Ukraine muốn xóa “dấu vết Nga”?

Từ ngày 16/10, luật thanh lọc tại Ukraine chính thức có hiệu lực. Đây được coi là nỗ lực của chính quyền Tổng thống Poroshenko nhằm loại bỏ tất cả những thành phần thuộc chế độ cũ thân Nga ra khỏi đời sống chính trị tại Ukraine.

Thủ tướng Ukraine Yatseniuk: “Khoảng 1 triệu viên chức sẽ bị thanh lọc”

Ngày 09/10, Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko đã ký ban hành luật “Thanh lọc chính quyền”, quy định cơ sở pháp lý và tổ chức cho việc kiểm tra “lòng tin vào chính quyền” của các công chức nhà nước và các đối tượng tương đương, quan chức địa phương, cũng như tạo điều kiện xây dựng hệ thống chính quyền mới theo tiêu chuẩn châu Âu.

Theo luật này, đối tượng để thanh lọc là tất cả các công chức nhà nước, nhân viên cơ quan chính quyền địa phương, giữ chức vụ từ ngày 25/02/2010 đến hết ngày 22/02/2014, tức là giai đoạn cầm quyền của cựu Tổng thống Viktor Yanukovych.

Luật mới sẽ cấm giữ các chức vụ trong cơ quan hành pháp đối với những đối tượng có mức sống xa hoa, không giải thích được nguồn gốc thu nhập, từng ủng hộ phong trào đòi độc lập tại miền Đông-Nam, những người từng là kiểm soát viên và các chức vụ lãnh đạo bị cho là “chống lại cuộc biểu tình phản đối chính quyền cũ” hồi tháng 2/2014, còn gọi là Euromaidan…

Đúng ngày luật “Thanh lọc chính quyền” bắt đầu có hiệu lực, Thủ tướng Ukraine Arseniy Yatsenyuk thông báo chính phủ nước này quyết định sa thải 39 quan chức cấp cao theo luật mới. Theo lời Bộ trưởng Tư pháp Ukraine, Pavlo Petrenko, cuộc “thanh lọc” này có thể sẽ khiến 1 triệu công chức bị sa thải, trong đó có toàn bộ thành viên Nội các hiện này. Ông cũng nhấn mạnh, đạo luật này lẽ ra phải có từ 20 năm trước ngay sau khi Liên Xô tan rã để giảm tối đa những ảnh hưởng từ nước Nga.

Việc “thanh lọc” nội bộ này đi theo mô hình của các nước Đông và Trung Âu khác như Cộng hòa Séc, Ba Lan và Đức từng sử dụng để xóa đi vết tích của những thành phần thân Nga trong chính quyền.

Luật “Thanh lọc chính quyền” được ban hành chỉ 10 ngày trước khi bắt đầu cuộc bầu cử quốc hội tại Ukraine. Đây cũng được xem là dịp để chính quyền Tổng thống Poroshenko gạt bỏ bớt những dân biểu thuộc về chế độ cũ của cựu Tổng thống Viktor Yanukovych. Nếu như luật luật “Thanh lọc chính quyền” là để “làm sạch” chính quyền thì cuộc bầu cử quốc hội ngày 26/10 này được xem là nhắm vào cơ quan lập pháp. Thủ tướng Yatseniuk mới đây cảnh báo mọi người dân chống lại sự cám dỗ bỏ phiếu cho các ứng viên đã có những hoen ố trong quá khứ. “Nhiều người đã ăn cắp của công, gây chảy máu ngân sách, hỗ trợ chủ nghĩa ly khai và khủng bố, bây giờ lại tìm kiếm sự ủng hộ của người dân Ukraine và che giấu đi tội lỗi của mình. Họ sẽ tìm nơi trú ẩn trong quốc hội và tránh được cuộc thanh lọc. Người dân Ukraine sẽ cần phải chứng tỏ ý chí chính trị và sự khôn ngoan khi họ bỏ phiếu”-ông Yatseniuk phát biểu.

Xét trên tổng thể, đây là những hành động của chính quyền Ukraina nhằm xóa bỏ mọi “dấu vết Nga” trong đời sống chính trị tại Ukraine.

Tuy nhiên, luật “Thanh lọc chính quyền” đã vấp phải chỉ trích của các chính trị gia Ukraine và giới chuyên gia. Viện trưởng Viện Kiểm sát Tối cao Ukraine Vitaly Yarema cho rằng luật vi phạm Hiến pháp, cũng như không phù hợp với luật pháp quốc tế. Ông Yarema đánh giá luật này đã vi phạm nguyên tắc về trách nhiệm cá nhân. Đại diện của Tổng thống về các vấn đề trẻ em cũng chỉ trích luật đã “vi phạm các quyền cơ bản và tự do của công dân, vi hiến và không phù hợp với các tiêu chuẩn pháp lý của châu Âu.

Một số lãnh đạo doanh nghiệp thì cho rằng cuộc thanh lọc chính phủ sẽ gây “chảy máu chất xám”, khiến nhà nước mất đi một số quan chức có kinh nghiệm.

Theo Petrotimes