Từ vụ thu phí thanh long xuất khẩu, Luật SHTT quy định thế nào?
Nhiều ý kiến thắc mắc về việc thu phí bảo hộ giống cây trồng chỉ được thu trên từng đơn vị giống bán ra thay vì thu trên cả sản phẩm là từng trái thanh long giống LĐ1. Việc này được pháp luật quy định cụ thể như thế nào?
Theo đại diện Viện Cây ăn quả miền Nam (SOFRI), viện được Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT) cấp bằng bảo hộ giống cây trồng đối với thanh long ruột đỏ LĐ1. Giống này sau đó đã được chuyển giao cho một doanh nghiệp tư nhân là Công ty Hoàng Phát Fruit theo đúng quy định của pháp luật và được Văn phòng Bảo hộ Giống cây trồng đăng thông tin rộng rãi trên website.
Do đó, công ty Hoàng Phát Fruit có các quyền và nghĩa vụ liên quan theo Luật Sở hữu trí tuệ, Pháp lệnh giống cây trồng, các Nghị định, Thông tư quy định về sở hữu trí tuệ và bảo hộ giống cây trồng… Ngoài ra, do giống thanh long ruột đỏ LĐ1 được nghiên cứu bằng t.iền ngân sách nhà nước nên sau khi chuyển nhượng, số t.iền thu được đã nộp về ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật hiện hành, vị này cho biết.
Theo tìm hiểu của Dân Việt, Luật Sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Sở hữu Trí tuệ số 50/2005/QH11 đã được Quốc hội ban hành, hiệu lực từ ngày 1.1.2010, có quy định cụ thể về vấn đề này.
Theo đó, Điều 3, Luật Sở hữu trí tuệ được Luật Sửa đổi, Bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ quy định, đối tượng quyền sở hữu trí tuệ đối với giống cây trồng là vật liệu nhân giống và vật liệu thu hoạch.
Còn Điều 4, Luật Sở hữu trí tuệ cũng được sửa đổi, bổ sung như sau: Quyền sở hữu trí tuệ được hiểu là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tài sản trí tuệ, bao gồm quyền tác giả và quyền liên quan đến quyền tác giả, quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với giống cây trồng.
Quyền đối với giống cây trồng là quyền của tổ chức, cá nhân đối với giống cây trồng mới do mình chọn tạo hoặc phát hiện và phát triển hoặc được hưởng quyền sở hữu.
Luật quy định quyền bảo hộ giống cây trồng thực hiện trên cả vật liệu nhân giống và vật liệu thu hoạch, nghĩa là cả cây giống và hoa trái thu hoạch từ giống đó. Ảnh: Nguyên Vỹ.
Trong khi đó, giống cây trồng là quần thể cây trồng thuộc cùng một cấp phân loại thực vật thấp nhất, đồng nhất về hình thái, ổn định qua các chu kỳ nhân giống, có thể nhận biết được bằng sự biểu hiện các tính trạng do kiểu gen hoặc sự phối hợp của các kiểu gen quy định và phân biệt được với bất kỳ quần thể cây trồng nào khác bằng sự biểu hiện của ít nhất một tính trạng có khả năng di truyền được.
Vật liệu nhân giống là cây hoặc bộ phận của cây có khả năng phát triển thành một cây mới dùng để nhân giống hoặc để gieo trồng. Còn vật liệu thu hoạch là cây hoặc bộ phận của cây thu được từ việc gieo trồng vật liệu nhân giống.
Như vậy, việc thu phí bảo hộ giống cây trồng trên từng trái thanh long thu hoạch trên vườn trồng bằng giống LĐ1 là đúng theo quy định của pháp luật.
Việt Nam đã có nhiều hơn các đơn vị, cá nhân, doanh nghiệp trong nước tham gia đăng ký bảo hộ giống cây trồng. Ảnh: Nguyên Vỹ.
Ông Nguyễn Thanh Minh – Chánh Văn phòng Bảo hộ Giống cây trồng (Cục Trồng trọt) cho rằng, hiện nay, pháp luật chỉ quy định về quyền bảo hộ giống cây trồng, còn mức phí thì tùy vào thương lượng giữa đôi bên. Riêng đối với cây ăn quả, phần chia sẻ phí này giữa nông dân và chủ sở hữu hiện chỉ ở mức tượng trưng.
Video đang HOT
Về ý kiến cho rằng, các viện, trường sử dụng ngân sách nhà nước để nghiên cứu, sau đó lại chuyển nhượng quyền bảo hộ cho doanh nghiệp là không hợp lý, ông Minh thừa nhận, các Viện, trường chỉ nên chuyển giao các giống mới, tiến bộ kỹ thuật cho doanh nghiệp và bà con nông dân thay vì chuyển nhượng hoàn toàn.
Tuy nhiên, khi xây dựng Luật Sở hữu trí tuệ, nhiều ý kiến cho rằng, Việt Nam chỉ vừa mới xây dựng hệ thống bảo hộ giống cây trồng, số lượng đơn bảo hộ của các viện, trường cũng không nhiều nên Luật cho phép chuyển nhượng để khuyến khích các đơn vị thực hiện bảo hộ giống cây trồng. Trong tương lai, khi phát triển hơn thì Luật có thể được chỉnh sửa thì việc này là không được phép.
Ngoài ra, việc cho phép chuyển nhượng các giống cây trồng do viện, trường nghiên cứu cũng giúp tạo ra thêm nguồn thu cho viện, trường tiếp tục đầu tư vào nghiên cứu mới, trong tình hình ngân sách chi cho nghiên cứu khoa học còn hạn chế như hiện nay.
Giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng sản phẩm cao hơn nên nông dân thường bán được giá cao. Trong ảnh: Bà Tư Xị (Long An) vừa chuyển hơn 1.100 trụ thanh long từ ruột trắng sang giống ruột đỏ LĐ1. Ảnh: Nguyên Vỹ.
Cũng theo ông Minh, sau một thời gian thực hiện bảo hộ giống cây trồng, ý thức về đăng ký bảo hộ bản quyền đối với giống cây trồng ở Việt Nam đã thay đổi rất nhiều. Ngoài các doanh nghiệp, cơ quan nước ngoài, hiện các thành phần tư nhân, thậm chí là nhiều nông dân Việt Nam, cũng đã tham gia đăng ký bảo hộ giống cây trồng.
Bảo hộ giống cây trồng áp dụng đối với cả các giống cây chọn tạo, nghiên cứu mới và các giống cây mới phát hiện, với một số đặc tính nổi bật nào đó. Đối với cây thanh long, tới thời điểm hiện tại, ngoài 2 giống đã được cấp bằng bảo hộ của Viện Cây ăn quả miền Nam là LĐ1 và LĐ5 thì cơ quan cũng vừa nhận được 2 đơn bảo hộ giống thanh long mới của tư nhân., ông Minh thông tin thêm.
Theo Danviet
Thu phí xuất khẩu thanh long ruột đỏ nông dân sẽ có lợi hơn về giá
Nếu việc tuân thủ các quy định về quyền bảo hộ giống cây trồng, trong lâu dài, nông sản Việt Nam sẽ bán được giá cao hơn gấp nhiều lần, nhà nghiên cứu tự tin hơn trong việc cho ra các giống mới và doanh nghiệp xuất khẩu nông sản cũng sẽ không thể cạnh tranh theo hướng giảm giá để dành thị trường.
Đóng phí tác quyền để bán thanh long giá cao
Những ngày qua, nông dân và cộng đồng doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thanh long khu vực Long An xôn xao trước thông tin phải trả phí tác quyền khi xuất khẩu thanh long ruột đỏ giống LĐ1.
Cụ thể, Công ty TNHH Hoàng Phát Fruit (Long An) đã gửi công văn lên Cục Hải quan TP.HCM yêu cầu các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long phải tuân thủ các quy định về quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) đối với giống thanh long ruột đỏ LĐ1.
Trao đổi với Dân Việt, ông Nguyễn Khắc Huy, Giám đốc Công ty Hoàng Phát Fruit cho rằng, từ năm 2017, Viện Cây ăn quả miền Nam đã chuyển giao bản quyền giống thanh long ruột đỏ LĐ1 do Viện lai tạo cho Công ty TNHH Hoàng Phát Fruit với giá 5 tỷ đồng, thời hạn bảo hộ đến năm 2037.
Viện Cây ăn quả miền Nam đã chuyển giao bản quyền giống thanh long ruột đỏ LĐ1 cho Công ty Hoàng Phát Fruit từ năm 2017. Ảnh: Nguyên Vỹ
Ông Huy cũng đã làm việc với một số bà con nông dân trồng giống LĐ1 do Viện Cây ăn quả miền Nam cung cấp trước đó và các doanh nghiệp thu mua, xuất khẩu trái cây về việc tuân thủ các quy định bảo hộ giống cây trồng.
Mục tiêu của việc này là nhằm giữ giá bán sản phẩm thanh long ruột đỏ LĐ1 vào các thị trường lớn ở mức cao, đảm bảo lợi nhuận cho nông dân và doanh nghiệp trong thời gian lâu dài. Vì nếu xuất khẩu tràn lan, cạnh tranh theo kiểu giảm giá sẽ khiến Việt Nam mất lợi thế trên thị trường, ông Huy nói.
Ông Huy cho ví dụ, hiện tại có 3 nhà máy đang bán thanh long ruột đỏ LĐ1 vào Nhật Bản. Ban đầu bán được 4USD/kg, sau đó, một nhà máy cạnh tranh giảm giá còn 3USD/kg, rồi thêm nhà máy khác giảm chỉ còn có 2USD/kg... nên giá thu mua trong nước cũng giảm theo.
Hay như một số giống xoài, ban đầu Hoàng Huy xuất khẩu được với giá 23 USD/thùng vào Hàn Quốc nên mua giá của nông dân rất cao, từ 30.000 - 40.000 đồng/kg và nông dân rất vui lòng hợp tác với Hoàng Huy để sản xuất ra những lô sản phẩm chất lượng.
Tuy nhiên, về sau, nhiều doanh nghiệp cạnh tranh giảm giá nên hiện giờ chỉ còn ở mức 15-17USD/thùng và tương lai sẽ còn giảm nhiều nữa. Kéo theo đó là giá thu mua của nông dân cũng giảm theo.
Doanh nghiệp đồng ý hợp tác hướng dẫn kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm cho nông dân trồng giống thanh long LĐ1. Ảnh: Nguyên Vỹ
Riêng đối với các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long LĐ1, ông Huy cho rằng, nếu chấp nhận bán ra thị trường với giá từ 3 - 3,5USD/kg, thì Hoàng Phát sẽ không ý kiến gì về việc bản quyền. Vì khi giá bán giữ được ở mức cao, doanh nghiệp có lãi mà người nông dân cũng được thu mua giá cao.
Chúng tôi sẵn sàng hợp tác, hướng dẫn kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm cao hơn thị trường 10% cho nông dân trồng giống LĐ1, điều chúng tôi muốn là hạn chế cạnh tranh không lành mạnh, giảm giá quá sâu làm mất giá sản phẩm trên thị trường.
Nông dân không hề... thấy phiền
Ông Cao Văn Xị (Tư Xị, ngụ ấp Thanh Hòa, xã Thanh Phú Lâm, huyện Châu Thành, tỉnh Long An) cho biết, gia đình ông có gần 3 mẫu đất (1 mẫu khoảng 10.000m2) trồng thanh long ruột trắng và ruột đỏ giống LĐ1. Nguồn giống LĐ1 được mua từ Viện Cây ăn miền Nam với giá 20.000 đồng/hom.
Trước đây, khi chưa nắm bắt được kỹ thuật nên thanh long ruột đỏ có năng suất thấp hơn so với ruột trắng, tuy nhiên, nếu ruột trắng chỉ bán được với giá 10.000 đồng/kg thì thanh long ruột đỏ có giá đến 20.000 - 25.000 đồng/kg. Vào vụ nghịch (vụ chong đèn), giá ruột đỏ có thể lên mức 40.000 - 50.000 đồng/kg.
Hiện nay, sau 6 năm chăm sóc, năng suất vườn thanh long ruột đỏ LĐ1 của vợ chồng ông Tư Xị cũng đã tương đương với giống ruột trắng, khoảng 1,5 tấn/công.
Lúc mua giống phía Viện Cây ăn quả miền Nam cũng có giải thích rõ vấn đề bản quyền, tôi thấy không vấn đề gì, vì giá bán ruột đỏ cao hơn rất nhiều so với ruột trắng, hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều. Tôi trồng giống LĐ1 và được thu mua giá cao nên rất ham, ông Tư Xị chia sẻ khi được hỏi về vấn đề nông dân phải trả t.iền tác quyền khi sử dụng giống LĐ1.
Nông dân biết rõ vấn đề tác quyền giống khi chọn canh tác giống thanh long từ Viện Cây ăn quả miền Nam. Ảnh: Nguyên Vỹ
Ông Xị kể, ngày trước trồng lúa gia đình rất khó khăn, khi bắt tay vào trồng thanh long thì kinh tế gia đình đã cải thiện nhiều. Hiện, cứ 15 ngày ông cắt bán khoảng 5 tấn thanh long các loại.
Năm 2016, thu nhập của gia đình ông đạt khoảng 1 tỷ đồng, trong khi năm 2017 chỉ còn khoảng 800 triệu. Năm nay, có thể còn giảm hơn vì giá thu mua đang trên đà giảm. Ông bà vừa đầu tư trồng mới hơn 1.100 trụ thanh long từ ruột trắng sang giống LĐ1.
Tôi vừa đầu tư 5,5 tỷ đồng mua thêm một mẫu đất vườn trồng thanh long. Ngày xưa làm liều mua giống LĐ1 trồng mà nay thu được lợi nhuận khá nên thấy ham lắm. Trong khi thời điểm đó, hom giống ruột trắng được nhiều vườn cho không, ông Tư Xị chia sẻ.
Theo TS Trần Thị Oanh Yến - Phó Viện trưởng Viện Cây ăn quả miền Nam, tác giả nghiên cứu giống thanh long ruột đỏ LĐ1, việc tuân thủ các yêu cầu về bảo hộ giống cây trồng đem lại nhiều lợi thế cho nông dân.
Khi Viện bán giống ra cho người sản xuất, Viện đã cấp chứng nhận đây là giống hợp pháp. Về mặt nguyên tắc thì người sản xuất đã sử dụng đúng giống LĐ1 được Viện cấp chứng nhận. Phía Hoàng Phát cũng chấp nhận phần diện tích sản xuất mà Viện đã bán giống ra này.
Việc tuân thủ các yêu cầu về bảo hộ giống cây trồng đem lại nhiều lợi thế cho nông dân. Ảnh: Nguyên Vỹ
Tuy nhiên, cái khó là số diện tích mà nông dân tự ý nhân giống từ nguồn giống Viện bán ra. Ở nước ngoài, một khi giống đã được bảo hộ, thì chủ sở hữu sẽ quản lý được diện tích sản xuất, tức quản lý được đầu ra của giống và các sản phẩm ra từ giống. Điều này giúp giống được bảo hộ không mất giá trị.
Còn ở Việt Nam chưa làm được việc này nên mới có chuyện có một số vùng trồng giống lậu, xảy ra tranh chấp giữa chủ sở hữu giống và người sản xuất, kinh doanh. Ngay cả Cục Trồng trọt cũng khó có được con số thống kê chính xác diện tích vùng trồng thanh long ruột đỏ hiện nay là bao nhiêu.
Trên thị trường có rất nhiều giống thanh long ruột đỏ, giống nhập từ Đài Loan và nhiều giống dòng lai của Viện, không riêng gì LĐ1. Do đó, khi doanh nghiệp xuất khẩu muốn xác nhận nguồn gốc giống thì Viện làm chức năng của một cơ quan khoa học, phân tích, xác nhận giống cho doanh nghiệp, bà Yến cho biết.
Hiện tại, rất nhiều thương lái Trung Quốc vào tận vườn để mua thanh long, chèn ép giá nông dân rất dữ. Việc yêu cầu thương lái Trung Quốc tuân thủ các quy định về bản quyền giống cũng giúp ngăn chặn tình trạng này.
Ngoài ra, giống LĐ1 cũng bị nhiều nước lân cận như Thái Lan, Lào, Campuchia... sử dụng, trồng tràn lan trên nước họ. Một khi các nước này đăng ký bảo hộ giống tại các thị trường nhập khẩu trước Việt Nam thì doanh nghiệp và nông dân Việt Nam sẽ mất quyền lợi.
Hiện, Hoàng Huy Fruit đang tiếp tục nộp đơn đăng ký bảo hộ giống LĐ1 ở nước ngoài như Nhật Bản, Úc, Hàn Quốc, khu vực Châu Âu..., ông Nguyễn Khắc Huy - Giám đốc Công ty Hoàng Phát Fruit cho biết.
Theo Danviet
Cục Trồng trọt: Thu phí xuất khẩu thanh long ruột đỏ là đúng luật Ông Nguyễn Thanh Minh - Chánh Văn phòng Bảo hộ giống cây trồng (Cục Trồng trọt, Bộ NNPTNT) cho rằng: Nếu Việt Nam thực hiện tốt các vấn đề liên quan đến bảo hộ giống cây trồng, về lâu dài, nông dân sẽ được lợi nhờ bán sản phẩm giá cao. Trong khi mức giá chia sẻ tác quyền hiện khá thấp, chỉ...
