Từ biến đổi khí hậu tới thảm họa cháy rừng

Trong những ngày qua, bang California (Mỹ) đã chứng kiến loạt vụ cháy rừng nghiêm trọng lan rộng ở Los Angeles và các khu vực lân cận, gây thiệt hại lớn về người và tài sản.

Cháy rừng tại Los Angeles, bang California, Mỹ ngày 7/1/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Hai vụ cháy lớn nhất là ở Pacific Palisades và Eaton. Tính đến tối 9/1, vụ cháy ở Pacific Palisades đã thiêu rụi gần 20.000 mẫu Anh (khoảng 80 km2), phá hủy hơn 5.300 công trình, và gây thiệt hại ước tính lên đến 50 tỷ USD, trong đó 20 tỷ USD tổn thất được bảo hiểm. Vụ Eaton Fire, bùng phát tại Eaton Canyon, đã lan rộng trên diện tích hơn 10.600 mẫu Anh (hơn 42 km2) và khiến ít nhất 5 người thiệt mạng. Tổng thiệt hại kinh tế của vụ cháy rừng tại Pacific Palisades và Eaton (dù chưa rõ con số chính xác) dự kiến sẽ vượt xa các vụ cháy trước đây.
Các khu vực nổi tiếng như công viên lịch sử Will Rogers và nhiều nhà ở của các ngôi sao giải trí Hollywood cũng bị ảnh hưởng. Những đợt gió mạnh Santa Ana với tốc độ lên tới 99 dặm/giờ và tình trạng khô hạn kéo dài được cho là nguyên nhân chính khiến các đám cháy lan nhanh. Gió Santa Ana là những cơn gió Đông Bắc khô và ấm thổi từ sâu trong đất liền phía Nam California về phía bờ biển. Gió Santa Ana xuất hiện khi các vùng áp suất cao rộng lớn hình thành trên vùng Đại Bồn địa ở phía Tây nước Mỹ.
Nỗ lực hỗ trợ
Thống đốc bang California Gavin Newsom đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp và huy động 8.000 binh sĩ thuộc Vệ binh Quốc gia đến hỗ trợ dập lửa, bảo đảm an ninh và ngăn chặn nạn hôi của. Theo báo cáo từ Sở cảnh sát Los Angeles, đã có 20 người bị bắt do lợi dụng tình hình hỗn loạn để lấy trộm tài sản.
Tổng thống Joe Biden cũng cam kết chi trả toàn bộ chi phí ứng phó trong vòng 180 ngày, bao gồm chi phí dọn dẹp đổ nát, các biện pháp đảm bảo an toàn cho người dân và trả lương cho các nhân viên cứu hỏa.
Các lệnh giới nghiêm ban đầu được ban hành ở những khu vực nguy hiểm nhất và sau đó được mở rộng. Trường học và các sự kiện công cộng, bao gồm các trận thi đấu thể thao và buổi ghi hình chương trình truyền hình, đều bị hoãn hoặc hủy. Đồng thời, người dân được cảnh báo không sử dụng nước máy để uống hoặc nấu ăn ở những khu vực gần đám cháy do nguy cơ nhiễm bẩn.
Hệ lụy của biến đổi khí hậu

Sóng biển dâng cao và mưa lớn tại Pacifica, bang California, Mỹ ngày 18/2/2024. Ảnh: AA/TTXVN

Miền Nam California từng chìm trong biển nước chưa đầy một năm trước. Một đợt mưa lớn từ các dòng sông bắt đầu vào tháng 12/2023 và đạt đỉnh vào đầu tháng 2/2024 khi lượng mưa gần 300 mm trút xuống Los Angeles. Đây là một mùa Đông chết chóc với những cơn bão gây ngập đường, trôi xe và kích hoạt hàng trăm vụ lở bùn đất.
Hiện tại, thời tiết đã đổi chiều. Hạn hán đã bao trùm miền Nam California sau một trong những mùa Hè nóng nhất từng được ghi nhận tại khu vực này và khởi đầu mùa mưa khô hạn nhất trong lịch sử.

Thời tiết này đã biến toàn bộ thảm thực vật phát triển nhờ lượng mưa lớn mùa Đông năm ngoái thành vật liệu dễ cháy, châm ngòi cho một tuần thảm khốc.
Theo một nghiên cứu được công bố ngày 9/1 trên tạp chí Nature, những dao động lớn từ khô sang ẩm rồi lại khô này (được gọi là “cú quật thời tiết”) đang ngày càng trở nên phổ biến hơn khi Trái Đất nóng lên do ô nhiễm từ nhiên liệu hóa thạch. Những dao động này cũng làm trầm trọng thêm mức độ nghiêm trọng và xác suất xảy ra các nguy cơ như cháy rừng và lũ quét.
Cháy rừng tại Los Angeles được đánh giá là một trong những thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất trong lịch sử của thành phố này. Thống đốc California, ông Gavin Newsom, nói ngày 7/1: “Thời điểm này trong năm vốn không phải là mùa cháy rừng, nhưng giờ đây chúng ta phải từ bỏ mọi quan niệm rằng có một mùa nhất định. Giờ đây, cháy rừng kéo dài quanh năm ở bang California”.