Ukraine đề xuất Thủ tướng Israel làm trung gian hòa giải với Nga

Hải Vân16:03 06/01/2023

Hôm 5/1, Cố vấn của Văn phòng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng Thủ tướng Benjamin Netanyahu có thể đóng vai trò là nhà hòa giải hiệu quả giữa Moskva và Kiev.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (trái), Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu (giữa) và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: AP

“Tôi không nghi ngờ gì về việc ông Netanyahu có thể trở thành trung gian hòa giải hiệu quả vì ông ấy hiểu chính xác chiến tranh hiện đại là gì và bản chất của hòa giải trong những điều kiện đó”, hãng thông tấn TASS dẫn lời ông Mikhail Podolyak nói với kênh I24 TV.

Trước đó, người tiền nhiệm của ông Netanyahu, cựu Thủ tướng Naftali Bennett, cũng từng là nhà hòa giải giữa Nga và Ukraine trong vài tuần vào mùa xuân năm 2022. Ông Bennett đã tận dụng mối quan hệ tốt đẹp giữa Israel với cả hai nước để truyền tải thông điệp giữa ông Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin và phối hợp với các cường quốc khác trong khu vực. Ông Bennett thậm chí đã bay tới Moskva, trở thành một trong những nhà lãnh đạo thế giới đầu tiên gặp ông Putin trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột. Tuy nhiên, những nỗ lực của ông Bennett đã không mang lại kết quả và cuối cùng quyết định gác lại nỗ lực khi liên minh của ông tan rã.

Thủ tướng Netanyahu cho biết ông đã được đề xuất làm trung gian hòa giải giữa hai nhà lãnh đạo Zelensky và Putin khi ông còn là lãnh đạo phe đối lập Israel. Tháng trước, ông nói rằng những lời đề nghị như vậy có thể xuất hiện trở lại, nhưng không nói rõ liệu ông có chấp nhận các đề xuất hay không.

Những bình luận của ông Podolyak dường như làm dịu đi lo ngại căng thẳng trong quan hệ giữa Israel và Ukraine. Kiev đã bày tỏ không hài lòng với tuyên bố của Bộ trưởng Ngoại giao Israel Eli Cohen trong những ngày đầu tiên ông nhậm chức. Hồi đầu tuần này, ông Cohen cho biết chính phủ mới của Israel sẽ “lên tiếng ít hơn” về cuộc xung đột ở Ukraine.

Video đang HOT

Đại sứ Ukraine tại Israel Yevgen Korniychuk nói rằng Kiev coi cuộc điện đàm của ông Cohen với Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov hôm 3/1 là bằng chứng về thay đổi trong quan điểm của Israel về cuộc xung đột.

“Bộ trưởng Ngoại giao Israel đã không trao đổi với ông Lavrov kể từ khi xung đột nổ ra”, ông nói với tờ The Times of Israel, ám chỉ rằng Kiev rất tức giận trước động thái này.

Israel hiện là một trong số ít quốc gia duy trì quan hệ tương đối nồng ấm với cả Ukraine và Nga. Kiev đã nhiều lần kêu gọi Israel cung cấp hệ thống phòng không của Israel như Vòm sắt (Iron Dome) để đối phó với các cuộc tấn công liên tục của Nga nhằm vào cơ sở hạ tầng của nước này. Tuy nhiên, cho đến nay, Israel đã từ chối viện trợ hệ thống này cho Ukraine, có thể do lo ngại về phản ứng của Nga – quốc gia duy trì sự hiện diện đáng kể ở nước láng giềng Syria.

Trong các nhiệm kỳ trước, ông Netanyahu đã thể hiện mối quan hệ thân thiết với ông Putin. Ông nhấn mạnh điều quan trọng là duy trì khả năng của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) hoạt động tự do từ bầu trời do Nga kiểm soát ở Syria, nhằm ngăn chặn lực lượng cố thủ Iran ở biên giới phía bắc của Israel.

Israel đã lên án hoạt động quân sự của Moskva ở Ukraine và gửi viện trợ nhân đạo cho Kiev, nhưng không áp đặt bất kỳ biện pháp trừng phạt nào đối với Nga và ngần ngại cung cấp vũ khí cho Ukraine, bất chấp Kiev nhiều lần yêu cầu.

Hồi tháng 10/2022, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia Nga Dmitry Medvedev cảnh báo Israel rằng quan hệ giữa hai nước sẽ xuống dốc nếu Tel Aviv hỗ trợ vũ khí cho Kiev.

Bài toán dung hòa hậu bầu cử ở Israel

Với thắng lợi áp đảo dành cho liên minh cánh hữu đối lập, cuộc bầu cử ngày 1/11 tại Israel đã đánh dấu sự trở lại đầy bất ngờ của cựu Thủ tướng Benjamin Netanyahu, đồng thời mở ra một chính phủ mới đậm chất cánh hữu, có thể tác động tới các chính sách đối nội, đối ngoại của Nhà nước Do Thái.

Cựu Thủ tướng Israel, lãnh đạo đảng Likud Benjamin Netanyahu phát biểu trước những người ủng hộ sau khi bỏ phiếu tổng tuyển cử, tại Jerusalem ngày 2/11/2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Kết quả kiểm phiếu cuối cùng, dù còn phải đợi công nhận chính thức mang tính thủ tục, đã mang lại cho liên minh của ông Netanyahu 64 trên tổng số 120 ghế trong quốc hội Israel (Knesset), trong khi liên minh của Thủ tướng Yair Lapid chỉ đạt được 51 ghế. Sự chênh lệch này giúp ông Netanyahu tự tin sẽ được chỉ định đứng ra thành lập chính phủ mới.

Theo luật định, quy trình có thể kéo dài nhiều tháng nếu gặp khó khăn, nhưng dự báo chính phủ liên minh lần này sẽ được thành lập rất nhanh. Không giống như chính phủ liên minh trước, bao gồm 8 đảng thành viên có sự khác biệt lớn về đường lối và chương trình nghị sự, liên minh cánh hữu lần này chỉ gồm 4 thành phần và khá đồng nhất. Nếu các cuộc đàm phán phân chia các vị trí trong nội các và bộ máy chính quyền kết thúc sớm, chính phủ mới có thể sẽ tuyên thệ nhậm chức trước Knesset trong chưa tới 1 tháng.

Thắng lợi mà liên minh ủng hộ ông Netanyahu có được là nhờ tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu trên 70%, được coi là rất cao trong bối cảnh Israel vừa trải qua 4 kỳ bầu cử liên tục. Trong khi tỷ lệ đi bầu ở khối cử tri gốc Arab đạt thấp, lực lượng cử tri ủng hộ các đảng cực hữu và đảng của người Do Thái chính thống (Haredi) tỏ ra nhất quán và kiên định hơn hẳn. Điều này đã giúp cho đảng Phục quốc tôn giáo vươn lên ngoạn mục, thêm 8 ghế so với 6 ghế trong Knesset nhiệm kỳ trước, trở thành đảng về đích thứ ba. Bên cạnh đó, sự phân tán của khối cánh tả đã khiến đảng Lao động theo đường lối xã hội và dân chủ chỉ giành được 4 ghế, mất 3 ghế về phe cánh hữu. Thậm chí, đảng Meretz theo đường lối ôn hòa, kỳ trước có 6 ghế, kỳ này đã bị loại khỏi Knesset do không đủ ngưỡng tối thiểu. Các đảng đại diện cho người Arab cũng vậy, kỳ trước có 10 ghế, lần này chỉ còn 4 ghế, bất chấp người gốc Arab chiếm tới 20% dân số Israel.

Mặc dù xu thế các đảng thiên hữu mạnh lên và các đảng thiên tả yếu đi đã diễn ra suốt 20 năm qua, nhưng sự trỗi dậy của các đảng cực hữu và tôn giáo trong lần bầu cử này khiến giới phân tích không khỏi ngạc nhiên, đồng thời lo ngại chủ nghĩa dân tộc và tôn giáo sẽ trở thành dòng chảy chính trong chính trường Israel. Với một chính phủ mới đậm chất bảo thủ, các chính sách đối nội và đối ngoại của Israel trong thực tế sẽ bị tác động.

Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Israel, Tiến sĩ Emmanuel Navon, giáo sư chính trị học và quan hệ quốc tế tại Đại học Tel Aviv, nhận định: "Ví dụ các hiệp định Abraham về bình thường hóa quan hệ giữa Israel với các nước Arab vùng Vịnh hồi năm 2020 mà ông Netanyahu đã ký khi đang là thủ tướng. Để các thỏa thuận này được ký, ông Netanyahu phải chấp nhận hoãn hoặc hủy kế hoạch sáp nhập Bờ Tây. Giờ đây, một số đối tác trong liên minh có thể sẽ nêu lại đề nghị sáp nhập một phần hoặc toàn bộ Bờ Tây. Nếu vậy ông Netanyahu sẽ đối mặt với tình thế khó xử".

Các đảng Phục quốc tôn giáo, Shas và UTJ đều là những đảng của người Do Thái Haredi chính thống và bảo thủ. Trước đó, các đảng này đều đã lên kế hoạch đảo ngược một số chính sách cải tổ do chính phủ khóa trước thực hiện, đồng thời đề ra một số định hướng mới nhằm củng cố sự kiểm soát của người Do Thái chính thống trong đời sống tôn giáo tại Israel. Hai trong số các chính trị gia theo đường lối cứng rắn là Itamar Ben-Gvir và Bezalel Smotrich đang đàm phán để được giữ các vị trí quan trọng trong bộ máy an ninh quốc phòng của Israel. Nếu vậy, họ có thể sẽ khiến chính sách của Israel với người Palestine thêm cứng rắn và ảnh hưởng đến quan hệ ngoại giao với Mỹ.

Là một chính trị gia chủ trương đề cao dân tộc Do Thái, mở rộng các khu định cư và bài xích cộng đồng đồng giới, cá nhân ông Ben Gvir không có mối quan hệ tốt với chính quyền Mỹ. Ngoài ra, một số vấn đề xã hội như giải quyết tranh chấp dân sự hoặc cấp giấy phép tiêu chuẩn thực phẩm Kosher có thể sẽ bị các đảng vận động để chịu sự can thiệp nhiều hơn của hệ thống tòa án và hành chính tôn giáo.

Cử tri Israel bỏ phiếu tại điểm bầu cử Quốc hội ở thành phố Bnei Brak, gần Tel Aviv ngày 1/11/2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng chính phủ mới sẽ khó có thể biến Israel trở thành một nhà nước cực hữu, thần quyền. Đảng Likud theo đường trung - hữu vẫn chiếm nhiều ghế nhất trong Knesset và ông Netanyahu giữ chức thủ tướng sẽ là các yếu tố dung hòa. Mặt khác, mặc dù hệ thống bầu cử của Israel dựa trên nguyên tắc tỷ lệ, tức đảng nào giành được bao nhiêu phần trăm phiếu bầu sẽ chiếm một tỷ lệ tương ứng trong quốc hội, song trên thực tế, điều này chưa hẳn đã đúng, do tỷ lệ cử tri đi bầu có sự chênh lệch giữa các khối và do nguyên tắc dồn phiếu dư giữa các đảng. Kết quả kiểm phiếu cho thấy, phe của ông Netanyahu mặc dù giành được 64 ghế nhưng tỷ lệ cử tri ủng hộ chỉ là 49,55%.

Hơn nữa, bản thân các đảng cực hữu dù muốn nhưng sẽ không dám lạm dụng sức ép tôn giáo để đẩy các chính sách đi quá xa. Giám đốc Trung tâm chính sách Do Thái và Nhà nước thuộc Viện nghiên cứu Shalom Hartman, ông Tani Frank đánh giá mặc dù chiếm đa số trong quốc hội, việc thông qua một điều luật nào đó đều đòi hỏi nhượng bộ chính trị, khiến các đảng cực hữu sẽ phải cân nhắc. Ví dụ, đảng của người Do Thái chính thống sẽ phải nhượng bộ để các cơ sở đào tạo tôn giáo được nhận thêm ngân sách tài trợ, người Do Thái chính thống được trợ cấp sinh đẻ kể cả trong trường hợp thất nghiệp hay được bãi bỏ một số loại thuế bất lợi.

Là một chính trị gia lão luyện, dù đang đối mặt với một số cáo buộc hình sự, ông Netanyahu đã khôn khéo tranh thủ sự sơ hở của phe cánh tả và chấp nhận bắt tay với hai đảng cực hữu để trở lại nắm quyền. Những tình tiết này cho thấy các tuyên bố khi tranh cử, chẳng hạn sẽ rút lại thỏa thuận phân định biên giới và khai thác khí đốt tự nhiên trên biển mà Israel vừa ký với Liban, có thể sẽ không diễn ra sau khi ông Netanyahu lên nắm quyền. Thỏa thuận này một phần chịu sức ép từ Mỹ và châu Âu khi thị trường năng lượng thế giới đang gặp khủng hoảng, nhưng cũng mang lại một nguồn thu xuất khẩu đáng kể cho Israel để bù đắp tình trạng lạm phát trong nước. Với một chính phủ bao gồm các thành phần cực hữu, thách thức trước mắt của ông Netanyahu là làm cách nào để giữ được sự cân bằng cho một nhà nước đồng thời mang hai bản sắc vừa thống nhất vừa đối lập: Israel - Do Thái.

Nội các Israel điều tra thương vụ mua tàu ngầm bị cáo buộc tham nhũng Ngày 23/1, nội các Israel đã bỏ phiếu nhất trí thành lập một ủy ban nhà nước, điều tra thương vụ mua tàu ngầm của nước này hồi năm 2012 - vốn bị cáo buộc tham nhũng. Đây được coi là vụ bê bối tham nhũng lớn nhất trong lịch sử Israel, có liên quan tới một số cựu lãnh đạo quân đội...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Trung Quốc tung chatbot đấu ChatGPT, cổ phiếu Phố Wall chao đảo bốc hơi 1.000 tỉ14:53

Tàu vận tải Nga cập cảng Syria, chuẩn bị cho cuộc rút quân09:12

Hé lộ kế hoạch mới của ông Trump về xung đột Nga-Ukraine08:31

Ông Trump nói muốn gặp ông Putin ngay lập tức08:46

Tổng thống Trump lên tiếng về 'thảm kịch' hàng không ở thủ đô Washington DC10:41

"Hỏa thần nhiệt áp" Nga ra đòn, nhằm thẳng cứ điểm Ukraine ở Kursk08:59

Iran công bố tên lửa đạn đạo mới nhất08:23

Nga xác nhận có cơ hội đàm phán với chính quyền Tổng thống Trump14:35

CIA có đánh giá mới về nguồn gốc Covid-1908:54

'Chiến thắng' đầu tiên của Tổng thống Trump trong cuộc chiến trục xuất di dân lậu09:26

Lãnh đạo nước ngoài đầu tiên được ông Trump mời đến Nhà Trắng08:45

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Ukraine muốn vũ khí hạt nhân nếu không được vào NATO

12:21:24 06/02/2025

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky kêu gọi Mỹ cung cấp vũ khí hạt nhân cho Ukraine nếu không chấp nhận kết nạp Kyiv vào NATO.

Lãnh đạo Mexico và Canada đã làm gì để ông Trump hoãn áp thuế?

12:16:12 06/02/2025

Về phía Mexico, Tổng thống Sheinbaum lại thể hiện cách tiếp cận mềm mỏng hơn, tập trung vào quan hệ đối tác trong các cuộc đàm phán với ông Trump và thể hiện thiện chí bằng cách không đưa ra những biện pháp trả đũa ngay lập tức.

Bắt giữ đối tượng phóng hỏa tại sân bay ở Rome

11:38:54 06/02/2025

Theo truyền thông địa phương, hai người bị thương là nhân viên sân bay. Đối tượng bị bắt giữ là người vừa nhập cư vào Italy vài ngày trước.

Đằng sau chuyện khỉ tấn công du khách ở đền Angkor Wat

10:35:27 06/02/2025

Cơ quan Quốc gia Apsara quản lý khu đền Angkor Wat ở Campuchia cảnh báo du khách nên tránh xa những đàn khỉ, đồng thời nêu nhận định về việc chúng thường tấn công du khách.

Hạ viện Philippines thông qua kiến nghị luận tội Phó tổng thống Sara Duterte

10:13:25 06/02/2025

Việc luận tội Phó tổng thống Philippines Sara Duterte được chuyển lên thượng viện sau khi kiến nghị được thông qua tại hạ viện, dù bà kiên quyết phủ nhận sai phạm.

Căng thẳng mới trong quan hệ thương mại Mỹ - Trung sau đòn thuế quan

06:46:34 06/02/2025

Tuy nhiên, cơ quan này cần thời gian để giải quyết các vấn đề liên quan đến việc áp dụng thuế mới trước khi cho phép các bưu kiện từ Trung Quốc tiếp tục nhập cảnh vào Mỹ.

Di dời 5.000 hộ gia đình Palestine ở Bờ Tây

06:44:22 06/02/2025

Trước đó, hôm 21/1, quân đội Israel cho biết đã mở chiến dịch an ninh mang tên Tường sắt (Iron Wall) ở thành phố Jenin và các khu vưc khác thuộc phía Bắc Bờ Tây nhằm truy lùng và phá hủy cơ sở hạ tầng của các nhóm vũ trang Palestine.

Nga bắt đầu áp dụng chế độ trục xuất người nước ngoài vi phạm

06:39:36 06/02/2025

Ngoài ra, những người thiếu căn cứ pháp lý để lưu trú tại Nga, thị thực (bao gồm cả thị thực điện tử) bị huỷ, vượt biên trái phép vào nước này cũng sẽ nằm trong diện trục xuất.

Tổng Giám đốc IAEA thăm Ukraine và Nga, thảo luận về an toàn hạt nhân

06:35:29 06/02/2025

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết đã có cuộc thảo luận với ông Grossi, trong đó hai bên đồng ý để IAEA mở rộng hoạt động tại các cơ sở hạt nhân và cơ sở hạ tầng khác của Ukraine.

Tổng thống Zelensky nêu giải pháp thay thế cho vấn đề Ukraine gia nhập NATO

06:32:32 06/02/2025

Tổng thống Ukraine Zelensky đề xuất giải pháp thay thế cho quá trình gia nhập NATO, bao gồm yêu cầu vũ khí hạt nhân và phát triển quân đội một triệu người để bảo vệ nước này.

Hong Kong cảnh báo số ca nhiễm cúm tăng đột biến sau kỳ nghỉ Tết

06:23:09 06/02/2025

Trước đó, các chuyên gia cũng cảnh báo những người mắc bệnh mạn tính nên cân nhắc hoãn đến các quốc gia đang có đợt bùng phát cúm và cần ghi lại số điện thoại cấp cứu cũng như mua bảo hiểm trước khi khởi hành.

Những tác động chiến lược của mối quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Syria đối với Trung Đông

06:20:19 06/02/2025

Nếu Ankara có thể sử dụng không phận Syria và tham gia huấn luyện quân đội Syria, điều này sẽ đánh dấu sự thay đổi lớn trong cán cân quyền lực khu vực.