Trung Quốc tìm cách lôi kéo Philippines khỏi quỹ đạo của Mỹ?
Chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến Philippines tuần này được cho là một trong những nỗ lực của Bắc Kinh nhằm lôi kéo Philippines khỏi quỹ đạo của Mỹ – một đồng minh lâu năm.
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte tiếp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến thăm cấp nhà nước. (Ảnh: Reuters)
Trung Quốc và Philippines đã ký kết tổng cộng 29 thỏa thuận, trong đó có thỏa thuận khai thác dầu và khí đốt chung khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có chuyến thăm cấp nhà nước 2 ngày đến Philippines trong tuần này.
Stephen Nagy, phó giáo sư Đại học Quốc tế ở Tokyo, nhận định với CNBC rằng chuyến thăm của ông Tập không chỉ nhằm thúc đẩy quan hệ song phương mà còn vì một mục đích khác nữa đó là kéo Philippines xa rời quỹ đạo của Mỹ, gia tăng tầm ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.
Ông Tập Cận Bình là nguyên thủ đầu tiên của Trung Quốc thăm Manila trong 13 năm qua. Sau cuộc hội đàm với Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gọi chuyến thăm là một “bước ngoặt” trong quan hệ hai nước.
Lôi kéo Philippines
“Trung Quốc và ông Tập Cận Bình đều muốn củng cố quan hệ với các nước láng giềng ASEAN nhưng tôi cho rằng, với chuyến thăm đặc biệt này, Bắc Kinh bắ.n một mũi tên trúng hai đích”, ông Nagy nhận định.
Video đang HOT
Chuyên gia này cho rằng, thứ nhất là bởi ông Tập muốn tránh nhắc đến tranh chấp ở Biển Đông. “Thứ hai, Bắc Kinh đang tìm cách kéo Manila khỏi quỹ đạo chính trị của Washington. Thứ ba, theo tôi là nhằm củng cố quan hệ với Manila”, ông Nagy giải thích.
Về phần mình, Tổng thống Philippines Duterte nói rằng, trong chuyến thăm này, hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về việc tăng cường đầu tư và thương mại giữa hai nước. “Với sự tôn trọng lẫn nhau, sự chân thành và tuân thủ quy tắc bình đẳng chủ quyền, tôi sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Chủ tịch Tập”, ông Duterte nói.
Tuy nhiên, chuyên gia Nagy cho rằng, mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Philippines vẫn còn tương đối mạnh. Ông Nagy bình luận: “Tôi cho rằng, Trung Quốc đã giành được những thành quả nhất định ở khu vực, nhưng để lôi kéo Manila khỏi Washington vô cùng khó bởi các vấn đề văn hóa, giá trị và mối quan hệ bền chặt giữa hai quốc gia hơn 70 năm qua”. Ông Nagy cũng viện dẫn việc Mỹ và Philippines tiếp tục các cuộc tập trận quân sự chung.
Mặt khác, theo nhà phân tích quốc phòng và an ninh ở Manila Richard Heydarian, nếu Tổng thống Duterte không thể cho thấy những lợi ích thiết thực từ việc xích lại gần Trung Quốc thì vị thế của ông sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng trước cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2019. Ông Heydarian nói: “Nếu sau chuyến thăm của ông Tập Cận Bình, Trung Quốc vẫn không có động thái mạnh rót vốn đầu tư vào Philippines và nếu Trung Quốc tiếp tục bồi đắp, quân sự hóa phi pháp ở Biển Đông thì ông Duterte sẽ phải chịu áp lực cực lớn”.
Chuyên gia Nagy cũng cho rằng, bằng việc củng cố quan hệ với Philippines, Trung Quốc có thể tác động tới sự đoàn kết giữa các nước ASEAN.
“Nếu Manila có ý định di chuyển vào quỹ đạo chính trị của Bắc Kinh, điều đó có nghĩa là họ có thể sẽ xao lãng dần hợp tác với với các nước ASEAN khác”, ông Nagy nói. Ông nhấn mạnh, kịch bản đó nếu xảy ra sẽ tác động tiêu cực đến vai trò và tính hiệu quả của khối ASEAN, khiến các nước trong khối trở nên chia rẽ hơn về các vấn đề an ninh, kinh tế, chính trị.
Minh Phương
Theo Dantri/ CNBC
Hệ lụy khó lường từ cái bắt tay trên Biển Đông
Bản ghi nhớ về hợp tác phát triển dầu khí, bao gồm khu vực Biển Đông, với Trung Quốc, có thể mang lại nhiều nguy cơ cho chính Philippines và cả khu vực.
Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Rodrigo Duterte bắt tay sau cuộc họp báo ngày 20.11 ẢNH: REUTERS
Ngày 21.11, nhiều chính trị gia Philippines đồng loạt yêu cầu chính quyền Tổng thống Rodrigo Duterte làm rõ toàn bộ những thỏa thuận đã ký hôm 20.11 nhân chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Trong đó, gây chú ý nhất là bản ghi nhớ về hợp tác phát triển dầu khí, bao gồm nhiều địa điểm ở Biển Đông. Văn bản này không nêu chi tiết cụ thể về hợp tác nhưng người phát ngôn Văn phòng tổng thống Philippines Salvador Panelo tuyên bố bất kỳ thỏa thuận nào "cũng sẽ được kiểm soát kỹ lưỡng và không được trái với hiến pháp". Ngoài ra, thượng nghị sĩ đối lập Antonio Trillanes công bố tài liệu được cho là dự thảo bộ khung hành động cho thỏa thuận hợp tác giữa hai nước tại Biển Đông do Trung Quốc biên soạn. Tờ The Philippine Star dẫn nội dung dự thảo viết việc thăm dò "không nên gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của hai nước" ở Biển Đông và hai bên có thể dựa trên kết quả đó để thương lượng hợp tác khai thác chung. Người phát ngôn Panelo không xác nhận về độ tin cậy của văn bản này.
Kêu gọi điều tra
Tờ Inquirer dẫn lời Phó tổng thống Philippines Leni Robredo nhấn mạnh nghĩa vụ của chính quyền là phải làm rõ những thỏa thuận với Trung Quốc sẽ mang lại lợi ích gì cho đất nước vì chúng còn có hiệu lực trong nhiều năm tới. "Chúng tôi hoan nghênh tình hữu nghị với Trung Quốc nhưng điều này không nên gây ảnh hưởng đến lợi ích của người dân và đất nước", bà Robredo nhấn mạnh. Cùng ngày, 2 thượng nghị sĩ Antonio Trillanes và Francis Pangilinan kêu gọi Ủy ban Năng lượng Thượng viện điều tra các hợp đồng tiềm năng về dầu khí trên Biển Đông với Trung Quốc, theo mạng tin Rappler. Bảo Vinh
Chiến thuật "bẻ đũa"
Trả lời phỏng vấn Thanh Niên hôm qua, PGS Stephen Robert Nagy (ĐH Cơ đốc giáo quốc tế - Nhật Bản, học giả tại Quỹ châu Á - Thái Bình Dương ở Canada), cảnh báo: "Thỏa thuận đạt được với Philippines giúp Trung Quốc tiến thêm một bước để "bẻ đũa", đàm phán song phương với Manila, né tránh giải quyết đa phương với ASEAN về Biển Đông. Khi Philippines rơi vào quỹ đạo này, tính thống nhất của ASEAN sẽ bị thách thức. Xa hơn, điều này còn giúp Trung Quốc cản trở Mỹ thực hiện chiến lược liên Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở". Về phần mình, tiến sĩ Satoru Nagao thuộc Viện Nghiên cứu Hudson (Mỹ) cho rằng diễn biến mới là một trong các sai lầm điển hình mà ASEAN về lâu dài phải đối mặt giải quyết và Philippines đã "lãng phí những nỗ lực bao lâu nay trong việc đấu tranh chống lại tham vọng của Bắc Kinh".
Cùng ngày, tiến sĩ Nguyễn Thành Trung, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu quốc tế - ĐH KHXH-NV TP.HCM, nhận định với Thanh Niên rằng còn cần rất nhiều bước để hiện thực hóa thỏa thuận nhưng "nếu mô hình hợp tác giữa Trung Quốc và Philippines thành công thì Trung Quốc có thể gây sức ép đối với các quốc gia khác như VN hay Malaysia chấp nhận mô hình tương tự. Nếu trường hợp đó xảy ra thì Trung Quốc có thể áp đặt một số quy tắc hợp tác khai thác chung lên các quốc gia trong khu vực theo quan điểm lợi ích của mình".
Đán.h tráo khái niệm
Cũng trả lời Thanh Niên, chuyên gia Hoàng Việt, thành viên Ban Nghiên cứu luật Biển và hải đảo thuộc Liên đoàn Luật sư VN, cho rằng cần phải chờ nội dung cụ thể mới có thể đán.h giá đúng được tác động của thỏa thuận nói trên. Tuy nhiên, ông đặc biệt cảnh báo về văn kiện được cho là dự thảo bộ khung hành động thỏa thuận hợp tác do Trung Quốc soạn thảo. "Trong bản ghi nhớ đã được ký dùng từ "thăm dò chung" nhưng trong dự thảo lại đề cập đi đến "khai thác chung". "Khai thác chung" khác với "thăm dò chung" vì theo luật quốc tế, khai thác chung chỉ áp dụng ở khu vực chồng lấn hoặc tranh chấp. Nếu Philippines đồng ý khai thác chung với Trung Quốc tại Biển Đông theo đúng nghĩa của luật quốc tế thì nó sẽ ảnh hưởng đến VN và các nước ASEAN khác vì Trung Quốc đang muốn đẩy chính sách "Gác tranh chấp, cùng khai thác", vốn rút gọn từ chủ trương"chủ quyền thuộc Trung Quốc, gác tranh chấp, cùng khai thác". Với chủ trương này, Trung Quốc dùng luận điệu gác tranh chấp cùng khai thác nhưng thực chất là nói đến các khu vực thuộc đặc quyền kinh tế của quốc gia khác. Đây là cách đán.h tráo khái niệm với mưu đồ hiện thực hóa yêu sách phi lý ở Biển Đông. Do đó, nếu Philippines chấp nhận điều này thì sẽ tạo ra tiề.n lệ, trở thành thắng lợi chính trị của Trung Quốc và là tiề.n lệ để Trung Quốc ép các nước ASEAN theo hướng này. Đó là điều rất bất lợi", theo chuyên gia Hoàng Việt. Ông còn chỉ ra rằng điều khoản trong dự thảo nêu hợp tác "không ảnh hưởng yêu sách chủ quyền và quyền của các bên". "Nếu ký vào dự thảo này, Philippines coi như đã khước từ phán quyết PCA (Tòa trọng tài quốc tế - NV). Việc đó vừa bất lợi cho Philippines, vừa tạo tác động tiêu cực đối với hệ thống luật quốc tế khi mà một phán quyết như của PCA bị khước từ".
Về phần mình, PGS-TS Vũ Thanh Ca, Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, lại có góc nhìn khác. Theo ông, hợp tác giữa Trung Quốc và Philippines trên biển không thể đi ngược lại các quy định của Hiến pháp Philippines về chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nước này nên đến nay hợp tác thực chất trên biển giữa hai bên không có bất cứ tiến triển nào. Ngoài ra, Trung Quốc đang ở vào thế cực kỳ lúng túng trong cuộc chiến tranh thương mại với Mỹ và rất cần tìm đồng minh và Philippines "đã tận dụng cơ hội này để tìm kiếm lợi ích cho mình mà không mất gì trên biển".
Trung Quốc xây dựng phi pháp tại Hoàng Sa
Ảnh: Digital Globe - AMTI/CSIS
Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, Mỹ) hôm qua công bố báo cáo kết luận Trung Quốc đã xây dựng cấu trúc phi pháp mới trên Đá Bông Bay thuộc nhóm đảo An Vĩnh, quần đảo Hoàng Sa của VN, theo tờ The Philippine Star. Báo cáo dẫn lại hình ảnh chụp từ vệ tinh hồi tháng 7 cho thấy cấu trúc phi pháp mới có kích thước 27,5 m x 12 m. "Cấu trúc được giấu kín bên dưới mái che radar có đường kính 6 m, bên cạnh là một dãy các bảng điện mặt trời trên diện tích 124 m2. Mái che radar còn có thể sử dụng cho mục đích quân sự", theo CSIS. Đá Bông Bay nằm ở rìa đông nam quần đảo Hoàng Sa, sát bên các tuyến hàng hải chính nối Hoàng Sa và Trường Sa của VN.
Phúc Duy
Theo TNO
Philippines "mặn nồng" hơn với Trung Quốc sau khi ông Tập tới thăm Trong chuyến thăm Philippines mới đây, Chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định duy trì quan hệ hữu nghị là "lựa chọn duy nhất" cho Philippines và Trung Quốc. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vừa thăm Manila (Philippines) trong chuyến thăm cấp nhà nước kéo dài 2 ngày theo lời mời của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte. Chủ tịch Trung Quốc...