Tuyên bố chung Mỹ-ASEAN không nhắc tên Trung Quốc

Tổng thống Mỹ và lãnh đạo các nước ASEAN ngày 16.2 đã thảo luận về việc xoa dịu căng thẳng ở Biển Đông và khẳng định cần có “những biện pháp rõ ràng”, nhưng trong tuyên bố chung lại không nhắc đến Trung Quốc.

Tổng thống Obama và các lãnh đạo ASEAN chụp ảnh chung tại thượng đỉnh Sunnylands, California ngày 16.2.2016 – Ảnh: Reuters

Trong buổi họp báo sau cuộc họp thượng đỉnh tại Sunnylands giữa Tổng thống Mỹ và lãnh đạo các nước ASEAN tại bang California (15-16.2), Tổng thống Mỹ Barack Obama tuyên bố, ông và các lãnh đạo ASEAN tái khẳng định “cam kết mạnh mẽ đối với trật tự khu vực, nơi mà những luật lệ, tiêu chuẩn và quyền của tất cả các quốc gia, dù là nước lớn hay nước nhỏ, đều được tuân thủ”, theo Reuters.

“Chúng tôi đã thảo luận về sự cần thiết của những biện pháp cho khu vực Biển Đông nhằm xoa dịu căng thẳng, bao gồm chấm dứt hoạt động bồi đắp, xây dựng và quân sự hóa những đảo nhân tạo. Khi ASEAN có tiếng nói đoàn kết và rõ ràng, an ninh khu vực sẽ được tăng cường và những cơ hội mới sẽ mở ra”, ông Obama cho hay.

Sau ngày đầu tiên thảo luận về các vấn đề kinh tế và thương mại với lãnh đạo 10 quốc gia ASEAN, các quan chức Mỹ kỳ vọng sẽ có tiếng nói chung về Biển Đông, nơi Trung Quốc tiếp tục xây dựng những đảo nhân tạo phi pháp ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam, theo Reuters.

Tuy nhiên tuyên bố chung của lãnh đạo Mỹ-ASEAN không đề cập đến Trung Quốc, nhưng nhấn mạnh các nguyên tắc chung trong hợp tác Mỹ-ASEAN, bao gồm “tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bình đẳng và tự do chính trị của tất cả quốc gia… và cam kết tìm kiếm giải pháp hòa bình trong vấn đề tranh chấp lãnh thổ”.

Bản tuyên bố chung cũng tái khẳng định “cam kết duy trì hòa bình và ổn định khu vực, đảm bảo an ninh và an toàn hàng hải, bao gồm quyền tự do hàng hải và hàng không”.

Tổng thống Obama và các lãnh đạo ASEAN tại thượng đỉnh Sunnylands ngày 16.2.2016 – Ảnh: Reuters

Cũng trong ngày 16.2, kênh truyền hình Fox News (Mỹ) dẫn lại những hình ảnh chụp từ vệ tinh cho thấy Trung Quốc đã triển khai hệ thống tên lửa đất đối không HQ-9 (phiên bản của hệ thống S-300 của Nga) đến đảo Phú Lâm tại quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam đang bị Bắc Kinh chiếm giữ phi pháp.

Mỹ đã nhiều lần lên án Trung Quốc xây đảo nhân tạo phi pháp tại Trường Sa, và đã điều máy bay và tàu chiến tuần tra áp sát đảo nhân tạo để khẳng định tự do hàng không và hàng hải ở Biển Đông. Nhưng Trung Quốc lại ngang ngược tố cáo Mỹ mượn cớ tự do hàng hải để giành quyền bá chủ Biển Đông sau vụ một tàu khu trục Mỹ áp sát đảo Tri Tôn, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam đang bị Trung Quốc chiếm đóng, hôm 30.1.2016.

Tổng thống Obama khẳng định tự do hàng hải “phải được giữ vững, và Mỹ “sẽ tiếp tục bay, di chuyển trên biển và hoạt động tại bất kỳ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép, và ủng hộ tất cả các quốc gia có quyền làm điều tương tự”. Ông Obama nói Washington sẽ tiếp hỗ trợ các đồng minh và quốc gia đối tác tăng cường năng lực hàng hải.

Ông Obama nói Mỹ và ASEAN đã có nhiều bước tiến trong thương mại, đầu tư và đã nhất trí nỗ lực hỗ trợ để tất cả thành viên ASEAN đảm bảo đủ điều kiện tham gia Hiệp định Đối tác Kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP). Hiện chỉ mới có bốn quốc gia ASEAN, trong đó có Việt Nam, tham gia TPP.

Bên cạnh đó, Tổng thống Obama cũng tuyên bố sáng kiến được gọi là U.S.- ASEAN Connect (tạm dịch Liên kết Mỹ – ASEAN) giúp tăng cường hợp tác kinh tế hai bên.

Phúc Duy

Theo Thanhnien