Tụ tập đông người ‘hiệu ứng chùm’ châm ngòi cho COVID-19

Nước nào bị COVID-19 tác động mạnh nhất đều có chung đặc điểm là có nhiều cuộc tụ tập tôn giáo, văn hóa, xã hội đông người ở khoảng cách gần.

Tờ The Guardian (Anh) dẫn lời ông Niki Popper, nhà toán học tại Đại học Kỹ thuật Vienna, Áo: “Sự kiện đông người là cơ hội hoàn hảo cho virus vì mọi người toàn gặp người lạ. Nếu có 100 hay 200 người ở đủ thời gian trong phòng với một người nhiễm virus, thì ví dụ như sẽ có thêm 20 người nhiễm virus và sau vài ngày ủ bệnh, họ sẽ truyền cho các thành viên gia đình, đồng nghiệp, giả sử thêm 10 người nữa. Chỉ trong vài ngày, virus có thể nhân lên 200 lần chỉ với một ca nhiễm và cứ tiếp tục như thế”.

Tiệc tùng, lễ hội

Con phố vắng người ở Gangelt, Đức. Ảnh: Getty Images

Ngày 15/2, đám đông tập trung tại tòa thị chính Gangelt, một thị trấn nhỏ ở phía Tây nước Đức gần biên giới Hà Lan để tham gia lễ hội. 350 người mặc trang phục đẹp đẽ đan tay vào nhau múa hát, uống rượu bia rồi đi giao lưu khắp các bàn tiệc.

Virus SARS-CoV-2 xuất hiện trên lãnh thổ Đức lần đầu tiên cách đó hai tuần không làm họ bận tâm. Tuy nhiên, giờ đây, con virus này là lý do duy nhất khiến lễ hội ở Gangelt thu hút sự chú ý của các nhà khoa học toàn thế giới. Bảy người dự lễ hội về sau xét nghiệm dương tính với virus.

Gangelt thuộc khu vực Heinsberg, có 42.000 dân và từ đó tới nay đã có 1.442 ca nhiễm SARS-CoV-2 và 43 ca tử vong, nhiều nhất so với các khu vực ở Đức. Báo chí Đức đã gọi Gangelt là “Vũ Hán của Đức”.

Lễ hội truyền thống Mardi Gras bị coi là chất xúc tác để COVID-19 bùng phát mạnh ở thành phố New Orleans, Mỹ.

Ngày 25/2, toàn thành phố với gần 400.000 dân hòa vào không khí âm nhạc, hóa trang của lễ hội Carnival.

Theo truyền thống, người dân thành phố New Orleans tụ tập và diễu hành từ nhiều tuần trước đó, khoảng 6/1. Nhiều người mở toang cửa nhà đón bạn bè, gia đình, hàng xóm, người lạ để nhảy múa, ôm hôn, ăn uống cùng nhau. Trong lễ Carnival, không có hạn chế xã hội nào.

Người dân tập trung dự lễ hội ở New Orleans ngày 25/2. Ảnh: EPA

Chỉ vài tuần sau, ngày 20/3, Thị trưởng New Orleans ban bố lệnh ở nhà. Hai ngày sau, bang Louisiana ban bố lệnh trên toàn bang, đóng cửa trường học và mọi doanh nghiệp không cần thiết.

Ngày 13/3, New Orleans có ca tử vong đầu tiên. Tới ngày 22/3, bang Louisiana có 873 ca, trong đó 70% đều ở New Orleans. Ngày 1/4, tổng số người chết ở bang là 273.

Bà Rebekah Gee, chủ nhiệm khoa dịch vụ chăm sóc sức khỏe ở Đại học Bang Louisiana nói: “Lễ Mardi Gras là điều kiện hoàn hảo để virus lây lan. Mọi người uống chung cốc, ở chung không gian, tiếp xúc gần. Giờ đã rõ khi mọi người đều nhiễm virus”.

Với giới chức y tế vẫn đang tìm cách lần theo và kiềm chế các ca nhiễm cá nhân tại giai đoạn này, những người đi dự tiệc tùng là thách thức lớn với họ vì họ sẽ đi hết nơi này tới nơi khác, nước này tới nước khác, thậm chí châu lục này tới châu lục khác.

Ví dụ như ở Australia, ít nhất 30 người đã nhiễm virus sau khi dự bữa tiệc khiêu vũ đông người ở bãi biển Bondi ngày 15/3. Bữa tiệc diễn ra ban đêm trước khi lệnh cấm tụ tập trên 500 người có hiệu lực. Khu vực Waverley bao gồm cả Bondi giờ trở thành điểm nóng COVID-19.

Cầu nguyện, đám tang

Mục sư Samuel Peterschmitt (phải) trong một buổi thuyết giảng năm 2015. Ảnh: Getty Images

Trong tuần từ 17 tới 21/2, khoảng 2.500 tín đồ tập trung tại nhà thờ Thiên chúa giáo Porte Ouverte ở Alsace, miền Đông nước Pháp để dự sự kiện được mong chờ nhất theo lịch Phúc Âm.

Họ tới từ khắp nơi trên nước Pháp và cả lãnh thổ hải ngoại của Pháp để dự tuần lễ cầu nguyện và nhịn ăn thường niên được tổ chức suốt 25 năm qua.

Bà Nathalie Schnoebelen, phát ngôn viên nhà thờ, sau này kể lại: “Trong 5 ngày, các tín đồ chào hỏi nhau, hôn má nhau, nắm tay trong khi cầu nguyện”.

Sự kiện đó cách thời điểm Pháp phong tỏa toàn quốc gần một tháng và không ai nghĩ tới COVID-19. Lúc đó, mới chỉ có một chùm ca bệnh nhỏ tại khu nghỉ dưỡng trượt tuyết Contamines ở dãy núi Alps và phần lớn ca đều liên quan Trung Quốc.

Chỉ sau khi các tín đồ ở Porte Ouverte tỏa đi khắp nơi và một số người xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 thì người ta mới lo ngại.

Trong số người mắc bệnh có mục sư chính của nhà thờ, ông Samuel Peterschmitt. Tổng cộng 18 người trong gia đình ông đã xét nghiệm dương tính với virus.

Khi chưa biết nhà thờ là ổ virus, các tín đồ đã vô tình lây virus cho người khác. Một y tá có mặt tại nhà thờ là nguồn gốc chùm ca bệnh gồm 250 đồng nghiệp tại bệnh viện của Đại học Strasbourge

Hai tín đồ nghỉ hưu về nhà tại vùng Ajaccio trên đảo Corsica và hòn đảo này giờ có ít nhất 263 ca dương tính và 21 ca tử vong.

Khu vực xung quanh nhà thờ là một trong những nơi bị COVID-19 tác động mạnh nhất nước Pháp.

Sự kiện thể thao

Cổ động viên ăn mừng khi đội Atalanta ghi bàn ngày 19/2. Ảnh: Shutterstock

Tại Italy, nơi có số ca tử vong vì COVID-19 cao nhất thế giới, trận đấu bóng đá trong khuôn khổ giải vô địch giữa đội Atalanta và đội Valencia của Tây Ban Nha ngày 19/2 ở Milan bị coi là “quả bom sinh học”, biến miền Bắc Italy thành tâm dịch của cả nước.

Trận đấu đã thu hút hàng chục nghìn người tới cổ vũ. Trong số 40.000 cổ động viên của đội Atalanta, có người nhiễm virus và lây lan cho người khác. Họ bổ nhào nằm đè lên nhau để ăn mừng chiến thắng của đội nhà và mang virus về khắp Bergamo. Thị trưởng Bergamo nói: “Xui xẻo là chúng tôi đã không biết điều đó. Không ai biết virus đã có ở đó. Không thể tránh khỏi”.

Hiện không thể biết có bao nhiêu ca bệnh trực tiếp liên quan tới trận bóng đá giữa Atalanta và Valencia, nhưng có điều chắc chắn là Bergamo sau đó đã trở thành tâm chấn cuộc khủng hoảng COVID-19 ở Bắc Italy. Tổng số người chết ở thành phố này tiếp tục tăng lên.

Sau trận đấu lượt đầu tiên ngày 19/2, Valencia thông báo hơn một phần ba số cầu thủ và nhân viên đội bóng dương tính với virus SARS-CoV-2. Về đội Atalanta, chỉ có một ca dương tính là cầu thủ nhưng có ít nhất 8 nhân viên câu lạc bộ nhiễm virus.

Thùy Dương