Trung Quốc ngần ngại trước viễn cảnh thành lập liên minh quân sự Nga-Trung?

Trung Quốc phản ứng thận trọng trước tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin, về khả năng thành lập liên minh quân sự Nga-Trung, giới quan sát nhận định.

Binh sĩ Trung Quốc tham gia tập trận ở Nga hồi tháng trước.

Theo SCMP, ông Putin là nhà lãnh đạo Nga đầu tiên đề cập đến khả năng này kể từ thời Stalin và Mao Trạch Đông. Trả lời câu hỏi về khả năng lập liên minh quân sự Nga – Trung, ông Putin nói: “Chúng tôi không cần một liên minh như vậy, nhưng về lý thuyết, điều đó là hoàn toàn có thể”.

Ông Putin nói thêm rằng quân đội Nga và Trung Quốc vẫn đang hợp tác gần gũi “và chỉ có thời gian mới biết các bước tiến sẽ đi đến đâu”. “Về cơ bản, chúng tôi không loại trừ khả năng này. Hãy chờ xem”, ông Putin nói thêm.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói tuyên bố của ông Putin “thể thiện quan hệ hợp tác Nga-Trung ở mức độ cao và thể hiện bản chất đặc biệt của mối quan hệ song phương”.

“Không có giới hạn trong quan hệ Nga-Trung và không có vùng cấm trong các lĩnh vực mà hai bên có thể hợp tác”, ông Triệu nói, thể hiện quan điểm cởi mở về khả năng thành lập liên minh quân sự Nga-Trung.

Nhưng các nhà phân tích Trung Quốc cho rằng, ý tưởng trên là không khả thi, dù rằng Bắc Kinh coi tuyên bố của ông Putin là một thành ý.

Tuyên bố của ông Putin được đưa ra trong bối c ảnh quan hệ Mỹ-Trung căng thẳng nhất trong hàng thập kỷ và cùng ngày với tuyên bố cứng rắn của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Tuyên bố của ông Tập được cho là nhắm đến Mỹ.

“Cả Trung Quốc và Nga đều là tâm điểm chỉ trích trong cuộc bầu cử Mỹ và ông Putin đang thể hiện sự gắn kết giữa Nga và Trung Quốc”, Li Lifan, nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học và Xã hội Thượng Hải, nói.

Ông Li nói tuyên bố của ông Putin cũng gửi thông điệp liên quan đến Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược . Mỹ muốn Trung Quốc tham gia hiệp ước. Ngược lại, Nga cho rằng nếu Trung Quốc tham gia hiệp ước thì Anh, Pháp cũng cần phải tham gia.

Ông Li nói cơ hội thành lập liên minh quân sự Nga-Trung vẫn còn rất xa vời vì điều đó sẽ ràng buộc hai bên phải bảo vệ lẫn nhau nếu một bên bị tấn công. “Không cần thiết phải công khai tuyên bố như vậy, tốt hơn là nên giữ mọi thứ trong im lặng”, ông Li nhận định.

Bên cạnh đó, chiến lược đối ngoại của Trung Quốc trong hàng thập kỷ qua luôn nhấn mạnh việc không liên minh với một cường quốc khác.

Trung Quốc và Liên Xô từng ký Hiệp ước Hữu nghị, Liên minh và Tương trợ vào năm 1950. Nhưng quan hệ Trung-Xô đảo chiều sau khi Stalin qua đời, thậm chí còn suýt chút nữa dẫn đến chiến tranh quy mô lớn.

Ngày nay, quan hệ Nga-Trung phát triển nhanh dưới thời ông Putin và ông Tập. Nhưng vào tháng 12 năm ngoái, ông Putin nói rằng Nga không có kế hoạch thành lập liên minh quân sự với Trung Quốc.

Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Renmin, cố vấn của chính phủ Trung Quốc, nói tuyên bố mới nhất của ông Putin có thể nhằm làm xói mòn thêm quan hệ Mỹ-Trung.

“Quan hệ Mỹ-Trung đang xuống thấp đến mức một cuộc xung đột quân sự có thể xảy ra. Khả năng Nga muốn liên minh với Trung Quốc trong giai đoạn này là rất thấp”, ông Shi nói.

“Đó có thể là dấu hiệu Nga muốn đứng giữa để hưởng lợi nếu Mỹ hay Trung Quốc muốn có sự đồng thuận của Moscow”, ông Shi nói thêm.