Tuyên bố sắp tới của ASEAN về tranh chấp Biển Đông được quan tâm

Tuyên bố của ASEAN sắp tới được cho là sẽ mềm mỏng hơn thông thường khi nhắc tới các tranh chấp ở Biển Đông.

Công trình trái phép do Trung Quốc xây dựng ở Trường Sa. Ảnh: Reuters

Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) có thể thông qua tuyên bố chung với giọng mềm mỏng hơn về các tranh chấp ở Biển Đông, khi lãnh đạo các nước trong khối có cuộc gặp thượng đỉnh tại Manila, Philippines vào 29/4, Reuters hôm nay đưa tin.

Tuyên bố của ASEAN cũng có thể loại trừ việc quân sự hóa các đảo nhân tạo, Reuters dẫn dự thảo tuyên bố mà hãng tin này có được.

Mặc dù một số lãnh đạo các nước trong ASEAN sẽ đưa ra “quan ngại sâu sắc” về “sự gia tăng các hoạt động” trong vùng biển có tuyên bố chủ quyền chồng lấn, song ASEAN sẽ không nhắc đến, thậm chí không ám chỉ việc Trung Quốc xây dựng tại các đảo nhân tạo và đưa trang thiết bị quân sự lên các đảo này.

Bản tuyên bố có thể là phiên bản thay đổi của tuyên bố năm ngoái và được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, giữ chức chủ tịch luân phiên ASEAN năm nay, đang muốn tranh thủ Trung Quốc để thu hút thương mại và tránh xung đột về chủ quyền ở Biển Đông.

Tuy nhiên, một nhà ngoại giao trong ban thư ký ASEAN cho biết các quan chức vẫn đang xử lý bản dự thảo tuyên bố và “vẫn có thể có thay đổi” trước khi được công bố cuối cuộc gặp thượng đỉnh hôm 29/4.

Trung Quốc yêu sách chủ quyền với hầu hết diện tích Biển Đông, nơi có lượng hàng hóa trị giá 5 nghìn tỷ USD lưu thông mỗi năm. Brunei, Malaysia, Philippines và Việt Nam cũng có tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở Biển Đông.

ASEAN khi nhắc tới vấn đề Biển Đông thường không nêu tên Trung Quốc, nước đã mở rộng trái phép 7 đảo nhân tạo ở Trường Sa của Việt Nam. Nước này thậm chí còn xây nhà chứa máy bay, đường băng, lắp đặt radar và tên lửa đất đối không trái phép trên các đảo nhân tạo.

Năm ngoái, tuyên bố của ASEAN tại Lào nhấn mạnh tầm quan trọng của “phi quân sự hóa và kiềm chế trong bất cứ hoạt động nào, bao gồm cải tạo hiện trạng”.

Theo Tổ chức Sáng kiên Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI), Trung Quốc có thể sớm triển khai chiến đấu cơ tới ba đảo nhân tạo trái phép ở Trường Sa. Trung Quốc ngang nhiên tuyên bố các hoạt động của nước này ở Trường Sa là để phòng ngự và diễn ra ở những vùng nước “thuộc chủ quyền”.

Hai tháng trước, Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay chỉ trích Trung Quốc. Ông Yasay nói ông và những người đồng cấp ở ASEAN cảm thấy “rất lo lắng” về việc các hệ thống vũ khí được lắp đặt và xem đây là hành động “quân sự hóa” trong khu vực.

Cựu ngoại trưởng Philippines Alberto del Rosario hôm qua cho biết việc nước này tổ chức hội nghị thượng đỉnh ASEAN là cơ hội để Tổng thống Duterte nêu vấn đề về việc Trung Quốc quân sự hóa ở Biển Đông.

“Chúng ta nên tận dụng vai trò lãnh đạo để duy trì luật pháp. Vai trò lãnh đạo của Philippines sẽ mất đi rất nhiều ảnh hưởng nếu chúng ta bỏ qua cơ hội đó”, ông Rosario nói.

Loạt nhà chứa máy bay chiến đấu Trung Quốc ở Trường Sa. Bấm vào hình để xem chi tiết. Đồ họa: Việt Chung

Văn Việt

Theo VNE