Tương lai nào cho xe bus tại TP.HCM?

Theo TS Nguyễn Hữu Nguyên – Trung tâm nghiên cứu kinh tế miền Nam (SVEC): một cuộc khảo sát qua 400 người dân cho thấy, 65% ý kiến cho rằng xe bus là nguyên nhân gây tắc đường, xe máy xếp thứ hai với 63,8%..

Trong khi đó, nguyên nhân chủ yếu được các nhà quản lý nhận định là do xe gắn máy. Việc vận động người dân tham gia vận tải hành khách công cộng, do đó, vẫn đang là bài toán khó cho các ngành chức năng.

Xe bus có phải thủ phạm chính gây kẹt xe?

Hiện nay, trên địa bàn TP.HCM, quỹ đất dành cho phát triển hệ thống giao thông quá ít, chiếm 5% so với diện tích toàn thành phố, trong khi ở các nước tiên tiến trên thế giới, tỷ lệ này đạt từ 10 – 20%.

Ngoài ra, mật độ diện tích đường giao thông so với tổng diện tích chỉ đạt 1,44 km/km2, vừa cản trở trong việc phát triển hạ tầng giao thông, vừa một phần nguyên nhân gây nạn kẹt xe, đặc biệt trong nội thành.

Tuy nhiên, vấn nạn kẹt xe của TP.HCM hiện nay, theo nhiều chuyên gia trong ngành giao thông nhận định, thủ phạm chính vẫn do xe gắn máy gây ra.

Theo PGS.TS Phạm Xuân Mai – chuyên gia nghiên cứu giao thông thuộc ĐH Bách Khoa TP.HCM, tình trạng kẹt xe trên chủ yếu do xe gắn máy. Hiện nay, quỹ diện tích mặt đường đang quá tải do gần 4,5 triệu xe gắn máy (chiếm 79% mặt đường) và khoảng 450.000 xe cá nhân chiếm dụng.

Trong khi đó, Thạc sĩ Nguyễn Thanh Mai – Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM, cho rằng, trung bình một hành khách đi xe buýt chỉ chiếm diện tích tối đa 1,5 m2, trong khi một xe gắn máy chiếm diện tích lưu thông gấp 6 đến 7 lần (10 – 11 m2). Xe cá nhân không ngừng tăng cao qua từng năm, cụ thể, trong 5 năm gần đây, xe cá nhân tăng gần 1 triệu chiếc, còn xe bus chỉ tăng 1.000 cái.

Mạng lưới xe bus tại TP.HCM vẫn còn kém thu hút hành khách

Số liệu thống kê từ Sở GTVT TP.HCM, cũng cho thấy, hiện thành phố có khoảng 4,5 triệu phương tiện giao thông cơ giới, trong đó, có hơn 400 ngàn xe ô tô, hơn 4 triệu xe mô tô, gắn máy đang lưu hành. Trong khi dân số toàn TP.HCM đã trên 10 triệu người (kể cả dân nhập cư). Như vậy, tính trung bình, cứ 2 người sở hữu 1 xe cá nhân.

Trong khi, theo thống kê từ Trung tâm quản lý và Điều hành vận tải hành khách công cộng TP.HCM, hiện trên địa bàn có 148 tuyến xe buýt, với số lượng gần 3.100 xe, chỉ chiếm gần 0,07% xe cơ giới, một con số rất nhỏ so với xe cá nhân.

Đặc biệt, tại TP.HCM, trung bình 1 ngày có trên 78% các chuyến đi được thực hiện bằng xe máy và tổng chung cho số lần di chuyển xe cá nhân chiếm tới 93%, đây là con số cao nhất tại khu vực châu Á, Thạc sĩ Nguyễn Thị Cẩm Vân – Phòng nghiên cứu Quản lý đô thị thuộc Viện nghiên cứu phát triển TPHCM nêu rõ.

Khó nhưng không phải không thực hiện được

Các ý kiến của các nhà quản lý giao thông, chuyên gia, nhà nghiên cứu giao thông… đều cho rằng, hiện nay để hướng người dân TP.HCM di chuyển nhiều trên xe bus là bài toán khó. Bởi ý thức và văn hóa giao thông của người dân nước ta từ lâu vẫn quen di chuyển bằng các phương tiện xe cá nhân, đặc biệt là xe máy. Do đặc điểm dễ di chuyển, luồn lách và tiện lợi khi sử dụng.

Thực tế, theo thống kê từ Trung tâm quản lý và Điều hành vận tải hành khách công cộng TP, 148 tuyến xe bus hiện tại cũng chỉ thu hút được 5,4% nhu cầu đi lại.

Ngoài ra, những hạn chế trong vận tải hành khách công cộng bằng xe bus, như: chạy nhanh, vượt ẩu, phân biệt đối xử, tình trạng xuống cấp của xe buýt, các luồng tuyến chồng chéo nhau, nhiều tuyến không tiện cho việc đi lại, kẹt xe gây chậm giờ làm,… cũng khiến cho vận tải xe bus không được hành khách tham gia nhiều.

Có một số ý kiến cho rằng, hiện nhiều xe bus tại TP.HCM đã xuống cấp cũng là nguyên nhân giảm tình trạng người đi lại.

Theo TS.Nguyễn Hữu Nguyên – Trung tâm nghiên cứu kinh tế miền Nam (SVEC), xe bus còn được coi là một trong những nguyên nhân gây kẹt xe. Theo khảo sát trên 400 người dân, cho thấy, 65% ý kiến cho rằng xe bus là nguyên nhân gây kẹt xe. Trong khi xe máy xếp thứ hai với 63,8%.

Trong khi, theo một cuộc khảo sát, trong trường hợp không có xe máy, người dân cũng chủ yếu chọn xe đạp và xe ôm với tỷ lệ chiếm cao nhất 58% nhu cầu, còn xe buýt chỉ chiếm 45,8%.

Rõ ràng, xe bus vẫn chưa gây được nhiều thiện cảm đối với người dân. Tuy nhiên, trong tương lai, xe buýt vẫn được xem là giải pháp hàng đầu giảm nạn kẹt xe. Đặc biệt, khi các tuyến bus nhanh BRT, xe điện mặt đất, hay metro… đi vào hoạt động, Sở GTVT TP. HCM nhận định vận tải hành khách công cộng sẽ được người dân hưởng ứng, đại diện.

Ông Văn Công Điểm – Phó Giám đốc trung tâm quản lý và điều hành vận tải hành khách công cộng TP.HCM nhận định: cần tổ chức lại mạng lưới xe bus cho phù hợp với nhu cầu đi lại của người dân, đặc biệt qua các công sở, cơ quan hành chính nhà nước, tư nhân, nhằm thu hút người dân đi xe bus nhiều hơn. Phát triển cơ sở hạ tầng bến bãi, nhà chờ, các trạm dừng xe bus đúng cự ly, đường sá, các kênh thông tin liên quan đến mạng lưới xe bus lẫn giá vé… cũng là những nỗ lực của ngành giao thông vận tải thành phố.

Đặng Sinh – Hà Nguyễn

Theo Bưu Điện Việt Nam