Trung tâm nghiên cứu Ấn Độ: Quan hệ Việt Mỹ ngày càng sâu sắc

Trung tâm nghiên cứu Trung Quốc Chennai ( C3S) của Ấn Độ mới đây đã có bài viết phân tích mối quan hệ hợp tác ngày càng sâu sắc giữa Việt Nam và Mỹ nhân dịp Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam đến thăm và làm việc chính thức tại Mỹ.

C3S cho biết, khoảng thời gian khoảng 3 năm trở lại đây đã chứng kiến một loạt các hoạt động ngoại giao giữa Mỹ và Việt Nam với các chuyến viếng thăm của lãnh đạo cấp cao hai bên để thảo luận về các vấn đề kinh tế, an ninh, chiến lược có ý nghĩa quan trọng đối với quan hệ song phương, khu vực và quốc tế.

Một khía cạnh đáng lưu ý của các hoạt động ngoại giao này là mối quan hệ ngày càng thân thiện giữa Việt Nam và Mỹ khi các cân chắc về địa chính trị trong một thế giới đang thay đổi đưa hai nước xích lại gần nhau hơn. Với các mối quan hệ cay đắng giữa hai nước trong quá khứ, điều này có thể khá lạ đối với một số nhà phân tích.

Quan hệ ngoại giao Việt – Mỹ ngày càng sâu sắc

Tuy nhiên, các tiền lệ trong lịch sử đã cho thấy một hình ảnh hoàn toàn khác. Cụ thể, Mỹ, Anh và Pháp từng là kẻ thù của nhau trong hàng thế kỷ nhưng họ lại là đồng minh kể từ Chiến tranh Thế giới thứ 2. Tương tự, Australia và Thổ Nhĩ Kỳ từng là kẻ thù trong gần một ngàn năm nhưng họ lại là đồng minh trong thế giới thứ nhất.

Tại sao lại có thay đổi này? Khi các lợi ích chung bị ảnh hưởng, mâu thuẫn trong quá khứ sẽ được thay thế bằng tình bạn. Đây là lý do Hà Nội và Washington đã xích lại gần nhau. Nhưng liệu điều này có nghĩa là Việt Nam đã quên đi quá khứ cay đắng của mình? Các mối quan hệ quốc tế cho thấy Việt Nam có thể đã tha thứ cho Mỹ về vai trò của nước này trong Chiến tranh Việt Nam nhưng không hề quên điều đó.

Tuy nhiên, gió không phải lúc nào cũng thổi cùng một hướng. Richard Nixon và Henry Kissinger đã làm ấm mối quan hệ Mỹ – Trung từ đầu những năm 70 nhưng đến nay Bắc Kinh và Washington vẫn không có được mối quan hệ gần gũi vì họ không thể đạt được một “thỏa thuận” do các lợi ích quốc gia đã làm thay đổi các ưu tiên.

Đây là bài học về địa chính trị. Không có gì ngạc nhiên khi Hà Nội và Washington xích lại gần nhau, Bắc Kinh lại cảm thấy khó chịu. Với việc có thể Việt Nam vẫn chưa quên đi quá khứ, mối quan hệ thân thiết giữa Việt Nam và Mỹ có thể được xem xét trong bối cảnh thay đổi địa chính trị. Bài học này cho thấy, những kẻ thù trong quá khứ cũng có thể trở thành bạn bè tốt.

Thật vậy, các mối quan hệ song phương giữa hai nước đã nở rộ từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao vào tháng 07/1995. Chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang diễn ra từ ngày 24 – 27/07/2013 cũng như cuộc hội đàm của ông với Tổng thống Barack Obama đã nhận được nhiều sự chú ý của các phương tiện truyền thông và các nhà phân tích.

Lý do là vì chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng độc đoán trong các vấn đề chủ quyền trong khu vực và đặc biệt là trên Biển Đông. Đó là lần đầu tiên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đến thăm Washington và là lần thứ hai một vị chủ tịch nước của Việt Nam đến thăm Phòng Bầu dục kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ ngoại giao vào năm 1995. Việt Nam đã nhận ra rằng, trong ngoại giao không có kẻ thù vĩnh viễn mà chỉ có bạn bè.

Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam Trần Đại Quang đã thảo luận với các quan chức an ninh và ngoại giao cấp cao của Mỹ về việc tăng cường hợp tác an ninh – kinh tế

Trong chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang hồi tháng 07/2013, lãnh đạo hai bên, sau nhiều thập kỷ nỗ lực, đã đưa ra một sáng kiến mang tên Quan hệ đối tác toàn diện Việt – Mỹ, đưa ra hướng dẫn cho việc chuyển đổi liên tục quan hệ giữa nhân dân hai nước. Mối quan hệ hợp tác này nhận được sự ủng hộ từ các cựu chiến binh Mỹ, như Ngoại trưởng John Kerry và Thượng nghị sĩ John McCain, qua đó cho thấy sự hòa giải giữa hai nước.

Trong bối cảnh hai nước chuẩn bị kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao vào tháng 07/2015, cả hai nước đều cảm nhận được sự cần thiết của việc mở rộng và làm sâu sắc thêm tình hữu nghị, lòng tin và quan hệ hợp tác giữa hai bên. Thông qua quan hệ đối tác toàn diện, cả hai nước mong muốn mở rộng quan hệ hợp tác trong một loạt các lĩnh vực như kinh tế và thương mại, an ninh và quốc phòng, ý tế và hỗ trợ nhân đạo, giáo dục và môi trường. Hai bên cũng có ý định loại bỏ những trở ngại đã có từ lâu, như lệnh cấm vận vũ khí.

Trong chuyến thăm chính thức Mỹ vào tháng 03/2015, Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam Trần Đại Quang đã thảo luận với các quan chức an ninh và ngoại giao cấp cao của Mỹ về việc tăng cường hợp tác an ninh. Bộ trưởng Trần Đại Quang và các quan chức Mỹ đã nhất trí tăng cường hợp tác trong lĩnh vực an ninh và tư pháp dân sự, làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác chiến lược Việt – Mỹ.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ đến thăm chính thức Mỹ vào tháng 06/2015. Khi chuyến thăm này diễn ra, đó sẽ là một cột mốc quan trọng giữa hai nước. Một số báo cáo cho biết, Tổng thống Obama cũng đang có kế hoạch đến thăm Việt Nam vào tháng 11/2015 tuy nhiên thông tin này vẫn chưa được xác nhận vào thời điểm này.

Lan Anh (dịch từ C3S India)

Theo NTD