Tù mù giá xăng dầu

Việc các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu lập luận giá dầu thô giảm, nhưng giá xăng dầu thành phẩm trên thế giới không giảm trong 3 tháng qua là chưa hợp lý.

Đã đến lúcgiảm giá xăng dầu

Người tiêu dùng chịu áp lực vì giá xăng dầu

Trao đổi với báo chí ngày 9-8, ông Vương Thái Dũng – Phó Tổng giám đốc Petrolimex khẳng định, giá dầu thô giảm nhưng giá xăng thành phẩm nhập về không giảm. Tính trung bình 30 ngày (từ 7-7 đến 8-8), giá xăng thành phẩm nhập từ Singapore ở mức 123 USD/thùng. Hiện Petrolimex đang lỗ do chênh lệch giữa giá cơ sở và giá hiện hành gần 700 đồng/lít với xăng, và 500-600 đồng/lít với các loại dầu.

Nhưng theo Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong – Viện Nghiên cứu kinh tế – xã hội Hà Nội, về nguyên tắc, giá dầu thô có sự độc lập nhất định với giá xăng dầu thành phẩm, do mặt hàng thành phẩm gắn liền với chu kỳ kinh doanh, chế biến từ dầu thô. Tuy nhiên, lập luận này chỉ mang tính thời điểm, chỉ trong thời gian 30 ngày. Trong khi đó giá dầu thô trên thế giới đã giảm liên tục từ tháng 5 đến nay là hơn 3 tháng, rõ ràng có cơ sở giảm giá xăng dầu thành phẩm, chứ không chỉ giảm giá dầu thô. Thời gian qua, có lúc giá dầu thô trên thế giới đã giảm 1/3 so với trước đó nhưng giá xăng dầu trong nước vẫn đứng im, không những gây áp lực tâm lý cho người dân mà còn tác động trực tiếp đến việc giảm giá của các mặt hàng khác nói riêng và giảm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) nói chung.

Theo các chuyên gia kinh tế, quyết định tăng thuế nhập khẩu xăng dầu để tăng nguồn thu cho ngân sách thực hiện trong thời gian qua cũng có những hợp lý nhất định. Song xét theo yêu cầu chống lạm phát cũng như đảm bảo sự tín nhiệm của người dân về điều hành giá xăng dầu theo cơ chế thị trường thì chưa thỏa đáng, nhất là với người tiêu dùng. Thay vì không hạ giá xăng dầu, nên có một quyết định đạt được 2 mục tiêu gồm: Tiếp tục áp thuế, tăng trích thu ngân sách và điều chỉnh mức lợi nhuận của doanh nghiệp để ra được một số dư nhất định, từ đó có căn cứ cho việc hạ giá xăng dầu bán ra.

Không nên duy trì quỹ bình ổn xăng dầu

Nguyên nhân là do quỹ này hoạt động chưa đạt được hiệu quả như mong đợi. Cơ chế hình thành, quản lý, sử dụng quỹ còn nhiều bất hợp lý, doanh nghiệp dễ vin vào cớ trích lập quỹ mà tăng giá xăng dầu. Mặt khác, việc hình thành, sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu được ví như “kiếm củi ba năm, đốt một giờ”, bởi người tiêu dùng phải bỏ tiền túi vài tháng trong năm tham gia trích quỹ cho doanh nghiệp, nhưng doanh nghiệp chỉ mất vài ngày để xả “sạch sành sanh”. Trong khi đó, tác động kìm giữ giá thị trường trong một khoảng thời gian ngắn cũng vô cùng yếu ớt.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong nói thêm, nếu quỹ bình ổn giá xăng dầu được duy trì như hiện nay, doanh nghiệp có thể lợi dụng số lượng trích lập dựa trên cơ sở điều chỉnh con số mua vào – bán ra, tính toán số tiền có trong quỹ mà rất khó kiểm chứng. Theo ông Phong, người dân sẽ hài lòng hơn nếu các nguồn tiền này được công khai minh bạch. Ví dụ, thay vì trích 1.000 đồng cho ngân sách, 1.000 đồng cho quỹ bình ổn, người dân muốn trích 2.000 đồng cho ngân sách; khi cần hỗ trợ lại điều chỉnh bằng công cụ thuế. Lúc đó chỉ còn một cơ chế là trích lập ngân sách, không còn cơ chế “tù mù” là quỹ bình ổn xăng dầu.

Cần hài hòa lợi ích giữa Nhà nước – doanh nghiệp và người dân trong điều hành giá mặt hàng này, không nên quá nhấn mạnh lợi ích của bên nào.

Từ 1-1-2012: Xăng dầu phải chịu thuế môi trường

Chính phủ vừa ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế bảo vệ môi trường. Theo đó, các loại xăng, dầu, mỡ nhờn gốc hóa thạch là đối tượng chịu thuế BVMT. Ngoài ra, túi nilon thuộc diện chịu thuế (túi nhựa) là loại túi, bao bì nhựa mỏng làm từ màng nhựa đơn HDPE, LDPE hoặc LLDPE, trừ bao bì đóng gói sẵn hàng hóa và túi nilon đáp ứng tiêu chí thân thiện với môi trường theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Nghị định quy định, đối với hàng hóa sản xuất bán ra, trao đổi, tiêu dùng nội bộ, tặng cho thực hiện khai thuế, tính thuế, nộp thuế theo tháng. Đối với hàng hóa nhập khẩu, hàng hóa nhập khẩu ủy thác thực hiện khai, tính và nộp thuế theo từng lần phát sinh. Nghị định sẽ có hiệu lực từ
1-1-2012.

Theo ANTD