Tục xem gan lợn để biết vận mệnh trong năm
Lá gan lợn để nguyên bày ra mâm lễ, sau khi hành lễ xong thầy cúng và người có chức sắc trong bản cùng xem và đán.h giá năm đó có mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu hay không.
Người Hà Nhì ở xã biên giới Ka Lăng, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu có rất nhiều ngày tết trong năm nhưng tưng bừng và nhộn nhịp, đặc biệt nhất là Tết Gạ Ma Thú (tết cấm bản) thường được làm vào những ngày đầu tháng Giêng.
Gạ Ma Thú bao gồm nhiều lễ cúng như: cúng mó nước, cúng rừng cấm, cúng thần mùa màng, cúng đầu bản, cuối bản, cúng thần sét, cúng thần lửa…. và điều đặc biệt nhất trong ba ngày tết, bản “nội bất xuất, ngoại bất nhập”. Mọi sinh hoạt tín ngưỡng và vui chơi được điều hành bởi thầy cúng và trưởng bản.
Ngày đầu tiên trong ba ngày tết là lễ cúng rừng cấm. Trong đời sống người Hà Nhì, ông thần rừng che chở cho bản làng, cung cấp cho đời sống nhiều thú, nhiều rau quả. Lễ cúng ngày thứ hai là lễ cúng bản. Lễ này được diễn ra ở đầu bản và cuối bản. Trong lễ cúng này cả bản đều tham gia để cầu mong trong năm mới bản làng bình yên, chăn nuôi, cấy trồng mùa màng tươi tốt, không bị dịch, sâu bệnh. Ngày thứ ba, khi núi rừng còn phủ một màn sương trắng thì cả bản đã thơm lừng mùi cơm nếp, bánh ngô. Các phụ nữ đã dậy đồ xôi, làm bánh ngô để làm quà tặng cho những người anh em về bản chung vui và khách ở xa đến.
Một buổi lễ cúng Gạ Ma Thú ở Lai Châu.
Lễ cấm rừng được người Hà Nhì coi như ngày tạ ơn rừng thiêng mang cho
con người đủ thứ sinh sống hàng ngày
Sau khi cúng xong, họ tự ăn uống chúc tụng nhau đi săn không bị hổ, gấu vồ,
nhà nào cũng có thịt sấy treo đầy trên gác bếp.
Lễ cúng bản, cúng rừng cả bản đều tham gia để cầu mong trong năm bản làng bình yên,
chăn nuôi, cấy trồng mùa màng tươi tốt, không bị dịch, sâu bệnh
Video đang HOT
Theo phong tục, gan con lợn mổ để cúng trên rừng cấm được các thầy cúng
xem dự báo điềm lành, điềm gở trong năm
Phụ nữ đứng trước cửa rừng ca hát trong lúc cúng cấm rừng
Thầy cúng làm phép bằng những cây cọ quết tiết lợn để đuổi tà yêu
Ngày cấm bản được trang trí bằng cây tre, luồng báo hiệu nội bất xuất, ngoại bất nhập
Sau lễ cúng là lời chúc tụng và thưởng thức để tiếp sức cho một năm lao động no đủ, bội thu
Nghi lễ cắt tiết gà trước cửa rừng để chuẩn bị hành lễ
Theo quan niệm xa xưa, ngày cúng bản nhà nào có nhiều khách, hết nhiều rượu thì sẽ may mắn
Cúng xong cả bản đại tiệc nơi rừng thiêng để rừng làm chứng rồi ban cho niềm vui,
sức khỏe, mùa màng
Sau bữa ăn mọi người lấy cơm nếp vo tròn ném vào nhau với ý nguyện mùa sau thóc gạo sẽ dư thừa.
Trong đời sống người Hà Nhì ông thần rừng quan trọng lắm,
che chở cho bản làng, cung cấp cho con người thịt chim thú và rau quả
Theo ANTD
Nhộn nhịp ở cột mốc số 0
Cột mốc số 0 ở xã Sín Thầu (Mường Nhé - Điện Biên) còn được gọi là ngã ba biên giới. Trong những ngày đầu tháng 12 này, không khí nơi đây nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Những điệu xòe đón Tết của người Hà Nhì cùng những lời chúc như hoa ban bung nở khắp núi rừng Tây Bắc.
Cả bản làng ăn uống nhảy múa để cầu mong một năm mới nhiều niềm vui, may mắn
Phơi phới ở ngã ba biên giới
Ở Mường Nhé chỉ có 4 xã là có người Hà Nhì. Chúng tôi dọc theo các xã để vui tết, đến đâu cũng thấy rượu và những điệu xòe đẹp đến mê hồn của những thiếu nữ sơn cước vừa trắng vừa có phần kiêu kỳ trong bộ đồ sặc sỡ sắc màu của dân tộc mình.
Đêm thứ nhất tại xã Leng Su Sìn, một xã giáp ngã ba biên giới chỉ khoảng 20 cây số. Đêm vui tết, tất cả bản làng quần tụ nhau lại, họ ăn uống hát hò bằng ngôn ngữ riêng của người Hà Nhì.
Ở Sín Thầu vui hơn vì gần như 100% dân cư nơi đây là người Hà Nhì. Họ sống trên những thung lũng rộng lớn ở biên giới. Phía bên kia là Trung Quốc và Lào, bên này là Sín Thầu "đỏ lửa". Người ta gọi là Sín Thầu "đỏ lửa" vì người bản địa còn giữ được truyền thống đốt lửa suốt đêm ngày để vui Tết Hồ Sự Chà.
Những em nhỏ tung tăng trong bộ đồ mới theo chân bố mẹ đi chúc tết. Những sơn nữ đẹp như tranh vẽ thướt tha trên cung đường núi đá như điểm xuyết thêm sắc màu rực rỡ cho vùng mốc số 0. Những cụ già còng lưng chống gậy nhưng tay mang theo chai rượu ngô thơm nức, gặp ai cũng uống, gặp ai cũng chúc "kha pi pô" một cách nồng nhiệt. "Kha pi pô" nghĩa là chúc sức khỏe. Người Hà Nhì thường chúc sức khỏe nhau trong năm mới, nếu nói đủ nghĩa thì phải là "Hồ Sự Chà kha pi pô", nghĩa là chúc mừng năm mới.
Đến cột mốc số 0, người lạ sẽ không có cảm giác mình là khách. Bởi giản đơn, với người Hà Nhì, tất cả là một, là anh em bản làng. Tết là dịp để đoàn tụ, để uống rượu hỏi thăm và chúc nhau sức khỏe. Giữa ngã ba biên giới hoang lạnh, đêm vui Tết Hà Nhì bừng sáng, cả một vệt dài biên giới chói ánh lửa hồng. Tiếng hát vang khắp bản này sang bản khác. Tiếng nhạc, tiếng trống chiêng vang vui phơi phới.
Gặp sơn nữ đẹp nhất bản
Buổi tối sau khi uống rượu, người Hà Nhì tập trung nhau lại để giao lưu văn nghệ. Những bài hát trữ tình của người Hà Nhì vang lên hợp cùng điệu xòe sơn nữ khiến bất kỳ ai cũng phải rung động.
Tôi gặp cô gái Sừng Thị Pi, sơn nữ đẹp nhất bản A Pa Chải của Sín Thầu. Bộ đồ sặc sỡ càng thêm dáng kiêu kỳ sơn nữ với má hồng ánh lửa. Họ duyên dáng và ngọt ngào trong giọng hát Hà Nhì, không chỉ qua giọng hát, họ còn thể hiện sự hiếu khách đến kỳ lạ.
Ông Cha Cừ Xè, một cao niên bản A Pa Chải cho biết: "Cái Tết Hồ Sự Chà là phải thật vui, bản làng ăn uống nhảy múa suốt đêm ngày. Càng hát nhiều, vui nhiều thì năm mới có nhiều niềm vui, may mắn".
Các món ăn Tết truyền thống của người Hà Nhì mỗi nơi mỗi khác, ở ngã ba biên giới, món không thể thiếu là thịt lợn xiên và bánh giày. Thịt lợn thể hiện cho lộc trời, bánh giày thể hiện cho phúc đức tổ tiên. Mâm cỗ Tết dù nhiều món thế nào cũng không quan trọng, nhưng thịt lợn xiên và bánh giày phải là món chủ đạo để cúng thần.
Ở ngã ba biên giới, không chỉ có đêm Tết Hồ Sự Chà mới nhảy hát thâu đêm. 3 ngày tiếp theo cũng được tổ chức linh đình để dân bản sang nhà nhau chúc Tết. Đó cũng là dịp để con cháu và bạn bè gặp gỡ chúc tụng nhau sau một năm xa cách. Cột mốc số 0 trong những ngày này thật đông đúc, ngã ba biên giới vang lên tiếng chiêng tiếng trống suốt đêm ngày chào mừng ngày Tết Hồ Sự Chà.
"Một trong những món ăn Tết không thể thiếu của người Hà Nhì là "nộm tịt" với vỏ của một loại cây rừng mà người ta gọi là "Á Pé Khu Po". Đây là một món ăn mang tính tâm linh, họ kết hợp với vỏ cây để ăn theo quan niệm chiến thắng "ma rừng" và thực hiện sứ mạng con người ở trần gian", ông Sừng Sừng Khai - Chủ tịch UBND xã Leng Su Sìn cho biết.
Kiều Trang
Theo ANTD
Đồng bào Hà Nhì ăn tết sớm Đầu tháng 12 dương lịch hàng năm là lúc đồng bào Hà Nhì ở huyện Mường Tè (Lai Châu) bắt đầu bước vào ăn tết. Họ giế.t lợn, mổ bò, chuẩn bị đặc sản núi rừng để mời nhau cùng những bát rượu thơm nồng. Làm bánh giày cúng tổ tiên Chọn đúng ngày rồng, tháng chuột Mường Tè sớm tinh mơ khi...