghanistan, trong hơn một năm rưỡi đàm phán đã thuyết phục Taliban tham gia thỏa thuận chấm dứt chiến tranh. Trump thông qua thỏa thuận này hồi tháng 2.
Theo thỏa thuận, Taliban ngừng tấn công vào các lực lượng Mỹ và giảm cường độ tấn công lực lượng chính phủ Afghanistan. Taliban cũng đồng ý ngăn al-Qaeda sử dụng các vùng lãnh thổ do nhóm này kiểm soát để làm căn cứ, đồng thời đàm phán hòa bình lâu dài với chính phủ Afghanistan.
Mỹ tuyên bố nếu Taliban giữ lời hứa, nước này sẽ rút toàn bộ lực lượng khỏi Afghanistan vào tháng 5/2021. Thỏa thuận này được đánh giá là hợp lý và mang tính thực tế, nhận được nhiều lời khen ngợi từ cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ ở Washington.
Taliban chưa thực hiện tất cả cam kết trong thỏa thuận. Nhóm phiến quân này ngừng tấn công vào quân đội Mỹ và không lính Mỹ nào thiệt mạng từ khi thỏa thuận có hiệu lực, song Taliban đã gia tăng các cuộc tấn công nhằm vào lực lượng an ninh Afghanistan.
Các cuộc đàm phán giữa Taliban và chính phủ Afghanistan nhanh chóng bị đình trệ. Cam kết không chứa chấp thành viên al-Qaeda của các lãnh đạo Taliban chưa được kiểm chứng đầy đủ.
Đặc nhiệm Mỹ tham gia Chiến dịch Hỗ trợ Nhổ tận gốc ở đông nam Afghanistan, tháng 4/2019. Ảnh: US Army .
Với việc ra lệnh rút 2.000 binh sĩ về nước mà chưa nhận được gì cụ thể từ thỏa thuận, Trump từ bỏ những đòn bẩy mạnh mẽ nhất để đối phó với Taliban. Quyết định rút quân của Trump còn bị coi là hành động phản bội các đồng minh ở châu Âu lẫn Afghanistan, khi Tổng thống Mỹ không tham vấn họ trước khi ra lệnh.
Các nước châu Âu, dẫn đầu là Đức, Anh và Italy, đang triển khai nhiều binh sĩ ở Afghanistan hơn Mỹ. Họ phụ thuộc vào sự hỗ trợ của quân đội Mỹ trong các hoạt động như yểm trợ hỏa lực không quân và sơ tán y tế khẩn cấp. "Sẽ tới lúc họ mất niềm tin rằng Mỹ có thể cung cấp những thứ đó", cựu trung tướng lục quân Douglas Lute, từng tham gia chỉ huy chiến dịch tại Afghanistan, cho biết.
Nếu thỏa thuận hòa bình dài hạn được ký kết, Mỹ sẽ kêu gọi các đồng minh châu Âu này đóng góp hỗ trợ tài chính cho chính phủ mới của Afghanistan, một đòn bẩy quan trọng khác của phương Tây trong các cuộc đàm phán hòa bình tại quốc gia Trung Á.
"Đó là các đồng minh mà chúng tôi cần yêu cầu cam kết tài chính", Lute nói. "Việc chúng tôi bất ngờ thông báo rút quân không chỉ thiếu tôn trọng các đồng minh mà còn phản tác dụng".
Giới chuyên gia nhận định chính quyền của Tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ phải gánh toàn bộ hậu quả của lệnh rút quân khỏi Afghanistan do Trump đột ngột đưa ra.
"Dù việc giảm quy mô lực lượng là ý tưởng hay, thực hiện điều này vào những tuần cuối của nhiệm kỳ tổng thống là hoàn toàn vô trách nhiệm", Laurel Miller, cựu đặc phát viên về vấn đề Afghanistan và Pakistan dưới thời Obama, cho biết. "Đó là cách ra quyết định nhằm thu lợi ích chính trị trước mắt, nhưng trút toàn bộ hậu quả cho người kế nhiệm".
Trump không rút được toàn bộ lính Mỹ tại Afghanistan về nước trước Ngày Bầu cử hay Ngày Nhậm chức như mong muốn. Ông cũng không chấm dứt được "cuộc chiến không hồi kết" hay đưa đàm phán hòa bình vào lộ trình vững chắc. Tuy nhiên, Trump đã thành công trong việc khiến công việc của Biden trở nên khó khăn hơn, McManus nhận định.
Afghanistan đối mặt với việc bị cắt giảm viện trợ, gian nan trước thách thức 'kép' Các bộ trưởng từ khoảng 70 quốc gia cùng các quan chức thuộc các tổ chức nhân đạo se tham gia một hội nghị trực tuyến vê tai trơ cho Afghanistan diễn ra vào ngày 23-24/11 ở Geneva. Chiến tranh và dịch Covid-19 đang tàn phá Afghanistan. (Nguồn: Reuters) Hôi nghi dự kiến cam kết hàng tỉ USD để duy trì những dự...