Truyền thuyết cương thi

Theo truyền thuyết phương Tây, khi Mặt trời lặn, ma cà rồng sẽ bật dậy từ những cỗ quan tài, đi ra ngoài tìm người và vật để hút máu. Loài ma tưởng tượng này đã gieo rắc nỗi sợ hãi cho những người yếu tim trong một thời gian dài.

Trung Quốc cũng có chuyện về xác chết sống dậy, gọi là cương thi, hay “ma cà tưng” từng khiến bao người kinh khiếp.

Có từ thời Tần Thủy Hoàng

Bị dán lá bùa trên trán, cương thi không thể di chuyển.

Nếu ở châu Âu có những câu chuyện kinh dị về ma cà rồng, zombie (xác sống), được lan truyền rộng rãi thì ở Trung Quốc, cương thi cũng nổi tiếng không kém về sự ám ảnh. Là người chết sống dậy, cương thi không thể đi, chạy, mà nhảy thẳng lên bằng hai chân nên nhiều người gọi vui chúng là “ma cà tưng”.

Thực tế, “cương thi” theo nghĩa đen là “xác chết cứng đơ”. Chỉ có thể di chuyển vào ban đêm, chúng thường liên quan đến cái chết đầy đau đớn, oan khuất hay tự tử, hoặc từ một vụ tống táng không đúng nghi thức, đôi khi do chôn cất trễ.

Truyền thuyết về loài ma này xuất hiện cách nay hơn 2.000 năm, vào thời Tần Thủy Hoàng, vị hoàng đế đầu tiên thống nhất Trung Hoa. Khi đội quân nhà Tần tiến đánh các chư hầu, thanh niên trai tráng ở những tiểu quốc này phải lên đường ra chiến trận để bảo vệ lãnh thổ. Nhiều người đã bỏ thây nơi chiến địa.

Không thể mang thi hài của người thân về nhà, gia đình của những tử sĩ này tìm đến giới đạo sĩ cầu cứu. Các đạo sĩ thực hiện một nghi lễ thần bí, kết nối cơ thể và linh hồn người chết. Sau đó, họ truyền cho người chết này những chỉ dẫn đặc biệt để tìm đường về nhà. Do xác chết đã cứng đơ, tứ chi không co duỗi được, đạo sĩ ra lệnh cho thây ma nhảy theo cách của họ.

Truyền thuyết kể rằng, dù được đạo sĩ làm phép và chỉ dẫn nhưng không phải mọi cương thi đều quay về gia đình. Chúng thường quên mệnh lệnh và chuyển hướng, tìm cách trốn đi nơi khác. Đặt hết niềm tin vào đạo sĩ, gia đình của người chết trận cũng không lấy làm phiền muộn khi người thân của họ, với hình hài cương thi, lạc đường.

Theo họ, các thành viên quá cố này đã lấy lại sức sống nhưng lại mất đi phần tốt đẹp của linh hồn. Một sinh vật bất tử mà mất đi lòng nhân ái và sự khoan dung chỉ có thể là ác quỷ thuần túy.

Ngoài việc được đạo sĩ làm phép kết nối linh hồn vào thể xác, các xác chết cũng có thể thành cương thi nhờ hấp thu năng lượng từ ánh trăng và ánh sao chiếu vào thi thể họ lúc ban đêm.

Văn hóa dân gian

Cương thi trong quan phục triều Thanh.

Theo nhiều lời kể, cương thi vẫn giữ hình dáng con người, nhưng có làn da tái xanh. Một số còn có thể biến thành những quả cầu sáng lơ lửng, dẫn dụ các nạn nhân đi theo để ra tay hãm hại.

Tóc của cương thi màu trắng hoặc xanh, giống như da của chúng. Miệng thì đầy răng nhọn, sắc như răng cá mập. Lưỡi dài, mắt to và lồi ra.

Bộ móng tay của chúng dày và dài, đủ bén để cắt, đâm hoặc xuyên thủng nạn nhân. Hơi thở của cương thi hôi khủng khiếp, có người cho rằng chỉ cần chúng phả một hơi vào mặt ai, cũng đủ khiến người đó lăn ra chết.

Mặc dù, cương thi có thể giết người một cách dễ dàng với bộ móng tay và hàm răng sắc bén, nhưng chúng thường không trực tiếp gây hại về thể xác đối với các nạn nhân. Không như ma cà rồng, cương thi không sống nhờ hút máu. Và cũng không như zombie, chúng không thèm khát não hay thịt người. Thay vào đó, cương thi ăn năng lượng.

Theo truyền thuyết Trung Hoa, Qi, còn gọi là “khí”, sức sống quan trọng của con người. Không có nó, con người sẽ chết ngay lập tức. Và nó là món ăn ưa thích của cương thi.

Cương thi nhận dạng con người qua hơi thở nên chỉ cần nạn nhân thở nhẹ, chúng cũng phát hiện được, lao tới tấn công và hút hết khí. Truyền thuyết cho rằng, ánh sáng Mặt trời có thể hủy diệt cương thi, nên chúng sẽ buộc phải trốn vào nơi kín đáo và “ngủ” trong suốt thời gian Mặt trời chưa lặn. Ban đêm, chúng ra ngoài tìm nạn nhân. Một khi hấp thụ đủ dương khí, chúng sẽ ngày càng mạnh hơn trước và có thêm dị năng đặc biệt như bay, tàng hình.

Để tránh bị cương thi làm hại, trong dân gian lan truyền một số biện pháp. Đơn giản là rải những đồng xu vàng trên nền nhà. Cương thi bị kim loại làm chói mắt sẽ ngừng nhảy để đếm những đồng xu này, giúp con người thoát khỏi chúng. Tuy nhiên, đây là giải pháp khá đắt tiền.

Một cách dễ và hiệu quả hơn là nín thở, bí mật tiếp cận rồi dán một lá bùa của các đạo sĩ lên trán cương thi, chúng sẽ không thể nhảy xa. Ngoài ra, cũng có thể dùng máu chó mực hay nước tiểu của đồng nam để xua đuổi chúng. Quan trọng là khi giáp mặt với cương thi, mọi người có đủ bình tĩnh tìm cách thoát khỏi chúng hay không.

Hữu hiệu nhất để tránh cương thi là không đi đường vào đêm khuya. Thực tế, cương thi hoàn toàn có thể là một ẩn dụ nhằm cảnh báo mọi người về những hành động tội ác thường xảy ra trong bóng đêm ở những con đường thiếu ánh đèn và đường nông thôn.

Những câu chuyện về cương thi đều mang tính thần bí. Do chưa có bằng chứng xác thực nên chúng vẫn chỉ là truyền thuyết trong văn hóa dân gian Trung Quốc.

Có hàng trăm bộ phim của Anh và Mỹ về ma cà rồng. Tương tự, Trung Quốc cũng làm rất nhiều bộ phim về cương thi luôn thu hút người xem. Trong phim ảnh, chúng thường xuất hiện trong bộ quan phục triều Thanh. Ngoài ra, cương thi cũng trở thành sản phẩm của tiểu thuyết kinh dị thời hiện đại, đặc biệt ở những quốc gia Đông Nam Á, gây thích thú cho các thế hệ người đọc mới.