Ứng dụng y tế thông minh: còn nhiều vướng mắc

Cách mạng công nghiệp 4.0 mang đến nhiều cơ hội phát triển cho lĩnh vực y tế điện tử. Thời gian gần đây, nhiều cơ sở y tế đã ứng dụng công nghệ cao vào việc khám chữa bệnh, nhưng hoạt động này đang gặp những khó khăn bao gồm việc thiếu hành lang pháp lý để vận hành.

Bác sĩ đang điều khiển Robot phẫu thuật cho bệnh nhân tại Bệnh viện Bình Dân. Ảnh: Hoàng Nhung

Nhiều ứng dụng mới

Hôm 18-1, tại tọa đàm “Xu hướng khám chữa bệnh trong thời đại công nghệ 4.0″ do Thời báo Kinh tế Sài Gòn, Sài Gòn Tiếp Thị và Saigon Times Club tổ chức, PGS.TS. Trần Quý Tường, Cục trưởng Cục Ứng dụng công nghệ thông tin – Bộ Y tế, cho biết việc ứng dụng công nghệ thông tin ở các bệnh viện hiện nay theo nhiều mức độ khác nhau, nhưng đã có đến 99,5% cơ sở kết nối khám chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT) với cơ quan giám định BHYT để triển khai giám định BHYT điện tử. Một số bệnh viện đã tiên phong ứng dụng công nghệ mới vào công tác khám chữa bệnh cũng như quản lý hoạt động và bước đầu đạt hiệu quả cao.

Ứng dụng gần đây nhất trong sử dụng trí tuệ nhân tạo là đưa hệ thống IBM Watson for Oncology vào điều trị ung thư tại một số bệnh viện như Bệnh viện Ung bướu TPHCM, Bệnh viện K, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ… Đây là một hệ thống ứng dụng những thành quả của điện toán biết nhận thức kết hợp với dữ liệu lớn. Hệ thống sẽ đưa ra các khuyến cáo điều trị, qua đó, bác sĩ có thể lựa chọn phác đồ điều trị tối ưu cho từng trường hợp bệnh. Hệ thống này đã được triển khai trên 230 bệnh viện tại 13 quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, nhiều bệnh nhân ung thư từ Phú Thọ, Yên Bái, Hà Nội, TPHCM, Bình Dương, Cần Thơ…, sau khi được điều trị bằng ứng dụng hệ thống IBM Watson for Oncology đã ghi nhận những kết quả ban đầu tích cực.

Nhiều ứng dụng công nghệ cũng đã giúp một số bệnh viện (như Đại học Y dược TPHCM, Bệnh viện Quận Thủ Đức…) theo dõi trực tuyến theo thời gian thực các số liệu, bệnh án điện tử… để hướng tới xây dựng bệnh viện không giấy tờ, tối ưu hóa quy trình khám chữa bệnh để nâng cao hiệu suất hoạt động cũng như quản lý chặt chẽ về tài chính.

Việc ứng dụng các phần mềm công nghệ qua điện thoại thông minh, máy tính bảng, video thoại… cũng cho phép bác sĩ tư vấn, khám và chẩn đoán bệnh từ xa. Thông qua các thiết bị công nghệ, bác sĩ có thể quản lý và chia sẻ hồ sơ bệnh án, theo dõi và nhắc nhở bệnh nhân trong quá trình điều trị; bệnh nhân thì dễ dàng lưu trữ, theo dõi y bạ của mình đặt lịch hẹn với bác sĩ…

Tại buổi tọa đàm nêu trên, ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng giám đốc điều hành Jio Health Việt Nam, cho biết Jio Health đã đầu tư phòng khám đa khoa theo hướng bác sĩ gia đình, có ứng dụng phần mềm tư vấn sức khỏe, khám chữa bệnh từ xa, hoặc bệnh nhân cũng có thể yêu cầu bác sĩ đến khám, cấp thuốc tại nhà. Tất cả lịch sử khám bệnh sẽ được lưu trữ trên điện toán đám mây. Từ lúc bệnh nhân cài phần mềm cho đến khi bác sĩ đến nhà khám bệnh cho bệnh nhân, tổng thời gian trong vòng 1 giờ 30 phút với chi phí khám chỉ 500.000 đồng. Ngoài ra, công ty còn nhận khám sức khỏe tại cho nhân viên tại cơ quan theo yêu cầu của các tổ chức, doanh nghiệp; trả kết quả xét nghiệm trong vòng 24 giờ qua e-mail hoặc qua hồ sơ sức khỏe điện tử. Theo ông Nam, mô hình này đáp ứng một loại nhu cầu về dịch vụ y tế trong bối cảnh các bệnh viện ở Việt Nam đang quá tải. Đặc biệt, bệnh nhân đi khám bệnh ở các bệnh viện công thường phải chờ đợi rất lâu, từ 2-4 giờ đồng hồ mới được khám trong vài phút.

Nhiều khó khăn và rào cản

Dù IBM Watson for Oncology đang được áp dụng thành công tại một số bệnh viện, nhưng nhiều chuyên gia cũng cho rằng phác đồ điều trị của Mỹ cũng như nhiều quốc gia khác đã được chuẩn hóa theo từng loại bệnh, tương ứng với bệnh là danh sách các loại thuốc được kê đơn sẵn trên phần mềm. Danh sách thuốc đó nếu trong hoàn cảnh điều trị ở Việt Nam có khi phải đổi dòng thuốc, đổi tên thuốc tương đương cho phù hợp với danh mục thuốc của bảo hiểm xã hội. Trường hợp người bệnh muốn dùng giống đơn thuốc kê sẵn như nước ngoài thì phải tìm mua rất khó khăn, hoặc mua được nhưng đắt tiền.

Bên cạnh đó, hiện Luật Khám chữa bệnh không cho phép bác sĩ chẩn đoán, kê toa từ xa, dù trên thực tế, nhiều trường hợp bệnh mãn tính không cần thiết phải vào cơ sở khám chữa bệnh khiến hao tốn chi phí di chuyển và thời gian của người bệnh. Tại buổi tọa đàm, nhiều ý kiến của khách tham dự cho rằng việc người bệnh được khám bệnh qua Facetime, Messenge hay Viber rồi tự điều trị là rất nguy hiểm, vì theo họ, bác sĩ vẫn cần cảm nhận lâm sàng một cách trực tiếp khi khám bệnh. Đã có nhiều nước tiên tiến trên thế giới muốn ứng dụng công nghệ tư vấn sức khỏe, khám chữa bệnh bằng robot nhưng cũng đã phải dừng lại.

Ông Trần Quý Tường cho biết Thông tư 49 của Bộ Y tế quy định về điều kiện hành nghề khám chữa bệnh từ xa có nêu việc người xin tư vấn và người quyết định nội dung tư vấn là người chịu trách nhiệm pháp lý, cũng như việc chỉ được tư vấn nội dung mà bác sĩ được cấp giấy phép hành nghề. Và cho đến nay vẫn chưa có quy định, hướng dẫn nào về hành nghề khám chữa bệnh trực tuyến dù nhiều bệnh viện công lập như Quân y 175 hay Chợ Rẫy đã tư vấn, hội chẩn và hướng dẫn các bác sĩ bệnh viện tuyến dưới điều trị, phẫu thuật cho bệnh nhân.

Sắp tới, Bộ Y tế sẽ triển khai ứng dụng phần mềm bệnh án điện tử để quản lý tình trạng sức khỏe của người dân, nhưng các chuyên gia công nghệ thông tin lẫn các bác sĩ vẫn lo ngại về hành lang pháp lý. Chẳng hạn tiêu chí về thiết bị kết nối và chia sẻ dữ liệu ra sao? Khả năng mở rộng ứng dụng khi có thiết bị mới như thế nào? Dữ liệu cá nhân và quyền riêng tư của người bệnh có được bảo mật?…

Với mục tiêu giảm tải cho các bệnh viện, đồng thời tiết kiệm công sức và tiền của cho người dân, Chính phủ cũng đã phê duyệt đẩy mạnh thanh toán qua ngân hàng đối với các dịch vụ công, theo đó, đến năm 2020 chấm dứt thanh toán viện phí bằng tiền mặt. Tuy nhiên, nhiều người e ngại thói quen dùng tiền mặt của đại đa số người dân và những khoản phí phát sinh trong giao dịch thẻ là những rào cản khiến cho việc này khó triển khai.

Tất cả những khó khăn, vướng mắc nêu trên cần được giải quyết trong thời gian tới để mở đường cho sự phát triển của công nghệ y tế 4.0. Theo ông Nguyễn Hoài Nam, với hơn một nửa dân số đang sử dụng Internet, Việt Nam là thị trường có tiềm năng tăng trưởng mạnh về y tế và ứng dụng thiết bị thông minh trong khám chữa bệnh. Ngày càng có nhiều công ty, tổ chức tham gia khai phá thị trường này. Các hệ thống chăm sóc sức khỏe có thể kinh doanh trực tuyến và mô hình nhiều hứa hẹn nhất là tích hợp giữa trực tuyến và ngoại tuyến. Mô hình chăm sóc sức khỏe trực tuyến còn là sân chơi kết nối hữu hiệu giữa giới y, bác sĩ với người dân, giúp tiết giảm các chi phí trung gian.

Mô hình khám chữa bệnh tiện lợi

Jio Health là một đơn vị cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe và khám chữa bệnh tại nhà và trực tuyến chất lượng cao do ông Nguyễn Hoài Nam hợp tác với đối tác công nghệ từ Mỹ sáng lập từ tháng 10-2016.

Từ thực trạng quá tải tại các bệnh viện, chất lượng dịch vụ chưa đáp ứng được nhu cầu của người bệnh. Ông Nguyễn Hoài Nam đã quyết định thành lập Công ty TNHH Jio Health Việt Nam – là công ty cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe vận dụng nền tảng công nghệ hiện đại từ Mỹ – bao gồm ứng dụng Jio Health trên điện thoại (có thể tải từ Apple App Store và Google Play).

Khách hàng có thể tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng với giá phải chăng của Jio Health trực tuyến, tại nhà hoặc tại phòng khám đa khoa Jio Health.

Tính độc đáo của Jio Health chính là việc cung cấp hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe hoàn chỉnh và toàn diện thông qua qua ứng dụng Jio Health trên điện thoại thông minh: khách hàng có thể trao đổi với bác sĩ và y tá miễn phí 24/7, có thể chủ động lựa chọn bác sĩ, đặt lịch hẹn thăm khám và địa điểm khám bệnh phù hợp với nhu cầu.

Thông qua ứng dụng, khách hàng có thể quản lý toàn bộ y bạ của mình và các thành viên gia đình bao gồm ghi chú lâm sàng, kết quả xét nghiệm, hình ảnh, toa thuốc…

Jio Health cũng có một phòng khám đa khoa ở quận Bình Thạnh, TPHCM với trang thiết bị hiện đại cùng đội ngũ bác sĩ, nhân viên y tế dày dặn kinh nghiệm.

Theo TBKTSG