Trung Quốc sẽ phản ứng ra sao nếu thua vụ kiện “đường lưỡi bò”?

Tòa Trọng tài thường trực (PCA) của Liên hợp quốc sẽ đưa ra phán quyết vụ Philippines kiện yêu sách “đường lưỡi bò” của Trung Quốc vào ngày 12/7 tới. Hầu hết chuyên gia cho rằng, phán quyết sẽ bất lợi với Trung Quốc, tuy nhiên Bắc Kinh sẽ phản ứng như nào vẫn là một câu hỏi.

Một tàu hải cảnh của Trung Quốc ở Biển Đông. (Ảnh: Reuters)

Tờ Asia Times dẫn nhận định của ông Harry J. Kazianis, chuyên gia về chính sách quốc phòng của Trung tâm nghiên cứu lợi ích quốc gia và kiêm biên tập cấp cao của tạp chí National Interest, đưa ra 3 khả năng về phản ứng của Trung Quốc nếu thua vụ kiện “đường lưỡi bò”. Song dù là khả năng nào thì cũng đều tiêu cực không chỉ với châu Á mà còn đặc biệt là Mỹ – đồng minh của Philippines.

Ít khả năng nhất: Trung Quốc tiếp tục các hoạt động trái phép ở Biển Đông

Theo ông Kazianis, Trung Quốc có thể tiếp tục xây dựng phi pháp trên các đảo nhân tạo ở Biển Đông, tìm cách biến các đảo này thành những căn cứ quân sự nhỏ được trang bị những thiết bị như vũ khí chống hạm, các máy bay chiến đấu và cuối cùng là biến Biển Đông thành khu vực không thể tiếp cận. Với khả năng này, Trung Quốc có thể ngoài miệng sẽ phản đối PCA, mặt khác sẽ tiếp tục các hoạt động trái phép ở Biển Đông.

Tuy nhiên, khả năng này là rất ít, bởi vì trong nước, chính quyền Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chịu sức ép phải “cứng rắn” hơn với các tuyên bố chủ quyền phi lý ở Biển Đông. Điều này sẽ dẫn đến 2 khả năng khác dưới đây và cuối cùng dẫn đến một cuộc đối đầu nguy hiểm giữa các cường quốc.

Nhiều khả năng nhất: Trung Quốc sẽ trắng trợn tuyên bố Vùng nhận diện phòng không (ADIZ)

Trong các bình luận công khai về việc liệu Bắc Kinh có lập ADIZ ở Biển Đông hay không, hầu hết giới chức Trung Quốc đều nói rằng không có kế hoạch lập ADIZ ở hiện tại, mà phụ thuộc vào việc Trung Quốc có đối mặt với mối đe dọa nào không. Theo ông Kazianis, Trung Quốc có thể vin vào phán quyết của tòa án PCA để lập ADIZ.

Bắc Kinh sẽ ngụy biện rằng việc lập ADIZ là do sức ép của cộng đồng quốc tế và bởi cảm thấy bị đe dọa bởi phán quyết. Khi đó, Trung Quốc sẽ trắng trợn đưa các trang thiết bị phòng không, máy bay chiến đấu đến đây mặc dù hoàn toàn không đủ khả năng lập ra một ADIZ như ở Hoa Đông. Điều này sẽ khiến leo thang đáng kể căng thẳng trong khu vực. Tùy vào phạm vi, quy mô, ADIZ này có thể gây ra một cuộc khủng hoảng trong khu vực, buộc cả châu Á phải can dự vào và buộc Mỹ phải hành động để đáp trả.

Một khả năng khác: Trung Quốc sẽ “dở trò”

Nếu coi việc triển khai ADIZ là chưa đủ, Trung Quốc có thể sẽ có thêm những hành động trắng trợn khác. Theo chuyên gia Kazianis, Bắc Kinh có thể ngang nhiên tăng đáng kể hoạt động tuần tra hàng hải, hàng không ở Hoa Đông để khiêu khích Nhật Bản, hoặc thăm dò và khai thác khí đốt, dầu mỏ ở khu vực.

Hoặc Trung Quốc cũng thể tìm mọi cách để hướng sự chú ý của châu Á nói riêng và thế giới nói chung từ Biển Đông sang vấn đề căng thẳng ở hai bờ eo biển Đài Loan. Cụ thể, Trung Quốc có thể bắt đầu hạn chế lượng khách du lịch đến Đài Loan, hạn chế đầu tư và thương mại.

Một trong những kịch bản nguy hiểm và gây tranh cãi nhất đó là Trung Quốc có thể sẽ tiến tới trắng trợn công khai cải tạo bãi can Scarborough mà nước này chiếm đóng trái phép của Philippines. Mỹ từng tuyên bố sẽ hành động nếu Trung Quốc tiến hành cải tạo ở Scarborough. Tuy nhiên, Mỹ sẽ làm gì nếu tàu nạo vét bùn của Trung Quốc xuất hiện cách bờ biển Philippines 150 hải lý và quyết định biến Scarborough thành một căn cứ quân sự?

Trung Quốc đang ra sức “dỗ” Philippines bỏ qua vụ kiện “đường lưỡi bò”, đổi lại Bắc Kinh sẽ đàm phán song phương về hợp tác và đầu tư.

Tờ China Daily hôm nay 4/7 dẫn nguồn thạo tin nói rằng, Trung Quốc sẵn sàng đàm phán với Philippines nếu chính phủ mới của Philippines đồng ý làm ngơ phán quyết của Tòa trọng tài thường trực (PCA).

Tờ báo nói rằng, Bắc Kinh sẵn sàng đàm phán về các vấn đề như trở thành đối tác phát triển và hợp tác nghiên cứu khoa học trên Biển Đông.

Minh Phương

Theo Dantri/Asia Times