Từ những bức tranh Đông Hồ đến MV Bắc Bling của Hòa Minzy: Cuốn “sách mẫu” trong việc khai thác yếu tố văn hóa dân tộc vào âm nhạc!

Hòa Minzy đã khéo léo quảng bá những nét văn hoá, phong tục đẹp đẽ của quê hương Bắc Ninh qua MV Bắc Bling .

Ngày 1/3, Hoà Minzy chính thức “trình làng” MV Bắc Bling (Bắc Ninh) dưới sự chứng kiến của gia đình, bạn bè, đồng nghiệp cùng đông đảo bà con láng giềng. MV cũng như buổi họp báo ra mắt đều được tổ chức tại chính quê hương đất tổ Lạc Xá, Quế Tân, Quế Võ, Bắc Ninh. Sau gần 2 ngày phát hành, ca khúc đã xưng vương Top Trending ở cả mảng âm nhạc lẫn bảng chung, thu về hơn 5.6 triệu view.

Bắc Bling – Hoà Minzy x Xuân Hinh x Tuấn Cry x Masew

Bắc Ninh, từ lâu nay đã được biết đến như “cái nôi” văn hiến lâu đời. Từ những di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, các trò chơi dân gian, lễ hội cho tới phục trang hay con người… các chất liệu đậm chất Kinh Bắc này vô cùng phù hợp để ê-kíp thỏa sức sáng tạo .

Sự thông minh khi đưa những bức tranh Đông Hồ, danh lam thắng cảnh Bắc Ninh vào MV một cách đầy duy mỹ

Liên tục các phân cảnh trong MV Bắc Bling , là những tập tục in sâu đậm trong tiềm thức người Việt Nam ta như trầu têm cánh phượng, mời nước mời trầu… được đặt cạnh những chú bác trung niên, cụ già cao tuổi. Như câu nói “miếng trầu là đầu câu chuyện”, với người dân quê hương Bắc Ninh – Kinh Bắc, miếng trầu têm cánh phượng còn biểu đạt cách đối nhân xử thế trọn nghĩa vẹn tình của người dân mảnh đất quan họ, nhất là trong các canh hát giao duyên hay sinh hoạt văn hóa cộng đồng.

Không thể bỏ qua hình ảnh điếu thuốc lào – thói quen “quốc hồn quốc túy” của không chỉ thế hệ lớn tuổi mà còn cả lớp trẻ. Trong các buổi gặp gỡ, tiếp khách hoặc hội nghị làng xã, nhẹ và thuốc thường xuất hiện như một “người bạn đồng hành”. Mời nhau một điếu thuốc lào là cách hiện sự quý khách, sự chân thành. Đây cũng là cách thức để người dân giao tiếp, chia sẻ những câu chuyện đời thường. Thuốc lào đã gắn bó với đời sống lao động, giúp người dân cảm thấy thư thái và gần gũi với nhau hơn.

Nét văn hóa dân dã như chơi cờ, uống nước chè, hút thuốc lào

Trầu têm cánh phượng

Nét văn hóa dân dã như chơi cờ, uống nước chè, hút thuốc lào

Chiếu vật đầu xuân ở Đền Đô, Từ Sơn là một phần trong kho tàng văn hóa sống, được truyền từ đời này sang đời khác. Việc duy trì vật không chỉ để giải trí mà còn để giáo dục thế hệ trẻ về lòng tự hào dân tộc và ý chí vượt khó.

Chiếu vật đầu xuân tại Đền Đô

Hàng loạt địa danh nổi tiếng gắn liền với phong tục tập quán, lễ hội truyền thống Bắc Ninh cũng xuất hiện như Chùa Dâu, Đậu Trà Lâm, Nhà hát dân ca Quan họ, Đền Đô, Đền Bà Chúa Kho, Sông Như Nguyệt, làng gốm Phù Lãng…

Kéo co làng Hữu Chấp

Đền Bà Chúa Kho

Cây Cô Đơn – Đê Hữu Chấp

Làng Gốm Phù Lãng

Đặc biệt, Bắc Bling còn “gài ngầm” vài phân đoạn diễn tả lại những bức tranh Đông Hồ nổi tiếng như Tố Nữ qua cảnh Hòa Minzy phân thân làm 4 người, hay Đám Cưới Chuột qua cảnh hát rap giữa Xuân Hinh và Tuấn Cry; bức tranh toàn cảnh lấp ló sau Hòa Minzy và các liền chị. Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ cũng xuất hiện chớp nhoáng qua 2 phân cảnh hoá vàng và làng gốm Phù Lãng.

Đám Cưới Chuột ở đây không nói về giai cấp mà là mối quan hệ giữa bậc tiền bối và hậu bối. Xuân Hinh là nghệ sĩ gạo cội trong giới nghệ thuật nước nhà, đồng thời cũng là người con đất tổ. Hình ảnh ông ngồi đàn hát trước Tuấn Cry nắm tay thể hiện sự tôn trọng, tôn kính như 1 cách tri ân tới những đóng góp của người đi trước. Là 1 tượng đài trong nền nghệ thuật nước nhà, Xuân Hinh đòng vai trò như 1 người thầy dẫn dắt người trò Tuấn Cry để cùng nhau song hành phát triển văn hoá.

Đám Cưới Chuột

Hình ảnh Tố Nữ ở đây ngụ ý Hoà Minzy ca ngợi sự tài hoa của người phụ nữ Việt. Với trang phục xưa, vấn tóc, mặc áo dài và đều đang đứng với 4 dáng điệu khác nhau: cô thổi sáo, cô cầm sênh tiền, cô cầm quạt và cô gảy đàn nguyệt. Mỗi người một vẻ đẹp và mang nét mặt thể hiện tâm hồn thiếu nữ Việt Nam xưa.

Bức tranh Tố Nữ

Cách khai thác tranh Đông Hồ trong MV được xử lý khéo léo và phù hợp với điểm đặc trưng ở Bắc Ninh. Bản chất đời sống sinh hoạt vùng Kinh Bắc vốn đã như 1 bức tranh: sinh động, tràn sức sống, dân chúng tình cảm yêu lao động, Bức tranh toàn cảnh kết hợp vô số bức tranh Đông Hồ khác lột tả sự đa dạng và giàu tính truyền thống tại mảnh đất linh thiêng này. Những dấu ấn đặc trưng này góp phần kiến tạo nên “cái nôi” văn hiến lâu đời của Kinh Bắc.

Bức tranh toàn cảnh bao gồm nhiều tác phẩm khác như Đàn Lợn Âm Dương, Vinh Quy Bái Tổ, Chăn Trâu Thổi Sáo…

Kết hợp khéo léo giữa nhạc cổ truyền và thanh âm thời đại mới, hợp xu hướng

Đúng với tinh thần bài hát muốn hướng đến, phần nhạc mang hơi thở cổ truyền nhưng vẫn nhấn nhá với tính đương đại hợp thời. Đây là một công thức không còn xa lạ với Vpop nhưng không phải ai làm cũng thành công. Masew là một trong những producer trẻ tạo được dấu ấn riêng trong việc sử dụng nhuần nhuyễn các âm thanh, nhạc cụ, cách hòa âm phối khí mang âm hưởng dân gian cổ truyền vào những ca khúc nhạc trẻ hiện đại như Túy Âm, 2 Phút Hơn … Hòa Minzy đã có một lựa chọn an toàn, “trung thành” kết hợp cùng Tuấn Cry – Masew từ Thị Mầu , và cho đến Bắc Bling thì mức độ hòa hợp đã được nâng cao, càng làm càng cao tay hơn, cho thấy cô nàng đã xây dựng được 1 ekip “ăn rơ”.

Masew – “phù thuỷ phối nhạc” nối tiếng với cách “chế biến” màu sắc dân gian cổ truyền vào sản phẩm âm nhạc hiện đại

Masew được biết đến như một “hitmaker” với hàng loạt ca khúc đạt top trending và hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu lượt xem. Masew có tài năng đặc biệt trong việc hòa trộn các yếu tố âm nhạc hiện đại với những nét truyền thống, điển hình là hit toàn cầu Tuý Âm . Điều này không chỉ thể hiện tài năng mà còn là sự sáng tạo và nỗ lực đưa âm nhạc Việt vươn tầm quốc tế.

Bắc Bling mở đầu với câu hát dân ca quan họ – di sản văn hoá phi vật thể kinh điển không chỉ đối với Bắc Ninh mà còn đối với đất nước chúng ta. Qua giọng hát độc đáo có 1-0-2 của Xuân Hinh, người xem đã bị mê hoặc ngay những giây đầu tiên. “Ta về ta tắm ao ta/ Dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn/ Tình quê son sắt keo sơn/ Hương đồng gió nội cây rơm đợi chờ.”

Tiếng hát luyến láy của nam nghệ sĩ “huyền thoại” khiến người nghe bồi hồi như thể bầu trời tuổi thơ ùa về. Là 1 phần ký ức của biết bao thế hệ, danh hài sở hữu âm sắc độc đáo, không lẫn đi đâu được. Chưa kể, xuyên suốt năm tháng hoạt động nghệ thuật, Xuân Hinh đã thử sức qua nhiều thể loại nhạc, trong đó có dân ca quan họ.

Phần thể hiện của nghệ sĩ Xuân Hinh không còn mỹ từ nào miêu tả được

Chỉ riêng sự xuất hiện của “ông vua làng hài đất Bắc” đã đủ khiến MXH điên đảo. “Điều gì giúp Hoà Minzy” có được cái gật đầu từ Xuân Hinh” là câu hỏi của số đông người hâm mộ. Theo nữ ca sĩ, Xuân Hinh vô cùng yêu thích ý tưởng MV Bắc Bling và với tư cách là người con quê đất tổ, Xuân Hinh mong muốn góp chút công sức vào công cuộc đưa Bắc Ninh vươn ra khỏi ranh giới địa phương.

Không chỉ dừng lại ở đó, Xuân Hinh còn gây sốc với khả năng biến đổi linh hoạt, từ quan họ truyền thống tới rap melody cực bắt trend. Trên giai điệu cổ nhạc xen lẫn chất liệu đương đại, Xuân Hinh “nhả bars” cực đã tai, nét căng không cần đóng tune – giọng rap của Xuân Hinh đã chính là tune rồi. Dành cho ai không biết, nam nghệ sĩ từng lướt flow bắn rap qua ca khúc Tình Yêu Xanh Mượt, kết hợp cùng hiện tượng 1 thời Vanh Leg.

Nam danh hài còn trổ tài rap melody chất chơi không kém thế hệ trẻ

Xen lẫn verse rap của Xuân Hinh là những câu hát của Tuấn Cry. Nam ca sĩ gây thích thú khi hát về quê hương với những câu từ trendy như “Các dân chơi gọi là Bắc Bling Bling” , “Sửa soạn áo the khăn xếp anh em cùng lên đồ”. Từng nổi lên như 1 ca sĩ mạng, Tuấn Cry thời gian qua đang chuyển mình theo hướng chính thống hơn. Cách nhấn nhá ở cuối mỗi câu hát cũng tạo nên điểm chấm phá duyên dáng.

Tuấn Cry cũng là điểm nhấn nổi bật ở verse đầu bài hát

Sự thông minh của Hòa Minzy – tất cả đều xoay quanh Bắc Ninh

Hòa Minzy tổ chức họp báo ra mắt MV Bắc Bling (Bắc Ninh) tại Nhà Văn hoá, Lạc Xá, Quế Tân, Quế Võ, Bắc Ninh. Có lẽ đây là lần đầu tiên trong lịch sử Vpop có 1 nghệ sĩ thực hiện điều này. Theo như Hòa Minzy từng chia sẻ, Bắc Ninh không chỉ là quê hương mà còn là nguồn cảm hứng xuyên suốt quá trình hoạt động nghệ thuật.

Nữ ca sĩ thổ lộ: “Bắc Ninh là điểm tựa mỗi khi Hoà thấy mệt mỏi hay khó khăn. Quê hương là nơi để Hoà tự tin để trở về. Hoà đọc được 1 bình luận rất hay: ‘Nếu không ai yêu thích sản phẩm lần này của em, quê hương Bắc Ninh sẽ yêu thích. Nếu không ai ủng hộ sản phẩm lần này của em, quê hương Bắc Ninh sẽ ủng hộ. Cô gái được cả Bắc Ninh chống lưng.’”

Cô có được sự ủng hộ và giúp đỡ của đông đảo bà con xóm làng

Hoà Minzy trong khoảng thời gian theo đuổi đam mê âm nhạc đã luôn tự hào về mảnh đất nơi mình sinh ra. Sản xuất Bắc Bling cũng như tổ chức họp báo tại nơi đây đã chứng minh được tình yêu to lớn không chỉ Hoà Minzy dành cho Bắc Ninh mà những người con đất tổ cũng dành phần thương y hệt, thậm chí lớn hơn cho nữ ca sĩ.

Nhờ nỗ lực đưa những nét đẹp truyền thống của Bắc Ninh vươn xa khỏi địa bàn, Hoà Minzy cùng ê-kíp đã nhận được bằng khen từ ông Vương Quốc Tuấn – Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh. Buổi họp báo ra mắt MV cũng có sự góp mặt của chính quyền địa phương cùng đông đảo hàng xóm, người dân xung quanh. Hòa Minzy bật mí cát-xê cho 300 bà con không đáng kể, chỉ là chút gia vị, nước mắm… cùng 1 số tiền nhỏ nhưng mọi người vẫn nhiệt tình trợ giúp quay MV. Điều đó thể hiện được nữ ca sĩ có được sự yêu quý nồng nàn từ xóm giềng, là người con đáng trân quý của mỗi người dân Bắc Ninh.

Hoà Minzy được trao bằng khen vì đóng góp vào quá trình quảng bá địa phương

MV Bắc Bling chắt lọc những nét đẹp nghệ thuật dân gian, biến hóa qua âm nhạc để tiếp cận tới tệp khán giả trẻ như 1 cách để duy trì truyền thống văn hoá với lịch sử 5000 năm. Bản sắc, tập tục, tín ngưỡng không tồn tại như thứ tàn dư từ quá khứ, mà là một dòng chảy chỉ chờ thời cơ để tái sinh qua mỗi thời đại. Thế hệ trẻ ngày nay có trách nhiệm chuyên chở, lưu truyền những di sản văn hoá vật thể và phi vật thể này được sống mãi qua các thế hệ sau.

Có ý kiến cho rằng, Bắc Bling là quyển sách giáo khoa cho các sản phẩm âm nhạc khai thác yếu tố văn hoá dân tộc. Vì sao ? Cái hay ở đây là Hoà Minzy và ê-kíp đưa những chi tiết, hình ảnh đặc trưng về mảnh đất địa linh nhân kiệt không theo dạng liệt kê rập khuôn. Thay vào đó xâu chuỗi, chắp nối lại thành một câu chuyện dân gian được kể lại 1 cách trẻ trung, mới mẻ, phù hợp với thời đại.

Không khó để thấy sự tâm huyết, nỗ lực, và chất xám mà ê-kíp bỏ ra để học hỏi, tham khảo, nghiên cứu những kiến thức liên quan đến tín ngưỡng văn hoá – 1 chủ đề không mới nhưng không phải cũng có thể làm bật lên và cô đọng hết tất cả trong 1 video ca nhạc dài 4 phút. Những dấu ấn trên đều không lai tạp, lẫn lộn với bất kỳ nền văn hoá nào, là những gì đời thường và lâu đời nhất tại quê hương đậm trữ tình này.

Bắc Bling là 1 câu chuyện dân gian liền mạch và mới mẻ

Không cần ôm đồm hết để nhét vào 1 sản phẩm âm nhạc, Bắc Bling mở ra đa góc nhìn về 1 bức tranh tổng thể rộng hơn. Ở đó, những khoảnh khắc sinh hoạt, lao động của người dân Bắc Ninh hiện lên chân thật, dung dị làm sao. Đó rất có thể là điều làm nên sự thành công của Bắc Bling – mang đến cảm giác gần gũi nhất, mộc mạc nhất khiến người xem như được trở về quê hương, cảm giác tự hào phấn chấn về đất nước hình chữ S.

Làng nhạc Việt không không thiếu những gương mặt lấy chủ đề văn hoá cổ truyền để làm MV như Để Mị Nói Cho Mà Nghe, Anh Ơi Anh Ở Lại, Duyên Âm, À Lôi… Tại thời điểm Vpop đang chứng kiến sự thoái trào của Ballad, chất nhạc lạ tai này dần nhen nhóm vào thị hiếu nghe nhạc chung. Hoàng Thùy Linh góp công phổ biến hoá trở lại việc đưa chất liệu dân gian vào âm nhạc đương đại, đặc biệt với album Hoàng và các ca khúc như Để Mị Nói Cho Mà Nghe, Bánh Trôi Nước, Tứ Phủ, Xem Tình… Cô sử dụng những hình tượng quen thuộc từ văn học Việt Nam như Mị (Vợ Chồng A Phủ), Thúy Kiều (Truyện Kiều), Hồ Xuân Hương (Bánh Trôi Nước). Đặt trong bối cảnh mới, những MV này mang tinh thần và thông điệp về nữ quyền và sự tự do cá nhân, phù hợp với tư tưởng thế hệ trẻ ngày nay.

Chi Pu, dù không tập trung sâu vào âm nhạc dân gian như Hoàng Thùy Linh, vẫn ghi dấu ấn với các sản phẩm kết hợp yếu tố truyền thống và hiện đại như Anh Ơi Ở Lại và Cung Đàn Vỡ Đôi . Anh Ơi Ở Lại lấy cảm hứng từ truyện cổ tích Tấm Cám, nhưng kể lại dưới góc nhìn của Cám – một nhân vật vốn đã mang nhiều tiếng xấu. Cách tiếp cận này khiến người nghe nhạc cảm thấy được sự đồng cảm và vấn đề được mở rộng ra hơn. Trong Cung Đàn Vỡ Đôi , Chi Pu sử dụng cải lương và đờn ca tài tử Nam Bộ, hòa quyện với nhạc pop, mang đến sự giao thoa Đông Tây kim cổ mới lạ.

Những sản phẩm trên tạo nên tiền đề để khán giả có cái nhìn thoáng hơn, cởi mở hơn, đón nhận văn hoá dân tộc – những giá trị lâu đời từng bị người trẻ ngó lơ, vào trong âm nhạc đại chúng 1 cách rộng rãi. Tần suất nghệ sĩ ra mắt sản phẩm âm nhạc cổ truyền trộn lẫn hiện đại cũng không nhiều, khiến người nghe nhạc có sự mong đợi nhất định cho những ca khúc có cùng chủ đề được ra mắt sau đó. Từ đó, cách làm nhạc này bắt đầu xây dựng vị thế cho riêng mình trong dòng chảy Vpop.

Để Mị Nói Cho Mà Nghe

Anh Ơi Anh Ở Lại

Chưa nói đến phần nhạc đều có sự giao thoa giữa 2 dòng nhạc tách biệt, điểm chung của những MV này là công tác triển khai chỉ dừng ở mức có nội dung về tính văn hoá xa xưa của cả 1 vùng miền rộng lớn, mà chưa đào sâu về một thành phố, tỉnh, huyện cụ thể. Chưa kể cốt truyện cũng xoay quanh ngụ ngôn cổ tích được truyền miệng từ thời ông bà tổ tiên – không đủ sức nặng bằng những giá trị “người thật việc thật”, vẫn được lưu truyền và phát huy từ hàng nghìn năm lịch sử dựng nước. Đây là điều Hoà Minzy đã thực hiện được trong Bắc Bling.

Dĩ nhiên, phải nhắc lại album Hoàng vẫn là 1 siêu phẩm ấn tượng cả về trải nghiệm nghe nhìn và để đặt lên bàn cân, Hoàng Thuỳ Linh và Hòa Minzy một 9 một 10. Hoà Minzy có lợi thế hơn là bởi Bắc Bling tận dụng những chất liệu quen thuộc nhất đối với cô – Bắc Ninh.

Thêm vào đó, Hòa Minzy lựa chọn Nhu Đặng làm đạo diễn là 1 quyết định thực sự đúng đắn. Anh và ê-kíp riêng đã có kinh nghiệm “thầu” nhiều dự án âm nhạc ăn khách lấy yếu tố văn hoá dân gian, bản sắc vùng miền như Để Mị Nói Cho Mà Nghe, Đi Chùa Cầu Duyên, Anh Ơi Ở Lại… Ekip của Nhu Đặng xoay chuyển cho 3 nghệ sĩ có thể toả sáng theo cách riêng mà vẫn cân bằng, truyền tải được tinh thần Bắc Bling. Những thước phim , khung hình duy mỹ trong MV trở lại của Hoà Minzy hiện lên khiến dân tình phải thốt lên “tuyệt đối nghệ thuật”.

Đạo diễn Nhu Đặng và team góp phần không nhỏ vào thành công của Bắc Bling

Ý tưởng của Nhu Đặng về cách dàn dựng, biên tập MV

Trong bối cảnh người trẻ đã và đang có hứng thú tới kho tàng lịch sử văn hoá nhờ Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai và Chị Đẹp Đạp Gió , những sản phẩm “đánh trực diện” vào những điều tinh hoa nhất của quê hương nước nhà vẫn là thức quà mới lạ thu hút sự chú ý lớn. Làn sóng hướng về nguồn cội đang khơi dậy mạnh mẽ và được dự đoán sẽ tiếp tục phủ sóng trong tương lai. Không ít netizen còn kêu gọi Vpop “bắt trend” tung ra MV về 62 tỉnh thành khác để họ có thể học hỏi và khám phá thêm bản sắc, di sản đất nước Việt Nam. Bắc Bling đóng vai trò là cầu nối để những nét văn hoá, tập quán, âm nhạc, nghệ thuật, ngôn ngữ… của cha ông ta để lại có thể sống mãi qua nhiều đời sau.

Hoà Minzy đã có bước đi đúng đắn với Bắc Bling