Truy trách nhiệm ban hành văn bản trái luật

Sáng qua, 24.12, Ủy ban Pháp luật của QH đã tổ chức phiên giải trình về việc ban hành các văn bản, quy định hướng dẫn dưới luật, pháp lệnh trong thời gian qua.

Nhiều ý kiến đề nghị làm rõ trách nhiệm cá nhân, tổ chức ban hành các văn bản trái luật hoặc tổ chức thực hiện không đúng, gây khó cho dân.

Độc quyền vàng SJC

Khai cuộc phiên giải trình, Ủy viên thường trực Ủy ban Khoa học – Công nghệ – Môi trường Trần Thị Quốc Khánh nhắc lại nội dung Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình còn “nợ” khi trả lời chất vấn bà tại kỳ họp thứ 4, và đặt một loạt câu hỏi với đại diện NHNN: Vì sao NĐ 24 của Chính phủ không quy định cụ thể về vàng SJC nhưng Quyết định 1623 của Thống đốc NH lại quy định và tạo thu nhập riêng cho SJC để nhân dân và DN khác bị thiệt hại?

Bộ trưởng Vũ Đức Đam tại phiên giải trình – Ảnh: Nhung Lê

Sau khi hỏi tính hợp hiến, hợp pháp của quyết định này cũng như việc ban hành có đúng quy trình văn bản quy phạm pháp luật, bà Khánh “chốt” lại: Đối với những thiệt hại của người dân và DN do những thực hiện của Quyết định 1623 gây ra thì trách nhiệm của lãnh đạo NHNN nói chung và trách nhiệm Thống đốc nói riêng như thế nào?

Phó thống đốc NHNN Đặng Thanh Bình “phản biện”: Trong nội dung NĐ 24 của Chính phủ có quy định NHNN có trách nhiệm tổ chức và quản lý sản xuất vàng miếng, thông qua việc quyết định hạn mức, thời điểm sản xuất, phương thức sản xuất vàng miếng phù hợp với từng thời kỳ. Ông Bình cũng khẳng định Quyết định 1623 Thống đốc ban hành vào tháng 8.2012 vừa qua chỉ là quy định điều chỉnh quản lý, tổ chức sản xuất vàng miếng của riêng NHNN, không thuộc dạng văn bản quy phạm pháp luật. “Với các quy định về trách nhiệm của NHNN trong NĐ 24, thì chúng tôi cho rằng Quyết định 1623 được ban hành rất hợp hiến và hợp pháp”, ông Bình nhấn mạnh.

Trước vấn đề ĐB Khánh “truy” về việc độc quyền thương hiệu vàng miếng SJC gây hại cho dân, ông Bình cho rằng NĐ 24 và các quy định của NHNN về quản lý kinh doanh sản xuất vàng không có quy định nào buộc người dân phải chuyển đổi vàng miếng sang thương hiệu SJC. Thực tiễn có rất nhiều người dân đang nắm giữ thương hiệu vàng miếng khác muốn chuyển sang thương hiệu SJC nên NHNN đã có hướng dẫn và đã cho phép SJC được nhận các thương hiệu vàng miếng này và gia công lại thành thương hiệu SJC, với mức phí gia công 50.000 đồng/lượng. “Tôi cho rằng việc ban hành Quyết định 1623 không hề gây thiệt hại đối với người dân”, Phó thống đốc NHNN quả quyết.

“Phó thống đốc trả lời việc ban hành Quyết định 1623 không phải văn bản quy phạm pháp luật là chưa đúng, thực tế thì nội hàm quyết định này thuộc văn bản quy phạm pháp luật”, bà Khánh nêu quan điểm. Vì không có đủ thời gian tranh luận tiếp, ĐB này đề nghị Ủy ban Pháp luật cũng như Bộ Tư pháp, các cơ quan có thẩm quyền “cần tiếp tục kiểm tra, giám sát việc này”.

Tên cha mẹ trong CMND

Cũng tại phiên giải trình, dẫn ví dụ quy định khai tên cha mẹ trong CMND, về xe “không sang tên đổi chủ” và việc giao cho chính quyền địa phương, phường xã thu phí bảo trì đường bộ mới đây khiến dư luận lo ngại, TS Lê Minh Thông, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị Bộ trưởng – Chủ nhiệm VP Chính phủ Vũ Đức Đam làm rõ thêm việc kiểm điểm, đánh giá, giải pháp khắc phục tình trạng “khá nghiêm trọng này”. Phó trưởng đoàn ĐBQH Lâm Đồng Nguyễn Bá Thuyền cũng đưa ra đề nghị tương tự.

Bộ trưởng Vũ Đức Đam lý giải, việc đề xuất quy định tên cha mẹ trong CMND, cơ quan chủ trì là Bộ Công an cũng đã giải trình: các quy định này cũng để nhằm quản lý xã hội tốt hơn. Tuy nhiên, vì có rất nhiều ý kiến khác nhau nên Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an làm thí điểm, và đang giao Bộ Tư pháp tham khảo ý kiến các chuyên gia pháp luật, xin ý kiến nhân dân, học hỏi kinh nghiệm các nước tiên tiến để có báo cáo đánh giá chính thức.

“Chính phủ sẽ xem xét thảo luận tập thể để xem việc này có nên áp dụng chính thức hay không trên tinh thần chúng ta cần quản lý xã hội chặt chẽ nhưng tạo điều kiện thuận lợi nhất cho nhân dân và phù hợp với tình hình thực tiễn của Việt Nam”, Bộ trưởng nói.

Về quy định xe “sang tên đổi chủ”, Bộ trưởng nhắc lại nội dung ông đã phát biểu tại phiên họp thường kỳ Chính phủ trước đó, và nhấn mạnh: Có rất nhiều vấn đề khi quy định chi tiết thì xã hội chưa đồng tình, chúng ta phải tuyên truyền tốt, mặt khác các cơ quan của Chính phủ với thái độ rất cầu thị, căn cứ vào ý kiến của nhân dân để nghiêm túc xem văn bản mình quy định ra có đúng hay không. Nếu đúng thì tuyên truyền thực hiện, nếu sai thì sửa, nếu chưa cụ thể thì mình hướng dẫn, nếu tổ chức thực hiện sai thì chấn chỉnh.

Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường nói thêm: Quy định ghi tên cha mẹ trên CMND đã được ghi trong NĐ 05 từ năm 1999, vào thời kỳ chuyện ban hành văn bản, thẩm định văn bản chưa được chú ý lắm. Đến 2007, Chính phủ lại ban hành NĐ mới là 170, Bộ Tư pháp đã thẩm định. “Sau khi dư luận lên tiếng thì chúng tôi cũng đã kiểm điểm rút kinh nghiệm với nhau, đó là thẩm định máy móc, hay cái gì đã có rồi thì cứ thế mà tiến hành, không nhìn dưới ánh sáng hiện nay, dưới góc độ quyền lợi người dân hiện nay”, Bộ trưởng chia sẻ.

Theo TNO