Tuyên bố dầu mỏ Syria thuộc về người Syria: Chuẩn mực Nga

Cùng tuyên bố dầu mỏ Syria luôn thuộc về người Syria, nhưng Nga thì ứng xử theo chuẩn mực quốc tế, còn Mỹ thì hành xử như kẻ cắp.

Nga quyết không hợp tác với Mỹ trong vấn đề dầu mỏ Syria vì cho rằng Mỹ đã ăn cắp tài nguyên của Syria

Ngày 6/11, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Vershinin cho biết, Nga không hợp tác với Mỹ trong vấn đề dầu mỏ Syria, bởi : “Dầu mỏ Syria là tài sản của người Syria. Người Syria nên được kiểm soát các nguồn tài nguyên thiên nhiên của họ”, theo Sputnik.

Sở dĩ nhà ngoại giao Nga nêu vấn đề dầu mỏ Syria, vì trước đó, ngày 5/11, quân đội Mỹ được cho là đang xây dựng hai căn cứ mới ở tỉnh Deir ez-Zor giàu dầu mỏ, phía đông bắc Syria, tin của hãng thông tấn Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu.

Trong khi trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng từng nhiều lần đề cập đến sự cần thiết phải bảo đảm và nắm giữ tài nguyên dầu mỏ của Syria, quân đội Mỹ phải đảm bảo an ninh cho các mỏ dầu ở miền đông Syria.

Binh sĩ Mỹ bảo vệ mỏ dầu tại Syria

Hồi tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper cũng xác nhận rằng nhiệm vụ của quân đội Mỹ là ngăn chặn IS ăn trộm dầu mỏ của Syria và từ chối chia sẻ vấn đề này với các đối tác khác từng can thiệp vào cuộc chiến Syria.

“Chúng tôi thực hiện các bước để củng cố lực lượng tại tỉnh Deir ez-Zor, gồm cả các lực lượng cơ giới, bảo đảm IS không thể tiếp cận các mỏ dầu ở đây, mà giúp chúng có nguồn thu để tiến hành các cuộc tấn công trong khu vực, hay ở Âu – Mỹ”.

Cuối tháng 10, Bộ Quốc phòng Nga cho biết tình báo quân đội Nga đã phát hiện ra các tập đoàn hàng đầu của Mỹ, làm việc cùng các nhà thầu quân sự tư nhân, được hỗ trợ bởi Lực lượng đặc biệt và không quân Mỹ, thực hiện buôn lậu dầu mỏ Syria.

Doanh thu mỗi tháng buôn lậu dầu mỏ của Syria tại tỉnh Deir ez-Zor đạt tới 30 triệu USD. Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Vershinin khẳng định những hành động như vậy của Washington là “không thể chấp nhận được”, theo Sputnik.

Mỹ từng biện minh cho sự hiện diện của họ ở Syria là nhằm chống lại IS, nhưng nay thì đã rõ là Washington cố nắm giữ nguồn dầu mỏ của Syria, để sử dụng làm điều kiện buộc Moscow và Damascus chấp nhận yêu cầu của Mỹ trong ván cờ Syria.

Có thể thấy, Mỹ đang chuyển từ cuộc đấu tranh chống lại tổ chức khủng bố IS sang một cuộc mặc cả với Nga và chính quyền Syria, nhằm thay đổi vị thế của mình trong ván cờ Syria, sau hơn 5 năm phải lấp ló bên cánh gà nhìn Nga đạo diễn.

Tuy nhiên, “những gì Mỹ đang làm, chiếm giữ và kiểm soát các mỏ dầu ở miền Đông Syria, chẳng khác nào là hành động cướp đoạt tài nguyên dầu mỏ của Syria”, Bộ Quốc phòng Nga khẳng định trong một tuyên bố ngày 26/10.

Đại tướng Sergei Rudskoy – Cục trưởng Cục Tác chiến thuộc Bộ Tổng tham mưu Nga, từng cho biết : “Có một mạng lưới tội phạm cung cấp dầu xuyên biên giới của Syria. Đây là sự cướp bóc tài sản quốc gia của Syria”, theo Nhật báo Izvestia.

Chuẩn mực Nga: Chủ quyền quốc gia luôn gắn liền với lợi ích dân tộc

Nga là quốc gia bảo trợ cho chính quyền Syria, Nga can thiệp vào Syria là theo lời kêu gọi của chính quyền Syria – thực thể chính trị đại diện cho chủ quyền quốc gia Syria. Nga đã góp phần quan trọng trong việc đánh bại khủng bố IS.

Nước cờ Syria nằm trong lòng bàn tay của Putin, nhưng người Nga luôn hành xử theo chuẩn mực

Nga đã giúp chính quyền Syria giành lại quyền kiểm soát hơn 2/3 lãnh thổ Syria từ tay khủng bố và những kẻ khủng bố núp bóng đối lập ôn hoà, từ đó làm thay đổi vị thế của chính quyền Syria trong cuộc nội chiến.

Với vai trò và vị thế như vậy của Nga trong ván cờ Syria, Moscow hoàn toàn có thể kết đồng minh với Damascus, để từ đó khai thác giá trị địa chính trị của Syria, phục vụ cho lợi ích của mình.

Tuy nhiên, Tổng thống Putin đã không làm điều đó. Nguyên nhân được xác định là Nga tôn trọng chủ quyền quốc gia của Syria, nên cũng tôn trọng lợi ích dân tộc của Syria, mà giá trị địa chính trị, trong đó có tài nguyên, thuộc lợi ích dân tộc của Syria.

Có thể thấy rằng, sau khi cuộc nội chiến xảy ra, chính quyền của Tổng thống Bashra al Assad đã trở thành một thực thể chính trị đại diện không đầy đủ của Syria. Đó là chỉ đại diện cho chủ quyền quốc, không còn đại diện đầy đủ cho lợi ích dân tộc.

Bởi chính quyền Syria không đại diện cho tất cả các lực, các thành phần trong xã hội Syria. Vì vậy, công việc quan trọng nhất mà Moscow giúp Damascus là làm sao phải thể hiện cho được vai trò của thực thể đại diện chính nghĩa quốc gia.

Với các lực lượng còn lại, Tổng thống Putin đã tổ chức Hội nghị Đối thoại Quốc gia Syria, tạo cơ hội cho người Syria xây dựng cơ chế bảo đảm lợi ích dân tộc của mình, soi chủ quyền quốc gia và lợi ích dân tộc vào hệ quy chiếu chính nghĩa quốc gia.

Tiếc là phe đối lập Syria cùng những thế lực bảo trợ cho họ – trong đó có Mỹ – đã từ chối cơ chế đối thoại quốc gia và cũng không lấy chính nghĩa quốc gia làm hệ quy chiếu cho hành động của mình.

Vì vậy, cho đến nay chính quyền Syria vẫn chưa tái lập được vị thế và vai trò của thực thể chính trị đại diện đầy đủ của Syria. Chủ quyền quốc gia và lợi ích dân tộc Syria vẫn còn đang đan xen trong mâu thuẫn phe phái, sắc tộc.

Với thực tế ấy, Nga kêu gọi các nước rút quân khỏi Syria, sau khi IS bị đánh bại, trả lại quyền tự quyết cho người Syria. Dù Syria đang trong buổi giao thời, Nga vẫn tôn trọng lợi ích dân tộc của Syria.

Mỹ xâm phạm chủ quyền Syria một lần nữa qua việc rút quân nửa vời

Tuy nhiên, Mỹ lại không làm như vậy. Việc rút quân của Mỹ mang tính nửa vời chỉ là sự xâm phạm chủ quyền quốc gia của Syria một lần nữa. Nhưng tệ hại hơn là Mỹ đã xâm hại lợi ích dân tộc của Syria, khi chiếm giữ các mỏ dầu của Syria.

Cựu Đặc phái viên Mỹ về Syria, Brett McGurk, từng cho biết, từ lâu Mỹ đã ấp ủ ý tưởng khai thác dầu của Syria, sau đó thỏa thuận với Nga, đưa nguồn lợi kiếm được vào một quỹ phát triển và sẽ trao lại cho Nhà nước Syria khi nội chiến kết thúc.

Vì, theo Cựu Đặc phái viên Mỹ về Syria, thì “dù muốn hay không thì dầu mỏ Syria vẫn luôn thuộc về nhà nước Syria”. Nghe thì có vẻ rất nhân văn vì người Mỹ đã nghĩ cho người Syria.

Song nếu làm như vậy, thực ra Washington đã xem thường chủ quyền quốc gia và xâm phạm lợi ích dân tộc Syria. Đơn giản là người Mỹ đã làm thay người Syria trong việc khai thác và phân chia lợi ích quốc gia Syria, bất chấp ý nguyện của người Syria.

Đương nhiên là Nga không bao giờ chấp nhận cách làm của Mỹ. Bởi “mọi nguồn tài nguyên trên lãnh thổ Syria không thuộc về IS và cũng không thuộc về những người Mỹ chống IS, mà là tài sản của người Syria”, tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga.

Có lẽ biết trước điều ấy, nên Washington đã tự hành động, qua đó gây thiệt hại trực tiếp và gián tiếp trong lĩnh vực dầu mỏ cho Syria trong năm 2018 lên tới hơn 74 tỉ USD, theo nhận định của Bộ trưởng Dầu mỏ Syria Ali Ghanem.

Có nhiều ý kiến cho rằng, vì lực lượng Nga và chính quyền Syria không kiểm soát được những vùng lãnh thổ có các mỏ dầu của Syria, nên Moscow thể hiện sự bất hợp tác mà thực ra là bất lực trước Washington trong vấn đề dầu mỏ của Syria.

Tuy nhiên, khi xâu chuỗi các hành động của Mỹ và Nga trong quá trình can thiệp vào Syria, cho thấy Nga luôn hành động theo chuẩn mực trong bang giao quốc tế. Đó là chủ quyền quốc gia luôn phải gắn liền với lợi ích dân tộc.

Còn hành động của Mỹ – nhất là trong vấn đề dầu mỏ của Syria – luôn trái với những nguyên tắc của luật pháp quốc tế, như khẳng định của Giáo sư Mỹ Laurie Blank, tại Trường Luật Emory thuộc Đại học Emory ở Atlanta, bang Georgia của Mỹ.

Chuẩn mực Nga có thể hiệu chỉnh hành động Mỹ?

Ông Bruce Riedel, một cựu cố vấn an ninh Mỹ, hiện là thành viên cao cấp của Viện Brookings đã nhận định: “Hành động của Mỹ không chỉ là động thái pháp lý đáng ngờ, mà đó là sự khẳng định với thế giới rằng Mỹ muốn đánh cắp dầu của Syria”.

Rõ ràng, cùng tuyên bố dầu mỏ Syria luôn thuộc về người Syria, nhưng Nga thì ứng xử theo chuẩn mực để đảm bảo chủ quyền của Syria luôn gắn liền với lợi ích dân tộc của Syria, còn Mỹ thì hành xử như kẻ cắp.

Ngọc Việt

Theo baodatviet