Ukraine xin xoá nợ 57 tỷ USD do xung đột với Nga
Các chủ nợ quốc tế nên xóa nợ cho Ukraine do hoạt động quân sự của Nga ở nước này – Giám đốc Phòng Kế toán Ukraine (cơ quan kiểm toán của Quốc hội và tổ chức kiểm toán tối cao Ukraine) Valeriy Patskan đề nghị.
Quả cầu lửa cuộn lên từ Tháp truyền hình ở Kiev ngày 1/3 sau khi nơi này trúng tên lửa. Ảnh: Reuters
Theo đài Sputnik (Nga), trong một bài đăng trên Facebook ngày 1/3, ông Patskan cho rằng quy mô sự tàn phá ở Ukraine do chiến dịch quân sự của Nga gây ra là rất lớn. “Các chủ nợ nước ngoài của chúng tôi phải được yêu cầu xóa các khoản nợ của Ukraine. Cho đến nay, khoản nợ nước ngoài là 1,6 nghìn tỷ hryvnia, tương đương hơn 57 tỷ USD”.
Quan chức này thúc giục: “Các tổ chức tài chính quốc tế nên sửa đổi chính sách nợ và xoá bỏ các khoản nợ của Ukraine!”
Bắt đầu từ năm 1992 với khoản nợ nước ngoài là con số 0 nhờ Nga cam kết gánh khoản nợ 100 tỷ USD từ thời Liên Xô, Ukraine đã liên tục chất đống khối nợ lên tới hàng chục tỷ USD với các chủ nợ quốc tế, trong đó có Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Mỹ và Liên minh Châu Âu.
Nợ nước ngoài của Ukraine đối với các chủ nợ nước ngoài tăng đều đặn dưới thời mỗi chính phủ, trong đó chỉ cựu tổng thống Leonid Kuchma là người duy nhất trong sáu tổng thống thời hậu độc lập của đất nước thực hiện các biện pháp để cố gắng giảm gánh nặng nợ trong khoảng đầu và giữa thập niên 2000.
Ukraine trở thành thành viên của Quỹ Tiền tệ Quốc tế vào năm 1992, và các chủ nợ đã cung cấp cho đất nước này các khoản vay hàng chục tỷ USD có điều kiện. Tuy nhiên, theo Sputnik, Ukraine đã dần đi từ một trong những nền kinh tế công nghiệp tiên tiến nhất trên thế giới thành một trong những nước nghèo nhất châu Âu trong vòng 30 năm.
Kiev hiện đang nợ IMF hơn 5 tỷ USD, nợ Ngân hàng Tái thiết Phát triển Quốc tế 2,3 tỷ USD, và nợ nhiều tỉ USD khác từ Mỹ, Liên minh châu Âu, Canada, Đức và Nhật Bản. Khoảng 3/4 các khoản nợ của đất nước được tính bằng USD, trong khi tỷ giá hối đoái USD-hryvnia đã chạm mức thấp nhất lịch sử trong giao dịch gần đây do cuộc xung đột đang diễn ra.
Tổng thống Nga Putin đã triển khai chiến dịch quân sự tại Ukraine hôm 24/2 nhằm mục tiêu “phi quân sự hoá” nước này theo yêu cầu hỗ trợ từ hai nước Cộng hoà tự xưng ở Đông Ukraine mà Moskva đã công nhận độc lập.
Hiện tại Ngân hàng Thế giới và IMF chạy đua vận động viện trợ nhân đạo cho Ukraine. Một gói viện trợ trị giá ít nhất 350 triệu USD đã được đệ trình lên hội đồng quản trị Ngân hàng Thế giới (WB) để phê duyệt trong tuần này. WB cho biết họ sẵn sàng cung cấp hỗ trợ tăng cường cho các quốc gia láng giềng đang đối mặt với dòng người tị nạn từ Ukraine.
Video đang HOT
Tính chung, một gói viện trợ trị giá 3 tỷ USD đang được chuẩn bị cho Ukraine trong những tháng tới.
Xe bị đốt cháy và đường phố đầy mảnh vụn ở Brovary, ngoại ô Kiev. Ảnh: EPA
Phụ nữ và trẻ em trú ẩn trong một tầng hầm ở Bệnh viện Nhi đồng Ohmadyt, Kiev. Ảnh: EPA
Giám đốc IMF Kristalina Georgieva và Chủ tịch Ngân hàng Thế giới David Malpass cảnh báo rằng giá hàng hóa đang tăng, có nguy cơ tiếp tục thúc đẩy lạm phát và sự gián đoạn trên thị trường tài chính Ukraine sẽ tiếp tục trầm trọng hơn nếu xung đột kéo dài.
Các nhà lãnh đạo WB và IMF cho biết họ vô cùng bàng hoàng và đau buồn vì cuộc chiến tại Ukraine.
Vũ khí hạt nhân - Yếu tố then chốt khiến Mỹ không điều quân đến Ukraine
Vũ khí hạt nhân đang kìm nén cuộc chiến Ukraine và chúng cũng góp phần gây ra nó.
Lính Mỹ tham gia huấn luyện ở Đức vào ngày 27/1/ 2022. Ảnh: Getty Images
Năm 1990, Iraq đưa quân vào chiếm đóng Kuwait. Năm tiếp theo, Mỹ và các đồng minh đã can thiệp dưới sự bảo trợ của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, đẩy lùi người Iraq. Ngày nay, khi Nga đưa quân vào Ukraine, Mỹ không có bất cứ nỗ lực nào khởi động một quá trình tương tự, ngay cả khi các nhà lãnh đạo Ukraine kêu gọi hỗ trợ.
Có nhiều điểm khác biệt giữa tình hình năm 1991 và 2022, nhưng điểm lớn nhất là: chính quyền cố lãnh đạo Saddam Hussein không có vũ khí hạt nhân, còn Nga sở hữu khoảng 6.000 đầu đạn hạt nhân. Điều đó tạo ra tất cả sự khác biệt.
Cả trước và sau khi Nga mở chiến dịch quân sự tại Ukraine, chính quyền Tổng thống Joe Biden đều nhất quán loại trừ việc triển khai quân đội Mỹ. "Hãy để tôi nói lại lần nữa: Các lực lượng của chúng tôi không - và sẽ không - tham gia vào cuộc xung đột với Nga ở Ukraine", nhà lãnh đạo Mỹ tuyên bố hôm 25/2.
Bất chấp những cảnh báo về sự can dự của Mỹ từ một số nhà bình luận thuộc phe cánh hữu, không có dấu hiệu nào cho thấy chính sách này sẽ thay đổi. Vũ khí hạt nhân là lý do chính giải thích cho điều đó.
Nghịch lý ổn định - bất ổn định
Ở một mức độ nào đó, logic của sự cân bằng vũ khí hủy diệt từng định nghĩa Chiến tranh Lạnh vẫn tồn tại: Kho vũ khí của Nga khiến bất kỳ sự can thiệp trực tiếp nào vào Ukraine đều nguy hiểm vượt qua sức chịu đựng của bất kỳ nhà lãnh đạo Mỹ nào. Do đó, theo một nghĩa nào đó, vũ khí hạt nhân của Nga ít có khả năng khiến cuộc xung đột kích hoạt một cuộc Chiến tranh Thế giới thứ ba.
Nhưng theo một nghĩa khác, kho vũ khí hạt nhân của Nga cũng giúp tạo ra những điều kiện cho chiến dịch quân sự của Tổng thống Putin.
Các nhà khoa học chính trị gọi đây là "nghịch lý ổn định - bất ổn định", cho rằng răn đe hạt nhân có tác động nghịch lý là làm cho một số loại chiến tranh thông thường có khả năng xảy ra cao hơn. Nga có thể tương đối tin tưởng rằng Mỹ và các đồng minh sẽ không trực tiếp tham gia phòng thủ cho Ukraine, bởi vì một cuộc đụng độ như vậy có nguy cơ xảy ra chiến tranh hạt nhân. Điều này có thể khiến ông Putin tự tin hơn rằng chiến dịch sẽ thành công.
Bản thân ông Putin cũng đã nhiều lần ám chỉ điều đó. Trong bài phát biểu hôm 23/2, nhà lãnh đạo Nga cảnh báo rằng "bất kỳ ai định can thiệp từ bên ngoài có thể sẽ phải đối mặt với hậu quả nghiêm tất cả những gì từng trải qua trong lịch sử" - ám chỉ một mối đe dọa với Mỹ hoặc các đồng minh NATO nếu họ dám can thiệp.
Caitlin Talmadge, Giáo sư nghiên cứu về vũ khí hạt nhân tại Đại học Georgetown (Mỹ), nhận xét về bài phát biểu của Tổng thống Putin: "Đây là bằng chứng rõ ràng nhất mà tôi từng thấy về nghịch lý ổn định-bất ổn định".
Sự cân bằng hạt nhân giữa Mỹ và Nga, một trong những đặc điểm nổi bật của Chiến tranh Lạnh, đang trở lại vị trí hàng đầu trong nền chính trị quốc tế. Chúng ta chỉ có thể hy vọng rằng mọi thứ không trở nên đáng sợ hơn từ đây.
Vũ khí hạt nhân khiến Mỹ không thể can dự vào Ukraine ra sao
Vũ khí hạt nhân là vũ khí duy nhất mà nhân loại chưa triển khai trên quy mô lớn, có thể nhanh chóng xóa sổ toàn bộ loài người. Về lý thuyết, rủi ro xung đột giữa hai cường quốc vũ trang hạt nhân lớn đến mức hầu như bất kỳ nhà lãnh đạo nào cũng phải tìm cách tránh.
Điều này đặc biệt đúng với Mỹ và Nga, hai quốc gia cùng nhau kiểm soát khoảng 90% số đầu đạn hạt nhân trên thế giới.
Hình ảnh một vụ thử hạt nhân của Mỹ năm 1954. Ảnh: Getty Images
Vấn đề không chỉ là quy mô kho vũ khí của họ mà còn là cấu trúc của chúng: cả hai quốc gia đều có khả năng "tấn công lần thứ hai" mạnh mẽ, nghĩa là mỗi nước có thể chịu đựng được cuộc tấn công hạt nhân tàn khốc phủ đầu từ phía bên kia và vẫn có thể trả đũa.
Mỹ và Nga có thể thực hiện "đòn tấn công thứ hai" một phần thông qua cái gọi là "bộ ba hạt nhân" gồm: máy bay ném bom mang bom hạt nhân, tàu ngầm trang bị tên lửa hạt nhân và bệ phóng tên lửa mặt đất mang đầu đạn hạt nhân.
Kết quả là cả Mỹ và Nga đều không thể hy vọng "chiến thắng" trong một cuộc chiến tranh hạt nhân. Ngay cả khi một quốc gia tấn công trước, tiêu diệt các căn cứ quân sự chính và các trung tâm dân cư, thì quốc gia kia vẫn có thể tiến hành một cuộc phản công hạt nhân tàn khốc vào kẻ thù của họ, như phóng vũ khí hạt nhân từ tàu ngầm trên đại dương. Vì thế cách duy nhất để giành chiến thắng là... không tham gia "cuộc chơi".
Đây dường như là lý do giải thích việc chính quyền Tổng thống Biden đã rất kiên quyết trong việc tránh bất kỳ hình thức can dự nào vào Ukraine, rủi ro của bất kỳ sự can thiệp trực tiếp nào là quá cao.
Thực tế cho thấy chiến tranh thông thường giữa các cường quốc hạt nhân không nhất thiết phải leo thang thành xung đột hạt nhân. Hãy nhìn lại xung đột Kargill năm 1999 giữa Ấn Độ và Pakistan; hoặc các cuộc đụng độ biên giới gần đây giữa Ấn Độ và Trung Quốc. Nhưng nguy cơ xung đột leo thang tới việc sử dụng hạt nhân luôn tồn tại, đặc biệt nếu một bên tin rằng lợi ích quốc gia quan trọng hoặc chính sự tồn vong của họ đang bị đe dọa.
Moskva cho rằng nột sự can thiệp đáng kể của Mỹ hoặc NATO vào cuộc xung đột, xét về thực tế địa lý, sẽ gây ra mối đe dọa đối với sự toàn vẹn lãnh thổ của Nga. Nếu họ muốn xoay chuyển cục diện cuộc chiến có lợi cho Ukraine, có thể hình dung rất rõ việc Nga sử dụng kho vũ khí hạt nhân để đáp trả NATO.
Nick Miller, chuyên gia về vũ khí hạt nhân tại Đại học Dartmouth, giải thích: "Chiến lược hạt nhân của họ có thể được sử dụng nếu họ đang thua trong một cuộc xung đột thông thường hoặc đối mặt với một mối đe dọa tồn vong".
Không có gì đảm bảo rằng việc triển khai quân đội Mỹ đến Ukraine trên thực tế sẽ dẫn đến chiến tranh hạt nhân. Nhưng rủi ro sẽ rất cao, rất có thể vượt qua những thời điểm nguy hiểm nhất của Chiến tranh Lạnh, như cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba.
Có những kịch bản mà một nhà lãnh đạo Mỹ có thể phát động một cuộc xung đột với cường quốc hạt nhân, ví dụ như nếu cần thiết để bảo vệ lãnh thổ Mỹ. Nhưng bảo vệ Ukraine, nước thậm chí không phải là đồng minh chính thức của Mỹ, thì đơn giản không phải là một lựa chọn.
Nga nói chính tên lửa phòng không Ukraine bắn trúng chung cư ở Kiev Truyền thông phương Tây lan truyền video tên lửa Nga bắn trúng toà chung cư cao tầng ở Kiev trong khi Moskva cho rằng đây là thông tin sai, sự thật là toà nhà trúng tên lửa phòng không Buk-M1 của Ukraine. Toà nhà bị hư hại sau khi trúng quả tên lửa, hiện chưa được xác nhận do bên nào bắn. Ảnh:...