Trung Quốc muốn gì khi tập trận “Sứ mệnh hòa bình”?

Quan chức quân đội TQ cho biết cuộc tập trận của SCO không phải là một dấu hiệu cho thấy đang hình thành liên minh quân sự giữa các quốc gia này.

Lời tuyên bố của tướng Trung Quốc

Cuộc tập trận chống khủng bố mang tên “Sứ mệnh hòa bình 2014 sẽ được tổ chức từ ngày 24/8-29/8, với sự tham gia của quân đội 5 nước: Trung Quốc, Nga, Kazakhstan, Kyrgyzstan và Tajikistan tại một căn cứ ở khu vực Nội Mông, Trung Quốc.

Cuộc tập trận này sẽ được huy động tới 7.000 binh sỹ, 450 phương tiện chuyên dụng như máy bay chiến đấu, trực thăng, máy bay không người lái, xe tăng, xe thiết giáp, tên lửa cùng nhiều khí tài khác. Theo quan chức Trung Quốc, đây là lần đầu tiên Tổ chức hợp tác Thượng Hải (SCO) tổ chức cuộc tập trận chung quy tụ đông đảo binh sỹ và quy mô lớn đến như thế.

Tuy nhiên, cuộc tập trận này đã nhận được sự chỉ trích hoặc lo ngại của nhiều nhà hoạt động chính trị của phương Tây về một nguy cơ SCO đang nhen nhóm trở thành một liên minh quân sự, thay vì chỉ hợp tác thương mại và ngoại giao như tiêu chí ban đầu.

Xe tăng Trung Quốc lên đường đến tập trận

Trả lời cho nghi vấn này, Vương Ninh, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân giải phóng nhân dân Trung Hoa và là chỉ huy trưởng của cuộc diễn tập chống khủng bố mà SCO sắp tổ chức cho biết “Sứ mệnh hòa bình 2014 không phải là một dấu hiệu cho thấy nhóm này sắp hình thành liên minh quân sự.

Vương Ninh cho biết tổ chức SCO luôn dựa trên các nguyên tắc không can dự, không đối đầu và không bắt tay đối phó với một bên thứ 3.

Vị quan chức quân đội này nhấn mạnh: “Các thành viên SCO luôn hợp tác trên tiêu chí tin tưởng lẫn nhau, duy trì ổn định khu vực, đối phó với những nguy cơ chung, đảm bảo phát triển kinh tế và xây dựng một trật tự chính trị quốc tế mới, công bằng và hợp lý.”

Giấu đầu hở đuôi

Thực tế thì trong tuyên bố của ông Vương Ninh đã bộc lộ rất rõ ràng quan điểm rằng SCO không phải là một liên minh quân sự, nhưng có lẽ, đó là quan điểm chung, tuyên bố chung của cả khối. Còn bản thân người Trung Quốc, họ chắc chắn có những mơ tưởng hão huyền hơn.

Bởi Vương Ninh đã nói SCO theo đuổi một trật tự chính trị quốc tế mới, công bằng và hợp lý. Vậy chính trị thế giới hiện tại đang có gì không công bằng, không hợp lý?

Nếu có những điều đó, thì chỉ là sự suy nghĩ riêng của Trung Quốc mà thôi. Bởi bản thân lãnh đạo Bắc Kinh luôn luôn rêu rao về việc trỗi dậy để tìm kiếm một vị thế mới cho bản thân mình, thậm chí áp đặt thế giới đơn cực với sự lãnh đạo độc tôn, được thể hiện qua cái gọi là giấc mơ Trung Hoa. Thậm chí sự trỗi dậy của họ còn có chiến lược, được đặt tên theo từng thời kỳ, và Bắc Kinh cũng vừa tuyên bố đã qua rồi những ngày “trỗi dậy hòa bình.”

Quân lính các bên tập trung trước ngày tập trận

Để hiểu thêm về vấn đề và tâm ý của Trung Quốc với SCO, trước hết cần hiểu đây là một tổ chức an ninh chung liên chính phủ được thành lập năm 2001 bởi lãnh đạo các quốc gia: Trung Quốc, Nga, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Uzbekistan.

Tuy nhiên, tiêu chí hoạt động của SCO không giống như NATO – thành lập ra với tư cách là một liên minh quân sự, tự bảo vệ lẫn nhau trước sự tấn công của nước ngoài. An ninh mà SCO nhắc đến lại là vấn đề giữa nội bộ của họ, đặc biệt là những tranh chấp biên giới giữa Trung Quốc với các nước láng giềng thuộc Liên Xô cũ gồm Nga, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan.

Chính thức được thành lập sau khi kết nạp thêm Uzbekistan, SCO có thêm nhiệm vụ mới là chống ma túy, chủ nghĩa khủng bố và ly khai trong khu vực.

Vào năm 2003, SCO còn hoạt động nhằm hỗ trợ và tăng cường hợp tác kinh tế giữa các nước thành viên. Năm 2005, thông qua việc cấp “Quy chế quan sát viên” cho các nước gồm Ấn Độ, Pakistan, Iran và Mông Cổ, SCO đã mở rộng được ảnh hưởng của mình không chỉ ở Trung Á mà còn cả ở các nước Nam Á.

Như vậy có thể thấy, bản thân SCO ra đời với mục đích đầu tiên là giải quyết những bất ổn với Trung Quốc về mặt biên giới lãnh thổ, tiếp đến là hợp tác làm ăn với nhau, còn tranh quyền đoạt vị với thiên hạ, SCO không có hứng thú vào thời điểm đó.

Xe thiết giáp Trung Quốc được huy động đến tập trận chống khủng bố

Những gì mà vị tướng Trung Quốc tuyên bố về một tương lai chính trị thế giới mới, công bằng, hợp lý, có lẽ chỉ là ước vọng và mưu toan của một mình Trung Quốc mà thôi. Và cách mà Bắc Kinh theo đuổi mục đích của mình luôn được thể hiện qua các cuộc tập trận.

Nga – Trung muốn thay đổi tiết tấu?

Vào thời điểm hiện tại, những nhân vật chủ chốt trong dàn hợp xướng SCO này là Nga, Trung Quốc dường như muốn có một lối chơi mới mẻ hơn cho quan hệ của tổ chức này.

Bản thân Nga đang bị uy hiếp và chịu sức ép từ phương Tây liên quan đến vấn đề Ukraine. Và có rất nhiều bằng chứng cho thấy Moscow đang bị cô lập mạnh mẽ khỏi thế giới.

Đặc biêt, ảnh hưởng chính trị của Nga đang bị lung lay sau cú sáp nhập ngoạn mục bán đảo Crimea của Ukraine thành lãnh thổ của mình. Bản thân các quốc gia có lãnh thổ giáp với Nga sẽ phải giật mình nhìn lại xem mình có phần máu thịt nào có quá nhiều người Nga sinh sống hay không để đề phòng cho những “kinh nghiệm Crimea” tiếp theo.

Nhìn lại với SCO, những quốc gia gắn bó với nhau về mục đích giải quyết tranh chấp lãnh thổ, Nga buộc phải có những hành động chứng tỏ mình vô hại và khơi dậy lòng tin với các quốc gia nhỏ hơn.

Máy bay vận chuyển của quân đội Trung Quốc tham gia tập trận

Còn Trung Quốc, sự cô lập mà Mỹ tung ra ngày càng khiến người khổng lồ này khó cựa quậy. Và bản thân họ cũng tự cô lập mình một cách nghiêm trọng bởi những thói xấu khi tranh giành biển đảo với các nước Đông Nam Á và Đông Bắc Á. Trung Quốc cũng cần lấy lại lòng tin với các quốc gia láng giềng thuộc SCO.

Một câu chuyện cần nhìn nhận ở đây, cả Nga, Trung đều đang chịu thế cô lập, và buộc họ phải đến với nhau và tìm đến mọi quốc gia chịu chơi với mình. Và cuộc diễn tập “Sứ mệnh hòa bình” này dù có kế hoạch trước, nhưng cũng là một bước đánh tiếng với thế giới rằng họ vẫn còn bạn, vẫn còn người có thể sát cánh trong những lợi ích chung và nguy cơ chung.

Có thể nói rằng, SCO không phải liên minh quân sự, nhưng đang là một quân cờ để Nga, Trung níu giữ thể diện chính trị trước quốc tế.

Những sự cô lập và tự cô lập mà Nga, Trung Quốc đang phải hứng chịu, những tham vọng mà hai quốc gia này đang mang… không có gì đảm bảo họ sẽ không tìm kiếm, xây dựng một liên minh quân sự trong tương lai, với tất cả những ai chịu đứng chung hàng ngũ.

Theo Đất Việt