Tục chôn người chết trong nhà ở Cà Mau

Người dân ở U Minh Hạ cho rằng việc chôn xác người chêt ngay bên ngách nhà mình là để được nhìn thây người chêt hằng ngày và ngược lại các linh hôn cũng được chứng kiên sự thay đôi của con cháu, làng bản.

Người dân U Minh Hạ có thói quen chôn người chết ngay trong khuôn viên nhà mình.

Hãi hùng những loài thú thích xác thôi

Ở những ngôi làng trong vùng lõi vườn quôc gia U Minh Hạ (huyên Trân Văn Thời, Cà Mau) người dân chỉ chôn người chêt ngay sát ngách hoặc ngay trong nhà mình. Bởi nếu chôn bên ngoài họ lo sợ bị thú dữ moi xác người và ăn luôn xác.

Ông Hai Năm, 81 tuôi bôi hôi kê: “Ở cái xứ này, trước kia đât đai mênh mông. Có nhà sở hữu hàng trăm ha đât là chuyên bình thường. Mây chục năm trước, cả khu vườn quôc gia U Minh Hạ này rừng rú hoang vu, thú rừng nhiêu vô kê. Người ta muôn bắt môt loại hươu, nai, mang, hoẵng dê như bắt con gà trong chuông bây giờ thôi. Cứ vào rừng nửa buôi là có thú mang vê ăn thịt ngay. Nhưng dân dà rôi thú cũng ít đi”.

Trong các loài thú rừng thì đê lại nôi khiêp sợ lớn nhât cho người dân U Minh Hạ là hô và lợn rừng. Không phải hãi hùng bởi sự hung dữ của hai loài này mà hãi hùng vì chúng rât thích ăn xác thôi, nhât là xác người. Theo những người dân U Minh Hạ, ở đây cũng có nghĩa trang đàng hoàng nhưng chôn xác ngay trong nhà hoặc sát ngách nhà mình đã thành thói quen cô hữu của môi gia đình từ rât lâu.

Lý giải vê điêu này, ông Chín Tùng chỉ tay vê phía vùng lõi rừng U Minh Hạ thôn thức kê: “Xưa, dân ở U Minh Hạ này nghèo lắm. Đa sô đêu dựa vào rừng ruông đánh bắt các loại cá, thú mà ăn thôi, chứ chưa có các biên pháp canh tác như bây giờ. Người dân lại sông đơn giản nên suy nghĩ vê người chêt cũng đơn giản. Chêt không cân chôn trong các quan tài mà chỉ cân quân chiêu hoặc bó trong những cây rang, cây nứa thê là xong”.

Tuy nhiên, vào môt chiêu mưa, sau khi chôn môt người già khả kính trong làng thì bông nhiên sáng mai ra thây xác không còn nữa. Ngôi mô bị bới lên tanh bành. Vì nghèo nên ngôi mô chỉ có duy nhât xác chêt chứ chẳng có của cải gì nên không thê có chuyên người cướp xác”.

Ý nghĩ và suy đoán của ông Chín Tùng chưa kịp định hình thì mây ngày sau, môt ngôi mô khác lại cũng bị bới tung lên, nhưng cái xác lân này không bị đánh cắp hêt, chỉ bị xé mât môt nửa. Ông Tùng kê: “Đên lúc này thì có thê đoán chính xác đó là thú cướp xác rôi. Chúng ăn mât hai cánh tay và gân hêt phân ngực của xác vừa chôn cât. Mây ngày sau đó, chúng tôi có ý định sẽ đôi chọi với chúng, sẽ cài bây đê bắt hô và lợn rừng. Nhưng chúng nhiêu quá, bây không kịp mà con nào cũng thích ăn xác người”.

Vân không từ bỏ ý định sẽ hù cho các loại thú ham xác người kia khiêp hãi, những ngày sau đó, nhiêu đêm trắng dân làng U Minh Hạ thắp đuôc đi thành đoàn vào rừng săn bắn. Nhưng kêt quả không như mong muôn nên họ quyêt định chôn người chêt ngay gân nhà.

Bảo thủ như ông Nam Hùng cũng phải thừa nhân: “Ban đâu tôi chẳng tin là không có biên pháp đê trị bọn chúng (hô và lợn rừng). Nhưng rôi thây mêt mỏi quá, mà sênh ra là mât xác như chơi. Ngày đó lợn rừng cũng như hô rât táo tợn, người đứng cách xa vài chục mét cũng không khiên chúng sợ”.

Thành thói quen nên không muôn thay đôi nữa

Giờ đây các loài hô không còn nhiêu nữa nhưng kỳ lạ là những người dân ở U Minh Hạ vân kiên quyêt không muôn thay đôi thói quen chôn xác người chêt ngay bên ngách nhà mình.

Ông Nguyên Văn Đã (biêt danh là Hai Tây) là môt trong những người giữ nhiêu câu chuyên và niêm tin kỳ lạ ở xứ U Minh Hạ này tâm sự: “Năm nay tôi đã ngoài 90 tuôi rôi. Ở xứ này chẳng có câu chuyên nào mà tôi không biêt cả. Xưa, thú cướp xác người nhiêu. Bây giờ thì có thê nó đã biêt sợ người và cũng không còn nhiêu nữa”.

Với lại như loài hô cũng đã được đưa vào danh sách câm săn bắn nên không ai dám bắn nó nữa. Nhưng thói quen chôn xác ngay ngách nhà đã ăn sâu vào tiêm thức của người dân rôi nên họ không muôn thay đôi. Có người còn bảo với tôi, chôn ở ngách nhà đê hương khói cho dê. Có lân tôi vân đông đưa ra cách xa nhà mình đê an táng nhưng không ai chịu cả”.

Chính nhà ông Đã cũng chôn người thân của mình ở ngay ngách nhà. Cũng như ông Đã, ông Tám Nôi khăng khăng: “Thói quen này không bỏ được đâu. Chôn ở rừng là mât xác ngay đây. Ở ngoài Bắc thì đât chât nên phải lâp nghĩa trang và chia phân cho nhau, chứ ở đây đât mênh mông, chôn ngay nhà mình cho tiên. Hai năm trước thôi, tôi vân còn thây mây con lợn rừng lảng vảng quanh làng đây nên làm sao mà chôn ở nghĩa địa được”.

Cái lần chôn đứa em xâu sô của tôi bị tai nạn cách xa nhà quá, suýt bị heo rừng moi lên ăn mât. Đêm đó, tôi cứ trằn trọc, không tài nào ngủ được. Có cảm giác thây như em trai vê trách. Sau đó phải nhang khói mãi và chuyên mô em tôi vê bên ngách nhà này mới hêt ngủ mơ đây. Từ đó trở đi ngày nào gia đình tôi cũng thắp hương cho chú ây. Nêu mô ở xa nhà thì chắc chắn đã không làm được điêu này rôi”.

Môt điêu khá thú vị ngỡ ngàng nữa mà ông Nguyên Văn Đã chia sẻ với chúng tôi là chính Ngô Đình Diêm và chê đô Ngụy quyên đã thât bại trong viêc thiêt lâp âp chiên lược và dôn dân cũng bởi thói quen chôn xác người thân ngay ngách nhà. Ông Đã nhớ lại : “Ở xứ U Minh Hạ này ai cũng chỉ thích tôn sùng và thờ cúng tô tiên, rât ít người theo tôn giáo khác. Họ giữ mô mả của người thân như giữ gìn chính bản thân của mình vây”.

Thê nên, khi ngụy quân thành lâp các âp chiên lược và đên hù dọa, lôi kéo dân đên đó nhưng họ nhât quyêt không đi. Bởi nêu đi nghĩa là phải bỏ lại mô mả người thân. Cuôc đâu tranh khôc liêt đên đâu ngụy quân cũng không thê làm thay đôi được ý chí và niêm tin này của người dân. Quân ngụy điên cuông còn tính đên nước bôc những ngôi mô này đên âp chiên lược mới, nhưng như thê càng làm tăng ý chí chiên đâu của người dân hơn. Cuôi cùng, chúng cũng đành phải bó tay và thât bại ý đô xâu của mình”.

Muôn linh hôn người chêt gân gũi người thân

Ngày nào cũng dọn dẹp và thắp hương lên mô mẹ mình, bà Chín Thủy tâm sự rằng: “Cũng có người nói chôn cât ngay ngách nhà thê này là ô nhiêm nhưng chúng tôi lại không sợ lắm với điêu đó vì cảm giác được gân gữi người thân mạnh mẽ hơn nhiêu. Hơn nữa bây giờ chúng tôi đêu chôn trong các ngôi mô xây bằng xi măng nên có lẽ cũng không sao cả. Người thân ở ngay ngách nhà sẽ cho mình cảm giác như đang được phù hô và bảo vê”.

Những ngôi mô người chêt thường gợi cho ta cảm giác sợ hãi và lạnh lẽo. Đặc biêt nhiêu người lạ đi qua các ngôi làng ở U Minh Hạ cũng ái ngại vì điêu này. Anh Trân Văn Thực, môt giáo viên ở U Minh Hạ, cho biêt: “Tôi không phải dân ở đây nên những ngày đâu đên thuê nhà đê công tác thây cảnh bước ra khỏi nhà là gặp ngay mô người chêt cũng rât ngỡ ngàng. Có đêm không tài nào ngủ được vì cảm giác rờn rợn. Nhưng ở riêt rôi cũng thành quen. Với lại niêm tin ăn sâu vào tiêm thức người dân nơi đây nên khó thay đôi. Với người lạ thì thê nhưng với những người dân ở đây lại khác”.

Ông Hai Tây quả quyêt: “Tôi tuôi già quá rôi nên cũng đã tính chuyên xây sẵn cho mình môt ngôi mô ngay trong gian nhà phụ phía dưới nhà bêp của mình đây. Khi nào quy tiên thì con cháu sẽ bỏ vào đây và xây nắp kín lại. Như thê hàng ngày vân được quây quân bên con cháu, linh hôn cũng sẽ bớt lạnh lẽo và cô đơn hơn”.

Bà Chín Thủy cho rằng: “Người lạ thây mô người chêt bao quanh khu dân cư, hiên hữu bên những ngôi nhà thì sợ chứ chúng tôi quen rôi. Thê lại âm cúng. Hàng ngày được nhìn thây người chêt và ngược lại các linh hôn cũng được chứng kiên sự thay đôi của con cháu, làng bản của mình”.

Theo Pháp luật và cuộc sống