Tuyệt đối không bảo quản khoai tây trong tủ lạnh

Theo dõi VGT trên

Thủ phạm đằng sau vấn đề này là acrylamide, một hóa chất dùng trong nhiều ngành công nghiệp, có khả năng gây ung thư ở người, đồng thời làm tổn thương hệ thần kinh nếu tiếp xúc với liều lượng lớn.

Sự lo ngại về acrylamide trong thực phẩm dấy lên từ năm 2002, khi Cơ quan quản lý thực phẩm quốc gia Thụy Điển nhìn thấy độc tố này trong một số loại thực phẩm chứa tinh bột khoai tây được chế biến ở nhiệt độ cao.

Trên thực tế, nhiều loại thực phẩm tưởng như “hiền lành”, vô hại khác như cà phê, bánh mì, bánh quy… cũng có thể dẫn đến ung thư.

Đứng đầu danh sách thực phẩm có hàm lượng acrylamide cao nhất là khoai tây chiên, cà phê, bánh ngọt, bánh quy, bánh mỳ các loại

Nghiên cứu của các nhà khoa học Na Uy, Thụy Sĩ, Anh và Mỹ sau đó đã làm rõ thêm vấn đề: Không chỉ có tinh bột khoai tây mà các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật giàu carbohydrates, ít protein khác khi được chế biến bằng các phương pháp đòi hỏi nhiệt độ cao (>120 độ C) như rán, quay, nướng, đều xuất hiện acrylamide.

Hiện tượng này không thấy xảy ra ở các thực phẩm có nguồn gốc động vật như thịt, sữa, hải sản… cũng như thực phẩm có nguồn gốc thực vật nhưng chế biến ở nhiệt độ thấp như luộc, hấp.

Tuyệt đối không bảo quản khoai tây trong tủ lạnh - Hình 1

Không bảo quản khoai tây trong tủ lạnh và trước khi chế biến ngâm nước khoảng 30 phút để loại bỏ hợp chất gây ung thư.

Video đang HOT

Nguyên nhân là do khi bị làm nóng ở nhiệt độ cao, asparagine (một loại axit amin) và đường tự nhiên trong thực phẩm là thực vật sẽ phản ứng với nhau để tạo thành acrylamide càng tăng. Đứng đầu danh sách thực phẩm có hàm lượng acrylamide cao nhất là khoai tây chiên (bao gồm cả loại tự chế biến ở gia đình và loại đóng gói sẵn), cà phê, bánh ngọt, bánh quy, bánh mỳ các loại.

Tổ chức Y tế thế gới (WHO) và tổ chức Nông lương LHQ (FAO) đều coi acrylamide trong thực phẩm là mối lo ngại nghiêm trọng. Nghiên cứu trên động vật cho thấy chất này làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.

Ở người, tuy còn cần thêm nhiều nghiên cứu để làm rõ cơ chế tác động của acrylamide và hậu quả có nó, song bước đầu, các nhà khoa học cũng đã khẳng định có sự liên quan giữa chế độ ăn uống nhiều acrylamide với nguy cơ mắc ung thư vú và ung thư tế bào thận.

Cho đến nay chưa có phương pháp nào loại bỏ hoàn toàn acrylamide ra khỏi thực phẩm. Nhưng bạn có thể giảm bớt lượng độc tố này bằng một số phương pháp sau:

- Đối với loại thực phẩm có nguy cơ cao như khoai tây chiên, bánh mỳ, bánh quy, bánh ngọt, bánh phồng tôm…, khi chế biến tuyệt đối không nên để quá già, không ăn các phần bị cháy vì những phần này tập trung nhiều acrylamide nhất. Không rán hoặc nướng lại nhiều lần. Không nên ăn quá nhiều các loại thực phẩm có nguy cơ cao cùng lúc.

- Riêng đối với khoai tây, nên cắt lát và ngâm vào nước từ 15 đến 30 phút trước khi rán. Không nên bảo quản khoai tây trong tủ lạnh vì như vậy sẽ làm tăng lượng đường trong khoai, dẫn đến tăng acrylamide khi chế biến.

Theo Nld

Amiăng trắng làm tấm lợp cũng gây ung thư

Việt Nam là một trong 10 nước sử dụng nhiều nhất amiăng trắng để sản xuất tấm lợp. Các nghiên cứu trên thế giới đều khẳng định, tất cả amiăng, kể cả amiăng trắng, đều gây ung thư.

Đây là ý kiến của trên 100 đại biểu thuộc Hội đồng dân tộc và các ủy ban của Quốc hội, đại diện Bộ Y tế, Bộ Khoa học Công nghệ, Tổ chức Y tế Thế giới... tại hội thảo về amiăng diễn ra tại Hà Nội ngày 17/7.

Amiăng trắng làm tấm lợp cũng gây ung thư - Hình 1

Ảnh minh họa

Bà Socorro Escalante, chuyên gia về sức khoẻ môi trưởng của Tổ chức Y tế Thế giới khu vực Tây Thái Bình Dương cho biết, trên thế giới có 7 nước phản đối Công ước Rotterdam về amiăng, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam là quốc gia duy nhất nhập nhẩu, 6 quốc gia còn lại (Nga, Trung Quốc, Canada...) đều là nước xuất khẩu. Đồng thời Việt Nam cũng là 1 trong 10 nước sử dụng nhiều nhất lượng amiăng trắng trên thế giới để sản xuất tấm lợp.

Ông Trần Văn Tùng, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ thông tin, tại một số quốc gia phát triển, amiăng trắng chỉ còn sử dụng trong công nghệ quốc phòng, nhà máy điện hạt nhân, tuy nhiên ở Việt Nam nó lại chủ yếu được dùng để sản xuất tấm lợp. Thậm chí, tại các vùng cao người dân còn sử dụng tấm lợp này để hứng nước mưa dùng cho sinh hoạt, vô tình sử dụng phải nước có nhiễm amiăng.

Tổ chức Y tế Thế giới khẳng định, amiăng là chất gây ung thư nghề nghiệp quan trọng nhất, ước tính gây ra một nửa số ca tử vong do ung thư nghề nghiệp. Tác hại tiềm tàng không chỉ với sức khỏe của người lao động mà cả với những người sinh sống tiếp xúc với chất này.

Thời gian ủ bệnh sau khi tiếp xúc với chất này thường kéo dài 20-30 năm. Nó xâm nhập vào cơ thể chủ yếu qua đường hô hấp, đường tiêu hoá và đâm xuyên qua da gây nên một số bệnh như: bệnh bụi phổi, ung thư phổi, trung biểu mô, thanh quản, buồng trứng...

Giáo sư Ken Takahashi, ĐH Sức khoẻ môi trường và nghề nghiệp Nhật Bản cũng cho biết, sau hơn 40 năm các nhà khoa học trên thế giới đã nghiên cứu về tác hại của tất cả các loại amiăng. Kết luận chung là các loại amiăng, gồm cả amiăng trắng, đều gây ung thư và không có ngưỡng an toàn cho các chất gây ung thư. Mỗi năm trên toàn cầu có 107.000 người chết và hơn 1,5 triệu người bị khuyết tật do các bệnh có liên quan đến amiăng như ung thư phổi, bụi phổi...

Tại Việt Nam, bệnh bụi phổi animăng được công nhận là bệnh nghề nghiệp được đền bù từ năm 1976, nhưng mới giám định và đền bù được 3 trường hợp. Nhiều bệnh liên quan đến chất này chưa được thống kê đầy đủ. Kết quả nghiên cứu khoa học của Bộ Y tế giai đoạn 2010-2011 khẳng định, Việt Nam đã có nhiều trường hợp ung thư trung biểu mô. Cụ thể có 80% ca ung thư trung biểu mô có liên quan đến amiăng.

Chính vì gánh nặng bệnh tật và gánh nặng tài chính do các bệnh liên quan đến amiăng, Tổ chức Y tế Thế giới và Tổ chức Lao động quốc tế đều khuyến nghị cấm hoàn toàn mọi dạng amiăng. Đây là cách hiệu quả nhất để loại bỏ các bệnh liên quan đến chất này.

"Amiăng trắng là tác nhân gây nhiều loại ung thư, đặc biệt là ung thư trung biểu mô. Không có ngưỡng an toàn trong việc sử dụng amiăng, càng tăng sử dụng thì càng tăng tỷ lệ ung thư", thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long khẳng định.

Theo thứ trưởng, các công trình nghiên cứu về ung thư trên thế giới đã cho thấy rõ amiăng là tác nhân gây ung thư. Vì thế, những nghiên cứu đánh giá về tác hại của nó với sức khỏe là không cần thiết. Ngược lại, cần tìm hướng xử lý các vật liệu thải có chứa chất này trong cộng đồng, để đảm bảo môi trường sống của cộng đồng được an toàn hơn.

Sau hội thảo này, Bộ Y tế sẽ có văn bản báo cáo Thủ tướng để sớm đưa amiăng vào danh mục hoá chất độc hại của Công ước Rotterdam, tiến tới cấm sử dụng hoàn toàn chất này tại Việt Nam.

Phương Trang

Theo VNE

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Phát hiện ung thư từ vết máu trên áoPhát hiện ung thư từ vết máu trên áo
05:44:29 08/02/2025
Viêm tắc tĩnh mạch chân có nguy hiểm không?Viêm tắc tĩnh mạch chân có nguy hiểm không?
08:15:54 07/02/2025
Cúm mùa diễn biến bất thường tại nhiều quốc gia: Chuyên gia khuyến cáoCúm mùa diễn biến bất thường tại nhiều quốc gia: Chuyên gia khuyến cáo
15:05:00 06/02/2025
Báo động chủng virus cúm gia cầm 'thông minh hơn tất cả chúng ta'Báo động chủng virus cúm gia cầm 'thông minh hơn tất cả chúng ta'
21:19:51 06/02/2025
Sau khung giờ này, tốt nhất không nên tắmSau khung giờ này, tốt nhất không nên tắm
05:51:38 07/02/2025
Mệt mỏi, tim đập nhanh vì sử dụng kẹo giảm cân cấp tốcMệt mỏi, tim đập nhanh vì sử dụng kẹo giảm cân cấp tốc
09:28:24 07/02/2025
Rét đậm, rét hại: Người phải làm việc ngoài trời cần lưu ý gì?Rét đậm, rét hại: Người phải làm việc ngoài trời cần lưu ý gì?
13:12:14 06/02/2025
Phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của cúm mùa bằng vắc-xinPhòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của cúm mùa bằng vắc-xin
14:55:22 06/02/2025

Tin đang nóng

Đi họp lớp bạn cũ khoe mua cả lượng vàng ngày vía Thần Tài, 3 hôm sau tôi phát hiện ra cú lừa chao đảo cuộc đờiĐi họp lớp bạn cũ khoe mua cả lượng vàng ngày vía Thần Tài, 3 hôm sau tôi phát hiện ra cú lừa chao đảo cuộc đời
05:52:40 08/02/2025
Hoa hậu Việt dính vào ồn ào nghi hẹn hò bạn trai cũ của Thiều Bảo Trâm là ai?Hoa hậu Việt dính vào ồn ào nghi hẹn hò bạn trai cũ của Thiều Bảo Trâm là ai?
07:41:39 08/02/2025
Uông Tiểu Phi - chân dung kẻ huỷ hoại Từ Hy Viên: Xem vợ như máy đẻ, mặt dày "hút máu" khiến minh tinh chết cũng không yênUông Tiểu Phi - chân dung kẻ huỷ hoại Từ Hy Viên: Xem vợ như máy đẻ, mặt dày "hút máu" khiến minh tinh chết cũng không yên
07:47:04 08/02/2025
Sao Việt 8/2: NSND Hồng Vân trẻ đẹp tuổi 59, vợ Cường Đô La phủ nhận có bầuSao Việt 8/2: NSND Hồng Vân trẻ đẹp tuổi 59, vợ Cường Đô La phủ nhận có bầu
08:10:10 08/02/2025
Bị chê 'dở' vì mua vàng ngày Thần Tài, 10 năm sau cô gái khiến tất cả ngỡ ngàngBị chê 'dở' vì mua vàng ngày Thần Tài, 10 năm sau cô gái khiến tất cả ngỡ ngàng
05:46:17 08/02/2025
3 mỹ nhân gây nhầm lẫn vì giống công chúa Kpop: Triệu Lộ Tư chưa bằng "trùm cuối"3 mỹ nhân gây nhầm lẫn vì giống công chúa Kpop: Triệu Lộ Tư chưa bằng "trùm cuối"
06:53:43 08/02/2025
Nam thần kết hôn bí ẩn nhất Vbiz công khai ảnh vợ tiểu thư gia thế khủngNam thần kết hôn bí ẩn nhất Vbiz công khai ảnh vợ tiểu thư gia thế khủng
07:30:24 08/02/2025
Con gái lén lấy trộm tiền lì xì mua Baby Three bị mẹ phát hiện, bà nội xen vào khiến cả nhà rơi vào "thảm kịch"Con gái lén lấy trộm tiền lì xì mua Baby Three bị mẹ phát hiện, bà nội xen vào khiến cả nhà rơi vào "thảm kịch"
06:08:42 08/02/2025

Tin mới nhất

Nên ăn gì, tránh gì khi dùng thuốc trị gout colchicine?

Nên ăn gì, tránh gì khi dùng thuốc trị gout colchicine?

07:25:59 08/02/2025
Để ngăn ngừa các đợt bùng phát bệnh gout có thể dùng liệu pháp hạ axit uric (ULT) như allopurinol và febuxostat... Các loại thuốc này giúp ngăn ngừa nồng độ axit uric tăng quá cao.
Cứu sống trẻ sơ sinh bị vỡ dạ dày kèm xoắn ruột nguy kịch, hiếm gặp

Cứu sống trẻ sơ sinh bị vỡ dạ dày kèm xoắn ruột nguy kịch, hiếm gặp

06:20:25 08/02/2025
Các bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai đã kịp thời phẫu thuật cứu sống một trẻ sơ sinh bị bệnh đặc biệt nguy kịch.
Triệu chứng, cách chăm sóc và phòng ngừa cúm A ở trẻ nhỏ

Triệu chứng, cách chăm sóc và phòng ngừa cúm A ở trẻ nhỏ

06:14:51 08/02/2025
Việc chăm sóc trẻ mắc cúm A cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Cha mẹ nên cho trẻ uống nhiều nước, ăn các loại thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa và bổ sung vitamin, đặc biệt là vitamin C để tăng sức đề kháng.
Những điều cha mẹ cần biết để phòng tránh cúm A cho trẻ

Những điều cha mẹ cần biết để phòng tránh cúm A cho trẻ

06:12:53 08/02/2025
Theo bác sĩ Thúy, cúm mùa thường tiến triển lành tính, nhưng bệnh cũng có thể có biến chứng nặng và nguy hiểm thường gặp ở những người có bệnh lý mạn tính về tim mạch và hô hấp.
Cụ ông ở Hà Nội mắc cúm mùa phải thở máy, 3 nhóm người cần đặc biệt lưu ý

Cụ ông ở Hà Nội mắc cúm mùa phải thở máy, 3 nhóm người cần đặc biệt lưu ý

06:11:04 08/02/2025
Ngoài trường hợp này, Trung tâm hiện đang điều trị cho nhiều bệnh nhân cúm có dấu hiệu trở nặng, trong đó đa phần là người cao tuổi, người có hệ miễn dịch yếu và một số trường hợp là phụ nữ mang thai.
Bé trai 7 tuổi hoại tử chân vì gia đình tự ý đắp thuốc nam

Bé trai 7 tuổi hoại tử chân vì gia đình tự ý đắp thuốc nam

06:02:36 08/02/2025
Tuy nhiên, hậu quả để lại từ việc tự ý điều trị bằng thuốc nam là rất nghiêm trọng. Cháu bé phải chịu những di chứng nặng nề, đồng thời quá trình hồi phục của trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn, gian nan và tốn kém về thời gian cũng như chi phí.
Gia tăng bệnh nhân nhập viện do giá rét

Gia tăng bệnh nhân nhập viện do giá rét

05:50:15 08/02/2025
Người cao tuổi và những người có bệnh nền như tim mạch, huyết áp cần tránh ra ngoài khi trời quá lạnh. Trẻ em cần được tiêm phòng đầy đủ và được đưa đi khám ngay khi có các triệu chứng như ho, sốt, khó thở, không nên tự ý dùng thuốc.
6 yếu tố rủi ro có thể gây tăng huyết áp

6 yếu tố rủi ro có thể gây tăng huyết áp

21:00:27 07/02/2025
Hầu hết trường hợp tăng huyết áp không có triệu chứng và chỉ được phát hiện tình cờ qua đo huyết áp tại nhà hay khám sức khỏe tổng quát định kỳ.
Bấm huyệt nào giúp giảm đau nửa đầu?

Bấm huyệt nào giúp giảm đau nửa đầu?

09:25:15 07/02/2025
Trong đa phần các trường hợp người bệnh hoàn toàn có thể sử dụng bấm huyệt làm phương pháp hỗ trợ điều trị, vừa an toàn lại hiệu quả trong việc làm dịu cơn đau.
Các dấu hiệu cảnh báo trẻ mắc cúm cần nhập viện khẩn cấp

Các dấu hiệu cảnh báo trẻ mắc cúm cần nhập viện khẩn cấp

09:02:10 07/02/2025
Các biến chứng chủ yếu là suy hô hấp, viêm phổi, viêm thanh khí phế quản, viêm tai giữa, viêm não, viêm cơ tim, nhiễm khuẩn thứ phát..., thậm chí làm trầm trọng hơn tình trạng của bệnh nhi mắc bệnh nền, gia tăng nguy cơ tử vong.
Ho khan, nuốt nghẹn, phát hiện ung thư hiếm gặp

Ho khan, nuốt nghẹn, phát hiện ung thư hiếm gặp

09:00:18 07/02/2025
Triệu chứng ho khan và cảm giác nuốt nghẹn thường gặp ở nhiều bệnh lý, nhưng nếu chúng kéo dài và không có dấu hiệu cải thiện, như trường hợp của ông Đ., việc thăm khám và chẩn đoán sớm là vô cùng quan trọng.
Ba trẻ trong gia đình ở Hà Nội cùng mắc cúm A, trong đó có 2 trẻ viêm phổi

Ba trẻ trong gia đình ở Hà Nội cùng mắc cúm A, trong đó có 2 trẻ viêm phổi

08:58:24 07/02/2025
Người mắc cúm A sẽ có một số biểu hiện đặc trưng như: sốt cao, sốt kéo dài, đau họng, viêm họng, ho nhiều và kéo dài, ớn lạnh, khó thở, mệt mỏi, chảy nước mắt khi ra ngoài sáng. Trẻ em nhiễm bệnh rất dễ gặp tình trạng nôn mửa, hoặc tiêu...

Có thể bạn quan tâm

TES chi "tiền tấn" mua sao vẫn bị xem là "no hope", người trong cuộc chỉ rõ lý do

TES chi "tiền tấn" mua sao vẫn bị xem là "no hope", người trong cuộc chỉ rõ lý do

Mọt game

10:12:12 08/02/2025
Dù có những sự bổ sung nhân sự rất đáng chú ý nhưng TES vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn ở mùa giải 2025. Mùa giải 2025 của TES bị xem là no hope
Ông Zelensky sẵn sàng đàm phán với ông Putin về giải quyết xung đột

Ông Zelensky sẵn sàng đàm phán với ông Putin về giải quyết xung đột

Thế giới

09:53:46 08/02/2025
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố sẵn sàng đàm phán với nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin về việc giải quyết cuộc xung đột kéo dài 3 năm.
Nghỉ hưu gặp nghỉ Tết: Cụ ông U85 ở Quảng Ninh đứng sau loạt sáng chế "chỉ thua Albert Einstein", cháu trai tự hào đem flex trên mạng

Nghỉ hưu gặp nghỉ Tết: Cụ ông U85 ở Quảng Ninh đứng sau loạt sáng chế "chỉ thua Albert Einstein", cháu trai tự hào đem flex trên mạng

Netizen

09:45:20 08/02/2025
Những sản phẩm như TV, nồi thành chậu cây và bể cả cũng hóa đài phun nước,... của cụ ông 82 tuổi khiến nhiều Gen Z ngưỡng mộ, thần tượng.
Cô gái ăn nhầm quả pháo vì nghĩ là kẹo sữa

Cô gái ăn nhầm quả pháo vì nghĩ là kẹo sữa

Lạ vui

09:40:28 08/02/2025
Sự việc xảy ra trong thời gian cô gái họ Wu ăn Tết cùng gia đình tại tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc. Anh trai cô mang về túi pháo màu đỏ. Thấy quả pháo giống món kẹo sữa thường ăn khi còn nhỏ nên Wu đã lấy 1 quả cho vào miệng.
Tử vi hằng ngày - Xem tử vi vui 12 con giáp ngày 8.2.2025

Tử vi hằng ngày - Xem tử vi vui 12 con giáp ngày 8.2.2025

Trắc nghiệm

09:26:28 08/02/2025
Ngày 8.2 mang đến nhiều cơ hội thăng tiến cho người tuổi Tý. Các dự án đang thực hiện sẽ có những bước tiến triển tích cực, đặc biệt trong lĩnh vực sáng tạo và công nghệ. Đồng nghiệp và cấp
Con gái của Angelina Jolie và Brad Pitt ghét cuộc sống của người nổi tiếng

Con gái của Angelina Jolie và Brad Pitt ghét cuộc sống của người nổi tiếng

Sao âu mỹ

09:18:05 08/02/2025
Con ruột của cặp đôi Angelina Jolie và Brad Pitt không hề hứng thú với cuộc sống nổi tiếng và ngành công nghiệp điện ảnh của cha mẹ.
Chi tiết lộ rõ thái độ Phương Nhi với Lương Thuỳ Linh sau nghi vấn trục trặc

Chi tiết lộ rõ thái độ Phương Nhi với Lương Thuỳ Linh sau nghi vấn trục trặc

Sao việt

09:11:34 08/02/2025
Á hậu Phương Nhi thả tim hình ảnh của Lương Thuỳ Linh, mặc cho dân mạng nghi vấn tình chị chị em em đang có vấn đề.
Park Bom (2NE1) khoe body đồng hồ cát "đốt mắt" dân mạng, lần đầu lộ hình xăm ngay vị trí táo bạo

Park Bom (2NE1) khoe body đồng hồ cát "đốt mắt" dân mạng, lần đầu lộ hình xăm ngay vị trí táo bạo

Sao châu á

09:08:46 08/02/2025
Trong bức ảnh mới nhất, Park Bom khiến dân mạng phát sốt khi khoe đường cong mỹ miều. Đặc biệt, giọng ca chính 2NE1 còn để lộ hình xăm ngay vị trí táo bạo.
Lật xe khách tại Phú Yên khiến 3 người chết, nhiều người bị thương

Lật xe khách tại Phú Yên khiến 3 người chết, nhiều người bị thương

Tin nổi bật

08:33:16 08/02/2025
Các cơ quan chức năng tỉnh Phú Yên đang triển khai cứu hộ, cứu nạn, giải quyết hiện trường vụ lật xe khách trên QL1A, hiện đã xác định 3 người tử vong
Ju Ji Hoon: Thẳng thắn nhưng không bao giờ thô lỗ trên phim trường

Ju Ji Hoon: Thẳng thắn nhưng không bao giờ thô lỗ trên phim trường

Hậu trường phim

08:30:51 08/02/2025
Ju Ji Hoon coi trọng giao tiếp cởi mở trên phim trường, tin rằng những cuộc thảo luận trung thực, không phân biệt cấp bậc sẽ nâng cao chất lượng mọi dự án phim của anh.
Kiên Giang lọt danh sách 'Những địa danh thân thiện nhất thế giới'

Kiên Giang lọt danh sách 'Những địa danh thân thiện nhất thế giới'

Du lịch

08:10:07 08/02/2025
Booking.com chính thức công bố 10 điểm đến thân thiện nhất thế giới trong khuôn khổ giải thưởng Traveller Review Awards lần thứ 13, tỉnh Kiên Giang (Việt Nam) tự hào góp mặt trong danh sách này.