Truyền hình thực tế: Chơi dao hai lưỡi

Về nguyên tắc, những hình ảnh méo mó, ảnh hưởng thuần phong mỹ tục hoặc mang tính kích thích công chúng theo hướng tiêu cực đều bị cắt bỏ nhưng các nhà sản xuất chương trình truyền hình thực tế hiện nay luôn bị áp lực rất lớn về lượng khán giả

Dù tuân thủ quy tắc chung “phải sử dụng chất liệu thực tế có được vì đó là một chương trình truyền hình thực tế” nhưng khi làm chương trình, mỗi nhà sản xuất đều lựa chọn cho mình một phương thức biên tập theo kịch bản mà họ tạo nên. Đặc quyền của nhà sản xuất được thể hiện ở chính giai đoạn biên tập những thước phim phát sóng, cái mà khán giả được theo dõi qua sóng truyền hình. Điều này không bị ràng buộc trong khuôn khổ format (định dạng) chương trình trong trường hợp phải mua bản quyền ở nước ngoài.

Áp lực chỉ số người xem

Tôn trọng tuyệt đối tính thực tế, kịch bản chương trình được các nhà sản xuất xây dựng chủ yếu là những thước phim thu lượm ở hiện trường, tất nhiên có dàn dựng và có phát sinh. Với mục tiêu thu hút càng nhiều khán giả càng tốt, các yếu tố hài, gây sốc luôn được ưu tiên lựa chọn để tạo sốt.

Một tiết mục trình diễn của Thanh Thủy (trái) và Bảo Anh trong vòng &ETHối đầu chương trình Giọng hát Việt

Minh chứng rõ nét nhất là trường hợp thí sinh Quỳnh Anh trong chương trình Vietnam’s got talent mùa giải đầu tiên cách đây không lâu. Sự tranh cãi giữa gia đình Quỳnh Anh với ban giám khảo hoặc sự tôn vinh thái quá khả năng hát của các thành viên trong gia đình đối với Quỳnh Anh sẽ không trở thành chủ đề khiến đông đảo khán giả lên án, chỉ trích nếu như nhà sản xuất cắt gọt khéo léo hơn những chất liệu họ thu nhận được. Hay như trong chương trình Vietnam’s next top model mùa giải trước, khán giả truyền hình sẽ không mang cảm giác ngao ngán đối với chương trình nếu khâu biên tập đừng quá tập trung vào cảm xúc của thí sinh nhằm lấy lòng người xem bằng những hình ảnh tràn ngập nước mắt, thay vì cho khán giả thấy sự kiên cường, bản lĩnh và tài năng của một người mẫu tiềm năng.

Bỏ qua vòng tuyển sinh vốn có rất nhiều tiết mục trình diễn hài hước, hấp dẫn nhằm thu hút sự chú ý của khán giả, nhiệm vụ tiên quyết của các nhà sản xuất là giữ chân khán giả cho đến phút đăng quang của một quán quân mới. Đây chính là lý do trong khối lượng phim đồ sộ quay được từ thực tế hiện trường, ê kíp sản xuất chương trình sẽ sàng lọc lại để có những thước phim phù hợp nhất với tiêu chí phát sóng của mình nhưng cũng phải tạo được sức hấp dẫn đối với người xem.

Về nguyên tắc, những hình ảnh méo mó, ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục hoặc mang tính kích thích công chúng theo hướng tiêu cực đều bị cắt bỏ. Tuy nhiên, lựa chọn này dường như ít được các nhà sản xuất chương trình truyền hình thực tế hiện nay chấp nhận vì luôn bị áp lực rất lớn về lượng khán giả. Vì vậy, sử dụng những thước phim độc, những hình ảnh gây sốc luôn được các nhà sản xuất ưu tiên, thậm chí được tận dụng như một gia vị mạnh nhằm tăng thêm độ “ nóng” cho chương trình. Cũng chính từ đây, nhiều chương trình bị tác dụng ngược.

Biên tập phải có tài

Với bất kỳ lĩnh vực nào trong cuộc sống, vấn đề được nhìn dưới góc độ nào, diễn đạt ra sao mới là điều quan trọng nhất. Công tâm nhận định thì The Voice phiên bản Việt đang diễn ra là một trong những chương trình truyền hình thực tế được đánh giá cao về khâu biên tập phát sóng cho đến thời điểm này. Mọi thứ đều ở mức vừa phải đủ để chấp nhận được, từ cảm xúc của thí sinh đến huấn luyện viên.

Ông Nguyễn Quang Minh (Tổng Giám đốc Công ty Cát Tiên Sa) nói: “Với chỉ số người xem đang cán mức hơn 60 triệu lượt theo dõi chương trình (tính từ tập đầu tiên), Giọng hát Việt đã có những hiệu ứng riêng bắt nguồn từ chính tiếng tăm của chương trình gốc The Voice và của những phiên bản đã thành công ở nhiều nước. Đó chính là lý do Giọng hát Việt không cần tạo ra bất kỳ xì-căng- đan nào để quảng bá cho chương trình, kể cả vụ việc Thanh Lam – Đàm Vĩnh Hưng vừa qua cũng chỉ là một sự cố ngoài chương trình. Hơn hết, qua nhiều chương trình, chúng tôi có tiêu chí lọc một cách kỹ lưỡng những chất liệu mình có được. Tất nhiên, những thông tin nóng luôn cần thiết nhưng quá nhiều cũng sẽ trở thành nhàm chán. Tất cả chỉ hay khi vừa đủ thôi”.

Theo ông Minh, Giọng hát Việt phản ánh chân thực những điều đang diễn ra, những thứ có thể gây nên sự kích động cho thí sinh, giám khảo và cả khán giả không được khuyến khích đưa vào chương trình.”Với một chương trình có nhiều hạt nhân tốt như hiện tại, chất lượng thí sinh như mong đợi thì việc xào nấu, thêm gia vị cho Giọng hát Việt sẽ trở thành thừa, thậm chí có thể gây phản cảm”- ông Minh cho biết.

Trong khi đó, đại diện của BHD (đơn vị tổ chức khá thành công hai chương trình Vietnam Idol, Vietnam’s Got Talent) cho biết: “Chương trình Vietnam Idol 2012 dành rất nhiều thời lượng cho thí sinh và những câu chuyện về đam mê âm nhạc của họ để khán giả có thể thấy tình yêu âm nhạc chính là động lực mạnh mẽ nhất cho thí sinh. Với những tiết mục gây cười như khán giả đã thấy, mục đích của nhà sản xuất là khiến khán giả yêu mến hơn sự hồn nhiên và niềm đam mê của thí sinh mà thôi.

Trong tập đầu tiên của Vietnam Idol 2012 phát sóng, ngoài một số giọng hát hay đại diện cho rất nhiều thí sinh nhận được vé vàng tại vòng thử giọng Hà Nội, cũng có những thí sinh mang đến những tiếng cười vui vẻ cho khán giả và có sự giao lưu góp ý đầy thiện ý từ ban giám khảo”.

Dễ bị lừa Sẽ không có gì là lạ nếu xem kỹ các phiên bản chuong trình truyền hình thực tế ở nuớc ngoài, trong &ethó những câu chuyện &ethuợc dàn dựng nhằm thu hút sự chú ý của khán giả là một phần quan trọng trong kịch bản. Cách &ethây không lâu, cuộc thi The Voice ở Trung Quốc bị tố cáo là dựng lên câu chuyện không có thật của thí sinh Từ Hải Tinh rằng bố cô vừa qua &ethời 3 tháng truớc khi cuộc thi diễn ra để lấy lòng thuong cảm của giám khảo và khán giả. Thí sinh thứ hai bị đưa ra mổ xẻ là Hoàng Dũng. Trong chương trình phát sóng, Hoàng Dũng giới thiệu bản thân mở một tiệm làm móng tay, cuộc sống rất cơ cực, anh từng đi làm thuê ở công xưởng, từng làm bảo vệ, nguời bán vé… Tuy nhiên, thân thế thực sự của Hoàng Dũng sau đó bị báo chí phơi bày. &ETHó là một ca sĩ chuyên nghiệp chưa nổi tiếng, từng ký hợp đồng với một công ty giải trí và đã có album riêng. Hon nữa, anh là con trai của ông chủ một doanh nghiệp giàu có. Trâu Hoành Vũ – thí sinh nông dânđến từ tỉnh Liêu Ninh – cũng bị cho là lừa dối khán giả về thân phận khi cu dân mạng phát hiện anh không phải nông dân nghèo chân lội bùn, nhà nuôi gà như đã giới thiệu. Những câu chuyện cổ tích thời hiện đại như vậy có thể không do nhà sản xuất dựng lên nhưng được họ trưng dụng một cách chủ ý cho chiến luợc quảng bá chương trình của mình, thay vì phải tiến hành kiểm chứng, xác minh truớc khi lên sóng.

Theo Người Lao Động