Tù nhân đầu tiên được chuyển ra khỏi nhà tù Guantanamo dưới thời Tổng thống Joe Biden

Lê Ánh07:27 20/07/2021

Ngày 19/7, Lầu Năm Góc thông báo cho phép chuyển một tù nhân ra khỏi nhà tù ở vịnh Guantanamo. Đây là tù nhân đầu tiên được đưa ra khỏi nhà tù Guantanamo dưới thời Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Các tù nhân bị giam giữ dưới sự giám sát của cảnh sát quân sự Mỹ tại nhà tù quân sự Guantanamo ngày 11/1/2002. Ảnh (tư liệu): AFP/TTXVN

Thông báo nêu rõ Bộ Quốc phòng Mỹ tiến hành chuyển tù nhân Abdul Latif Nasir, người Maroc, 56 tuổi từ nhà tù ở vịnh Guantanamo về Maroc, đồng thời cho biết vẫn còn 39 tù nhân đang được giam giữ tại đây. Tù nhân này đã từng được cho phép trở về Maroc từ năm 2016 dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama nhưng sau đó vẫn bị giam giữ dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump. Hầu hết những tù nhân còn lại tại nhà tù Guantanoma đều đã bị giam giữ khoảng 2 thập kỷ mà chưa được xét xử hay có cáo buộc chính thức. Theo luật pháp hiện hành, chính phủ liên bang vẫn chưa được phép chuyển tù nhân từ nhà tù ở Guantanamo tới những nhà tù khác ở trên đất liền của Mỹ.

Nhà tù quân đội Mỹ đặt tại vịnh Guatanamo được thiết lập dưới thời cựu Tổng thống George W. Bush, để giam giữ những nghi can nước ngoài sau vụ khủng bố ngày 11/9 và nhà tù này được coi là biểu tượng của quyết tâm chống chủ nghĩa khủng bố của Mỹ. Vào cao điểm, nhà tù giam giữ 800 tù nhân. Đến thời cựu Tổng thống Mỹ Obama, số lượng tù nhân tại Guantanamo đã giảm rõ rệt nhưng nỗ lực của chính quyền thời đó nhằm đóng cửa nhà tù này đã không thể thực hiện vì sự phản đối từ các nghị sĩ đảng Cộng hòa.

Trái với người tiền nhiệm Donald Trump muốn duy trì hoạt động của nhà tù, Tổng thống Mỹ Biden kêu gọi đóng cửa nhà tù này. Dù đảng Dân chủ cầm quyền đang nắm quyền kiểm soát tại Quốc hội Mỹ nhưng thế đa số mong manh và việc một số nghị sĩ Dân chủ có thể phản đối ý tưởng này sẽ gây khó khăn cho nỗ lực của Tổng thống Biden nhằm có được những điều chỉnh luật pháp mở đường cho việc đóng cửa nhà tù Guantanamo.

Ngoại trưởng Mỹ cam kết đóng cửa nhà tù Guantanamo

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ngày 25/6 nhắc lại cam kết đóng cửa nhà tù Guantanamo nằm trong căn cứ quân sự Mỹ tại Cuba, song thừa nhận rất khó để dự báo khi nào điều đó sẽ xảy ra.

Khu vực nhà tù quân sự Mỹ ở Vịnh Guantanamo. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Cựu Tổng thống Barack Obama, người mà ông Blinken đã phục vụ trong vai trò Phó Cố vấn An ninh quốc gia, đã không thực hiện được cam kết đóng cửa nhà tù này. Nơi đây đã bị coi là biểu tượng của sự thái quá trong "cuộc chiến chống khủng bố" mà Mỹ phát động sau loạt vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001 vào nước Mỹ.

Phát biểu trong chuyến thăm Pháp, ông Blinken cho biết chỉ còn hơn 40 tù nhân đang được đang giữ tại nhà tù này, song vấn đề "rất phức tạp" vì chưa có câu trả lời cho câu hỏi đưa họ đi đâu. Ông khẳng định việc đóng cửa nhà tù này "là mục tiêu" của Mỹ và "chúng tôi đang tìm cách thực hiện", song "tôi không thể đảm bảo một thời gian cụ thể nào" để thực hiện mục tiêu đó.

Nhà tù Guantanamo được mở dưới thời Tổng thống George W. Bush để giam giữ các nghi phạm được coi là nguy hiểm khắp nơi trên thế giới, bao gồm những phần tử khủng bố bị nghi ngờ liên quan tới vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001.

Từ lúc Chiến tranh Afghanistan bắt đầu, 775 người bị giữ tại Guantanamo, nhiều người trong số này chưa từng qua xét xử. Đây là nơi các tù nhân cáo buộc đã bị các quân nhân và sĩ quan Mỹ tra tấn khi thẩm vấn. Trong suốt thời gian nắm quyền, ông Obama đã nỗ lực không ngừng nghỉ để đóng cửa nhà tù này. Ông dự định chuyển tất cả những tù nhân có "nguy cơ thấp" sang các quốc gia khác, những đối tượng còn lại sẽ được đưa tới các căn cứ giam giữ bí mật bên trong nước Mỹ. Tuy nhiên, đảng Cộng hòa đã nhanh chóng ngăn chặn các kế hoạch của ông Obama bằng cách hạn chế khả năng Mỹ di chuyển tù nhân từ Guantanamo về đất liền của Mỹ.

Hồi tháng 2 vừa qua, Nhà Trắng đã khởi động một cuộc nghiên cứu về cách thức đóng cửa nhà tù trên.

Khủng hoảng ngoại giao Tổng thống Mỹ Biden đối mặt sau khi rút quân khỏi Afghanistan Việc Tổng thống Mỹ Joe Biden quyết định rút toàn bộ binh sĩ tại Afghanistan được dự đoán có thể dẫn đến nhiều vấn đề nhức nhối gây ảnh hưởng lâu dài. Trong ảnh chụp năm 2019 là binh sĩ Mỹ tại tỉnh Wardak, Afghanistan. Ảnh: AFP Tổng thống Mỹ Joe Biden đã gặp gỡ người đồng cấp Afghanistan Ashraf Ghani và Chủ...