Trung Quốc quay lưng với đậu tương Mỹ

Hàng tuần, Bộ Nông nghiệp Mỹ đều công bố bản tóm tắt về tình hình xuất khẩu nông sản mới nhất.

Nhưng thời gian gần đây, tất cả các báo cáo đều thiếu một chi tiết: hợp đồng đậu tương với Trung Quốc.

Sản phẩm đậu tương thu hoạch tại một trang trại ở Iowa (Mỹ). Ảnh tư liệu: EPA/TTXVN

Theo New York Times, xét về giá trị, đậu tương là mặt hàng mà Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc nhiều nhất. Năm 2024, 52% đậu tương xuất khẩu của Mỹ cập cảng Trung Quốc , đạt tổng giá trị 12,6 tỷ USD.

Nhưng khi vụ thu hoạch mùa thu bắt đầu trên khắp cả nước và tính đến tuần trước đã thu hoạch được 9% diện tích đậu tương gieo trồng, thì Trung Quốc hoàn toàn vắng bóng.

Ngày 1/9 đánh dấu sự khởi đầu của năm tiếp thị mới đối với đậu tương, cũng là thời điểm bắt đầu cho các thương vụ lớn. Thế nhưng, Trung Quốc vẫn chưa đặt mua bất kỳ lô đậu tương Mỹ nào kể từ tháng 5.

Nguyên nhân bắt nguồn từ các mức thuế trả đũa mà Trung Quốc áp đặt lên Mỹ, khiến giá đậu tương Mỹ trở nên kém hấp dẫn. Suốt mùa hè, nông dân Mỹ hy vọng chính quyền Tổng thống Donald Trump và Trung Quốc sẽ đạt được thỏa thuận thương mại , theo đó giảm thuế đối với nông sản của họ, nhưng cho đến nay, vẫn chưa có bất kỳ thay đổi nào.

Theo bộ Nông nghiệp Mỹ, tính đến tháng 7, Trung Quốc giảm 51% lượng mua đậu tương Mỹ so với cùng kỳ năm 2024. Mặc dù các quốc gia khác như Ai Cập và Bangladesh vẫn duy trì nhập khẩu , tổng lượng xuất khẩu đậu tương của Mỹ trong năm 2025 đã giảm 23%. Điều này đang tạo áp lực ngày càng lớn lên người nông dân Mỹ.

Vào ngày 22/9, chính quyền Tổng thống Trump cam kết hỗ trợ Argentina trong bối cảnh nước này đang đối mặt với bất ổn kinh tế. Cùng ngày, Argentina đã tạm dừng thuế xuất khẩu một số loại nông sản chủ chốt, bao gồm đậu tương. Ngay sau đó, theo hãng thông tấn Reuters (Anh), các công ty Trung Quốc đã mua hơn 1 triệu tấn đậu tương của Argentina.

Điều đáng lo ngại thật sự lại nằm ở những gì sắp xảy ra. Giá đậu tương đã giảm nhẹ, giao dịch quanh mức 10 USD cho 27,22kg trong phần lớn năm qua, giảm so với mức khoảng 13 USD hồi đầu năm 2024.

Doanh số bán đậu tương vào mùa xuân và mùa hè luôn chậm, do Trung Quốc và các nước khác chuyển sang nhập khẩu của Brazil, nơi thu hoạch vào tháng 2 và tháng 3. Thông thường, hơn một nửa lượng đậu tương xuất khẩu của Mỹ được bán trong khoảng thời gian từ tháng 10 đến tháng 12. Nếu người mua Trung Quốc tiếp tục quay lưng, nông dân trồng đậu tương tại Mỹ sẽ gặp khó khăn.

Doanh số bán đậu tương tiếp tục chậm lại, cùng với dự kiến vụ ngô bội thu ở một số bang, đang làm dấy lên lo ngại rằng sẽ không có đủ không gian lưu trữ ngũ cốc vào mùa thu năm nay. Xuất hiện kịch bản các nhà kho chứa ngũ cốc, nơi mua và lưu trữ số lượng lớn nông sản trước khi bán, sẽ ngừng tiếp nhận đậu tương bởi họ không tự tin có thể xuất khẩu.

Chính khách từ các bang nông nghiệp lớn, bao gồm nghị sĩ Chuck Grassley của Iowa, một thành viên có ảnh hưởng của Ủy ban Nông nghiệp, Dinh dưỡng và Lâm nghiệp Thượng viện, đã nhấn mạnh về tác hại đối với nông dân từ tranh chấp thương mại với Trung Quốc và kêu gọi các nhà đàm phán đạt được thỏa thuận.

Chính quyền Tổng thống Trump cũng đã nhận thấy điều này. Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Mỹ, ông Kevin Hassett, phát biểu trên Fox Business Network ngày 25/9: “Chúng tôi rất quan tâm đến việc Trung Quốc đã ngừng mua các nông sản của Mỹ”.

Cùng ngày, Tổng thống Trump cho biết ông muốn một phần tiền thu được từ thuế quan chuyển đến tay người nông dân.

Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins phát biểu tại một hội nghị riêng vào ngày 25/9 rằng chính phủ chưa sẵn sàng công bố kế hoạch hỗ trợ cho nông dân trồng trọt. Bà Rollins cũng cho biết Mỹ sẽ mở rộng thêm nhiều thị trường quốc tế cho nông sản nước này thông qua các thỏa thuận thương mại. Bà nói rằng nông dân cần ngừng phụ thuộc vào một quốc gia.

Tuy nhiên, bà thừa nhận rằng đối với người nông dân, các cuộc đàm phán thương mại của Tổng thống Trump “gập ghềnh, không chắc chắn và không theo thông lệ lịch sử Mỹ”.