Trường học Anh nỗ lực cấm ‘tiếng lóng tràn vào bài thi’

Một trường học lập hẳn danh sách những từ bị cấm, bao gồm cả những từ quen thuộc như Basically, oh my days.

Ark All Saints – một trường cấp hai ở đông nam London vừa ra lệnh cấm học sinh dùng các từ như “Basically” ( Về cơ bản ) ở đầu câu và các cụm từ như “oh my days” ( Ôi trời ơi - thể hiện sự sửng sốt, kinh ngạc) trong câu. Các từ đệm, từ lóng trong lớp học cũng bị triệt tiêu.

Danh sách cấm của Ban giám hiệu trường còn có cụm từ “he cut his eyes at me”. Từ điển Collins giải nghĩa, cách diễn đạt này có nguồn gốc từ vùng Caribbean, nghĩa là “nhìn ai bằng nửa con mắt một cách thô lỗ rồi ngoảnh mặt bước đi, ném lại cái liếc xéo sắc lẹm”.

Học sinh cũng không được sử dụng “thats long”, ám chỉ một thứ nhàm chán và tẻ nhạt, hoặc “thats a neck”, bình luận một câu nói hay hành động của ai đó là ngu ngốc. Đến cả những từ thông dụng như “bare” (rất/ trống rỗng/ tối thiểu), “wow”, “cuss” (chửi rủa) và “ oh my God” cũng bị loại bỏ.

Theo nhà trường, danh sách này ra đời nhằm điều chỉnh ngôn ngữ sử dụng trong môi trường học tập chính thống và trong các bài thi của học sinh chứ không phải trong đời thường. Nhưng ngay lập tức, nó đã nhận về vô số chỉ trích từ các nhà ngôn ngữ học, mô tả danh sách này là “thô lỗ và thiển cận…”, là “gây hại và khiến giới trẻ ngờ vực”.

Các giáo viên cho rằng, mục đích của việc lập ra danh sách là hướng dẫn học sinh sử dụng ngôn ngữ phù hợp với môi trường trang trọng, để giúp các em hoàn thiện và thành công hơn sau này. Nhà trường cho biết các từ và cụm từ cụ thể trong danh sách được chọn vì chúng “xuất hiện rất nhiều trong các bài thi của học sinh”.

Các diễn đạt không được sử dụng ở đầu câu bao gồm: “ermmm” ( ờm ), “because” ( bởi vì ), “no” ( không ), “like” ( kiểu như là ), “say” ( giả sử rằng ), “you see” ( bạn thấy đấy ), “you know” ( bạn biết đấy ) và “basically” ( về cơ bản ).

Hiệu trưởng Lucy Frame phát biểu: “Phát triển các kỹ năng đọc và nói là một nhiệm vụ quan trọng của trường, giúp học sinh học tập hiệu quả và phát huy hết tiềm năng trong cả hai môi trường học thuật và phi học thuật. Không một từ hoặc cụm từ nào được liệt kê bị cấm sử dụng để giao tiếp trong trường hoặc khi học sinh đang tương tác xã hội với nhau. Danh sách này áp dụng trong môi trường học tập chính thức để giúp học sinh hiểu tầm quan trọng của việc diễn đạt một cách rõ ràng và chính xác, đặc biệt là thông qua ngôn ngữ viết trong các kỳ thi”.

Sự can thiệp này phần nào phản ánh khoảng cách ngày càng lớn giữa ngôn ngữ được thầy cô chấp nhận và ngôn ngữ mà học sinh sử dụng hàng ngày tại một số khu vực của nước Anh. Các giáo viên chuyên chấm thi ngoài trường cũng ghi nhận rằng học sinh ở Anh sử dụng “những từ thô thiển, gây ấn tượng mạnh một cách không cần thiết” để diễn tả những điều rất bình thường. Thu hẹp khoảng cách giữa ngôn ngữ đời thường của học sinh và ngôn ngữ trong môi trường học tập là một thách thức đối với giáo viên. Một cuộc khảo sát vào năm 2019 với 2.100 gia sư cho thấy “slanglish” ( ngôn ngữ lóng ) là lý do phổ biến nhất khiến các em trượt GCSE môn tiếng Anh (tương đương với kỳ thi tốt nghiệp cấp 2 tại Việt Nam).

Một chiếc áo phông in cụm từ “oh my days”. Ảnh: Zazzle

Một số từ, cụm từ bị cấm tại Ark All Saints từ lâu đã được sử dụng rộng rãi trong sách và âm nhạc. “He cut his eyes at me” là cách diễn đạt được những người như nhà văn viết cho tuổi teen nổi tiếng Lily Anderson hay cây bút 77 tuổi Richard Ford rất hay dùng. “Oh my days” xuất hiện trong lời bài hát của Stormzy, và thậm chí còn được in trên áo phông sau khi cầu thủ bóng đá Jeremie Frimpong nói “oh my days, best game ever” ( Trời ơi, đây là trận đấu hay nhất từ trước đến nay ) trong một cuộc phỏng vấn sau khi giúp Celtic chiến thắng trước Rangers.

Các trường học khác cũng đang cố ngăn cản sự phát triển quá nhanh của tiếng lóng, vốn đang xâm nhập ồ ạt vào các bài tập viết và nói của học sinh.

Ở Birmingham, trường Công giáo St Thomas Aquinas đính kèm hướng dẫn vào sách giáo khoa về cách đạt được “tài hùng biện”. Hướng dẫn bao gồm việc tránh sử dụng các từ “thông tục” như “like” ( như là ) và “so” ( rất là ) trong bài nói và viết học thuật, khuyến khích sử dụng “furthermore” ( hơn nữa ), “consequently” ( do đó ) và “in conclusion” ( kết luận là ) để liên kết các câu và làm rõ nghĩa.

Một số ý kiến tỏ ra quan ngại rằng những động thái như vậy có thể khiến học sinh cảm thấy chán ghét.

Tiến sĩ Marcello Giovanelli, giảng viên cao cấp về Ngôn ngữ và Văn học Anh tại Đại học Aston, cho rằng: “Tiếng lóng luôn đi đầu trong sự đổi mới của ngôn ngữ”. Ông mô tả cụm từ “he cut his eyes at me” như một “lối nói cực kỳ sáng tạo” và nói “việc kiểm soát cách sử dụng một ngôn ngữ có thể tác động tiêu cực đến bản sắc và sự tự tin của các em”.

Tony Thorne, chuyên gia tư vấn ngôn ngữ tại Kings College London và giám đốc Cơ quan lưu trữ Tiếng lóng và ngôn ngữ mới, cho biết: “Không nên nói một loại ngôn ngữ là tốt hay xấu, mà nên xét ngôn ngữ nào phù hợp với ngữ cảnh nào.”
Tiến sĩ Natalie Sharpling, giảng viên bộ môn Ngôn ngữ học ứng dụng tại Đại học Warwick, nhận định: “Thật là không nên khi khiến học sinh cảm thấy phải chối bỏ các khía cạnh văn hóa trong ngôn ngữ mẹ đẻ. Chúng ta nên tôn vinh theo nhiều cách thứ ngôn ngữ đang được sử dụng và tập trung vào nội dung được truyền tải”. Theo bà, suy nghĩ rằng nếu muốn thành công, phải ăn nói theo cách thế này, thế kia “thật đáng buồn cười”.

Những từ và cụm từ bị cấm tại trường Ark All Saints:

Từ đệm

Các từ sau không được sử dụng ở đầu câu:

Tiếng lóng và cụm từ

Các diễn đạt này không được sử dụng: