Ukraine trước bước ngoặt ở Kursk: Cố thủ hay rút lui?

Khi lực lượng Nga gia tăng áp lực và không gian chiến thuật của Ukraine bị thu hẹp, Kiev phải đối mặt với một quyết định khó khăn: cố thủ tại Kursk hay rút lui để bảo toàn lực lượng?

Binh sĩ Nga bắ.n đạn cối vào các lực lượng Ukraine ở Kursk. Ảnh: TASS

Cuộc chiến của Ukraine giành quyền kiểm soát khu vực Kursk ở Nga đang đến một bước ngoặt quan trọng khi lực lượng Nga tăng cường các hoạt động tấ.n côn.g, khiến các lựa chọn chiến lược của Ukraine ngày càng bị thu hẹp. Theo trang tin Euromaidanpress.com (Ukraine) ngày 8/3, một câu hỏi lớn đang được đặt ra: Liệu quân đội Ukraine có buộc phải rút khỏi vùng lãnh thổ Nga mà họ đã kiểm soát từ nhiều tháng qua?

Tình hình ngày càng khó khăn

Ban đầu, hoạt động quân sự của Ukraine tại Kursk được coi là một động thái chiến thuật nhằm chuyển hướng lực lượng Nga khỏi các mặt trận khác và tạo đòn bẩy trong các cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng. Tuy nhiên, hiện nay, với hành lang kiểm soát ngày càng hẹp, lực lượng Ukraine đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể.

Dù vậy, các đơn vị tinh nhuệ của Ukraine, bao gồm Lữ đoàn tấ.n côn.g đường không số 95, Lữ đoàn cơ giới số 115 và Trung đoàn đặc nhiệm độc lập số 8, vẫn tiếp tục hoạt động tại tỉnh Kursk, thể hiện quyết tâm giữ vững vị trí trước cuộc phản công tăng cường của Nga.

Artem Karyakin, một quân nhân Ukraine với biệt danh Skhidnyi, đã đưa ra đán.h giá đáng báo động về tình hình với tran tin Euromaidanpress.com. Theo ông, Nga đã tập trung các đơn vị thiết bị bay không người lái (UAV) FPV (góc nhìn thứ nhất) giỏi nhất của họ ở Kursk, hạn chế nghiêm trọng khả năng cơ động và tiếp tế của Ukraine.

“Kể từ cuối năm 2024, Nga đã tăng cường đáng kể việc sử dụng UAV FPV, có kết nối cáp quang và các loại cánh cố định. Mục đích chính của họ là phá vỡ hoạt động hậu cần của chúng tôi”, ông Karyakin giải thích.

Ông Karyakin mô tả chi tiết cách UAV của Nga hiện đang kiểm soát gần như toàn bộ các tuyến đường tiếp tế từ Sumy (Ukraine) đến Kursk. Những người điều khiển thiết bị bay không người lái của Nga hoạt động theo nhóm phối hợp tốt, thực hiện các chiến thuật phục kích và duy trì sự hiện diện liên tục trên các tuyến đường chiến lược.

“Lực lượng của chúng tôi đang phải vật lộn để cung cấp đạn dược và nhu yếu phẩm. Việc di tản những người bị thương đã trở thành một quá trình nguy hiểm và kéo dài. Một số binh sĩ đã phải luân phiên đi bộ vì phương tiện vận chuyển không thể đi qua được”, ông Karyakin nói thêm.

Tình hình còn trở nên phức tạp hơn do thời tiết xấu đi. Đường lầy lội khiến các tuyến đường tiếp tế gần như không thể đi qua, và “các tuyến đường huyết mạch” của Ukraine đến Kursk có nguy cơ bị gián đoạn hoàn toàn.

Hành lang kiểm soát ngày càng thu hẹp

Dữ liệu mới nhất từ DeepStateMap.Live và các nguồn tin đáng tin cậy khác tính đến ngày 6/3 vừa qua cho thấy chỗ đứng của Ukraine tại tỉnh Kursk đã thu hẹp đáng kể trong những tuần gần đây do sự tiến công phối hợp của Nga từ nhiều hướng:

Thứ nhất, tiến quân về phía Đông gần Kurilovka. Lực lượng Nga đã tiến về phía tây từ Kurilovka, đ.e dọ.a cắt đứt các tuyến đường tiếp tế chính của Ukraine.

Thứ hai, tiến quân từ phía Tây gần Sverdlovka. Quân đội Nga đang tiến về trạm kiểm soát Sudzha từ vùng lân cận Sverdlovka, gây sức ép lên sườn trái của các vị trí quân Ukraine.

Thứ ba, tiến về phía Nam từ Melovoye hướng tới Oleshnia. Các đơn vị Nga đang di chuyển từ Melovoye hướng tới Oleshnia ở cánh phải, càng thu hẹp không gian hoạt động của lực lượng Ukraine.

Những tiến bộ phối hợp này đã co hẹp lãnh thổ do Ukraine kiểm soát thành một hành lang chỉ rộng 12-13 km tại điểm hẹp nhất. Những gì từng là khoảng 350 km vuông lãnh thổ do Ukraine kiểm soát đang có nguy cơ thu hẹp xuống còn chưa đến 100 km vuông.

Tính toán tổn thất – lợi ích

Nhà phân tích quân sự Yan Matveev lưu ý với trang tin Euromaidanpress.com rằng sự co hẹp về mặt địa lý này đã tạo ra một vị thế cực kỳ dễ bị tổn thương. “Toàn bộ mặt trận hiện đang nằm dưới sự giám sát của UAV Nga, khiến ngay cả những đột phá nhỏ của đối phương cũng có khả năng gây ra thảm họa. Một bước tiến của Nga chỉ 5-6 km ở đúng vị trí có thể dẫn đến việc bao vây lực lượng Ukraine”, chuyên gia Matveev cảnh báo.

Ông Matveev cho rằng quân đội Ukraine có thể sớm không còn lựa chọn nào khác ngoài việc rút khỏi tỉnh Kursk: “Nếu Ukraine giữ vững vị thế trong một tháng nữa, tổn thất sẽ rất lớn. Hiện tại, Ukraine có thể biện minh cho hoạt động này vì tổn thất về nhân sự và thiết bị của Nga cao hơn. Nhưng việc tiếp tục cuộc chiến này trong những điều kiện như vậy có thể làm thay đổi cán cân thương vong có lợi cho Nga”, ông Matveev nhấn mạnh.

Chuyên gia Matveev cũng nhấn mạnh những cân nhắc chính trị ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định của Ukraine. “Lý do thực sự duy nhất để giữ vững vị trí ở Kursk là sử dụng nó như một con bài mặc cả trong các cuộc đàm phán trong tương lai. Tuy nhiên, việc mất một số lượng lớn binh sĩ có kinh nghiệm và thiết bị tiên tiến trong một cuộc phòng thủ kéo dài có thể làm suy yếu nghiêm trọng năng lực quân sự của Ukraine ở các khu vực khác”, nhà phân tích trên lưu ý.

Vấn đề còn phức tạp hơn nữa do Nga giành được lợi ích lãnh thổ ở những nơi khác. Ông Matveev chỉ ra rằng “hai cứ điểm nhỏ của Nga ở Kharkov đã mở rộng lên tới gần 200 km”, cho thấy Ukraine có thể không thể đàm phán được một cuộc trao đổi lãnh thổ bình đẳng trong tương lai.

“Đây không phải là thực tế nhằm mục đích gieo rắc sự hoảng loạn hay tuyệ.t vọn.g. Nhưng tại thời điểm này, việc phớt lờ tình hình là vô nghĩa. Tôi biết rằng giới lãnh đạo quân sự Ukraine nhận thức được vấn đề này và đã thực hiện một số biện pháp, nhưng những nỗ lực này cho đến nay vẫn chưa đủ. Nếu có một ‘Kế hoạch B’, thì nó phải được thực hiện từ hôm qua”, chuyên gia Matveev chia sẻ.

Khi trận chiến ở Kursk ngày càng khốc liệt, những tuần tới có thể mang tính quyết định trong việc định hình chiến lược quân sự rộng lớn hơn của Ukraine cho năm 2025. Bộ chỉ huy Ukraine phải đối mặt với một phép tính khó khăn: tiếp tục duy trì quyền kiểm soát ngày càng thu hẹp và nguy hiểm hay thực hiện một cuộc rút lui chiến lược để bảo toàn lực lượng có kinh nghiệm và thiết bị có giá trị cho các hoạt động trong tương lai.