Tương lai chính trị bấp bênh của Tổng thống Hàn Quốc
Hôm qua, cảnh sát Hàn Quốc thông báo mở cuộc điều tra Tổng thống Yoon Suk Yeol về cáo buộc phạm tội phản quốc sau khi nhà lãnh đạo ban bố thiết quân luật vào khuya 3.12.
Nếu bị kết tội cụ thể như có hành vi “nổi loạn”, ông có nguy cơ bị tước quyền miễn trừ của tổng thống và đối diện mức án nặng, theo AFP.
Sức ép luận tội
Hôm qua, các nghị sĩ của đảng Dân chủ đối lập đã trình lên quốc hội về kế hoạch luận tội Tổng thống Yoon, Yonhap đưa tin. Theo phe đối lập, việc ông Yoon quyết định ban bố thiết quân luật là nhằm mục đích “lách” những vụ điều tra sắp tới liên quan đến cáo buộc về hành vi phi pháp của tổng thống và gia đình ông. Việc bỏ phiếu sẽ được tiến hành vào khoảng 17 giờ ngày 7.12. Với 178 trong số 300 ghế tại quốc hội, đảng Dân chủ cần thuyết phục thêm ít nhất 8 phiếu từ các nghị sĩ của đảng khác để có thể thông qua kiến nghị luận tội đối với Tổng thống Yoon.
Gặp người phụ nữ giật súng của lính Hàn Quốc thực thi thiết quân luật ở quốc hội
Dù nội bộ trong tình trạng bị chia rẽ vì khủng hoảng liên quan mệnh lệnh “thiết quân luật” vào khuya 3.12, đảng Quyền lực Nhân dân (PPP) cầm quyền khẳng định sẽ tìm mọi cách bảo vệ ông Yoon. Chủ tịch PPP Han Dong-hoon cho hay đã lấy ý kiến các nghị sĩ của đảng này tại quốc hội, và họ đều đồng thuận sẽ dốc toàn lực ngăn cản kiến nghị luận tội được thông qua. Ông Han cũng cho biết đã yêu cầu ông Yoon ra khỏi đảng dù kết quả như thế nào.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol ban bố thiết quân luật đêm 3.12. ẢNH: REUTERS
Thay bộ trưởng quốc phòng
Trong lúc đấu tranh cho tương lai chính trị của bản thân, Tổng thống Yoon hôm qua chấp nhận thư từ chức của Bộ trưởng Quốc phòng Kim Yong-hyun và đề cử Đại sứ Hàn Quốc tại Ả Rập Xê Út là ông Choi Byung-hyuk thay thế. Ông Kim Yong-hyun là người đề nghị Tổng thống Yoon ban bố thiết quân luật vào khuya 3.12, theo Reuters dẫn lời Bộ trưởng Nội vụ Lee Sang-min, một quan chức quân sự cấp cao và dựa trên nội dung kiến nghị luận tội tổng thống của phe đối lập.
Trong buổi tường trình tại quốc hội ngày 5.12, Thứ trưởng Quốc phòng Kim Seon-ho cho hay ông Kim Yong-hyun cũng ra lệnh quân đội tiến đến tòa nhà quốc hội, thêm rằng ông hoàn toàn không biết về mệnh lệnh thiết quân luật cho đến khi được tổng thống tuyên bố trên truyền hình. Đài YTN cho hay ông Kim Yong-hyun bị cấm xuất ngoại trong quá trình phía công tố viên mở cuộc điều tra về vụ việc. Bộ trưởng Nội vụ Lee cũng nằm trong danh sách bị điều tra.
Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho biết đã gửi thư trấn an các phái bộ ngoại giao ở Seoul rằng nước này vẫn an toàn sau lệnh thiết quân luật chớp nhoáng. Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru cảnh báo tình hình an ninh của nước này có thể thay đổi nếu Hàn Quốc xảy ra bất ổn trong bối cảnh bán đảo Triều Tiên đang căng thẳng.
Lãnh đạo kiểm toán và thanh tra Hàn Quốc bị luận tội
Hôm qua, quốc hội Hàn Quốc thông qua các kiến nghị luận tội ông Choe Jae-hae, Chủ tịch Cơ quan Kiểm toán và thanh tra Hàn Quốc, cùng 3 cấp dưới, về vai trò của họ trong các cuộc điều tra liên quan vụ di dời văn phòng tổng thống và đệ nhất phu nhân, Yonhap đưa tin. Hiện cả 4 người đều bị đình chỉ công tác cho đến khi Tòa hiến pháp ra phán quyết có đồng ý với quyết định luận tội hay không. Đây là lần đầu tiên một chủ tịch Cơ quan Kiểm toán và thanh tra Hàn Quốc bị luận tội. Ba công tố viên còn lại đối mặt cáo buộc không truy tố đệ nhất phu nhân Kim Keon-hee theo sau cuộc điều tra nghi ngờ bà có liên quan một đường dây thao túng cổ phiếu.
40 phút nội các nỗ lực ngăn cản Tổng thống Hàn Quốc ban bố thiết quân luật
Trước khi Tổng thống Yoon Suk-yeol bất ngờ ban bố thiết quân luật, nội các Hàn Quốc đã họp bí mật và cố thuyết phục ông Yoon không làm việc này.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol (Ảnh: Reuters).
Korea JoongAng Daily đưa tin, vào ngày 3/12, các thành viên nội các Hàn Quốc đã được triệu tập gấp để họp bí mật vào trước thời điểm Tổng thống Yoon ban bố thiết quân luật. Phần lớn các quan chức tham gia đều không biết trước nội dung cuộc họp.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Kim Yong-hyun là thành viên Nội các duy nhất biết trước về quyết định ban bố thiết quân luật của ông Yoon vào tối ngày 3/12. Ông Kim đã từ chức sau khi sắc lệnh thiết quân luật bị rút lại.
Cuộc họp nội các diễn ra từ 21h-21h40 tại phòng họp của Văn phòng Tổng thống, ngay trước khi ông Yoon tuyên bố trên truyền hình.
Trong số những trợ lý thân cận tại Văn phòng Tổng thống, không có ai ngoại trừ một số ít người được chọn tham gia vào công tác an ninh của Tổng thống biết về quyết định ban bố thiết quân luật của ông Yoon.
Hầu hết các bộ trưởng tham dự cuộc họp được cho là chỉ biết về chương trình nghị sự khi đến địa điểm họp. Quá trình này được tiến hành trong bí mật.
Điều 77 của Hiến pháp trao cho tổng thống quyền tuyên bố thiết quân luật, tùy thuộc vào sự xem xét của nội các.
Vào khoảng 20h, khoảng một giờ trước cuộc họp, Thủ tướng Han Duck-soo đã đến văn phòng tổng thống và bày tỏ sự phản đối đối với động thái này, cho rằng nó có thể tác động tiêu cực đến nền kinh tế.
Ông Han chỉ ra những lo ngại như biến động tỷ giá hối đoái và sự suy giảm uy tín quốc tế. Mặc dù vậy, Thủ tướng đã không thuyết phục được ông Yoon.
Sau đó, ông Yoon triệu tập các bộ trưởng đến văn phòng tổng thống. Khi số lượng tối thiểu hơn một nửa Nội các - tức là 11 thành viên - có mặt để thực hiện nhanh chóng tuyên bố thiết quân luật, cuộc họp bắt đầu.
Theo cuộc điều tra của JoongAng Ilbo, những người tham dự bao gồm ông Yoon, Thủ tướng Han, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Choi Sang-mok, Bộ trưởng Ngoại giao Cho Tae-yul, Bộ trưởng Thống nhất Kim Yung-ho, Bộ trưởng Tư pháp Park Sung-jae, Bộ trưởng Quốc phòng Kim Yong-hyun, Bộ trưởng Nội vụ Lee Sang-min, Bộ trưởng Nông nghiệp Song Mi-ryung, Bộ trưởng Y tế Cho Kyoo-hong và Bộ trưởng Doanh nghiệp vừa và nhỏ Oh Young-ju.
Ngoài ông Han, Phó Thủ tướng Choi và Bộ trưởng Ngoại giao Cho được cho là đã phản đối mạnh mẽ việc ban bố thiết quân luật, viện dẫn tác động tiềm tàng của nó đối với nền kinh tế và quan hệ đối ngoại.
Mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong cuộc họp nhằm thay đổi suy nghĩ của ông Yoon, nhưng những nỗ lực này đều không thành công. Rất ít bộ trưởng đồng ý với việc ban hành thiết quân luật.
Bộ trưởng Y tế Cho Kyoo-hong cho biết trong cuộc họp của ủy ban y tế và phúc lợi của Quốc hội vào ngày 5/12 rằng ông "không đồng ý với tuyên bố thiết quân luật" của ông Yoon.
Khi được nghị sĩ Kim Sun-min hỏi rằng liệu ông có đồng ý rằng tuyên bố thiết quân luật của ông Yoon là "bất hợp pháp và vi hiến" hay không, ông Cho trả lời "có" mà không giải thích thêm.
Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia (NIS) Cho Tae-yong, người không phải là thành viên nội các, cũng có mặt và được cho là đã phản đối động thái của ông Yoon.
Ông Yoon được cho là đã nói với các bộ trưởng rằng thiết quân luật là lá bài cuối cùng để đối phó với các động thái của đảng Dân chủ đối lập, bên đang nắm giữ nhiều ghế nhất trong quốc hội.
Tổng thống nhấn mạnh rằng tuyên bố này là hành động thực thi hợp pháp thẩm quyền của tổng thống theo Hiến pháp và nói thêm rằng: "Tôi sẽ chịu trách nhiệm". Ông duy trì lập trường cứng rắn bất chấp các nỗ lực thuyết phục.
"Cuộc họp được tiến hành trong bầu không khí rất nghiêm túc. Mặc dù một số bộ trưởng phản đối, nhưng họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tuân thủ khi tổng thống yêu cầu", một quan chức của đảng cầm quyền PPP cho biết.
Tuyên bố thiết quân luật đã được tiến hành theo đúng kế hoạch, được ông Yoon và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Kim ủng hộ mạnh mẽ.
Hiến pháp và Đạo luật thiết quân luật yêu cầu tổng thống phải có sự xem xét của Nội các trước khi tuyên bố thiết quân luật. Tuy nhiên, vì không có điều khoản nào yêu cầu phải bỏ phiếu trong cuộc họp nên không có cuộc bỏ phiếu chính thức nào diễn ra vào ngày hôm đó.
"Đánh giá của Nội các không có hiệu lực ràng buộc, vì vậy ngay cả khi một cuộc bỏ phiếu được tiến hành, nó cũng không ngăn cản được việc ông Yoon phát đi tuyên bố", một quan chức cấp cao của PPP cho biết.
Sau đó, ông Yoon đã ban bố thiết quân luật lúc 22h23, ngay sau cuộc họp. Vào 1h ngày 4/12, Quốc hội thông qua nghị quyết bác bỏ động thái của ông Yoon.
Một cuộc họp nội các khác được triệu tập lúc 4h30 sáng để phê chuẩn việc chấm dứt thiết quân luật 6 giờ sau khi ban bố. Theo những người trong đảng PPP, Thủ tướng Han và một số bộ trưởng đã thuyết phục ông Yoon đảo ngược quyết định của mình.
Trung Quốc lên tiếng về khủng hoảng chính trị ở Hàn Quốc Trung Quốc đã từ chối đưa ra lập trường về cuộc khủng hoảng chính trị tại nước láng giềng Hàn Quốc, cho rằng tình hình này là vấn đề nội bộ của Hàn Quốc. Phát biểu trước các phóng viên tại một cuộc họp báo thường kỳ vào ngày 5/12, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Lâm Kiếm, cho biết...