Trung Quốc kiên trì “rủ” Ấn Độ tham gia “Con đường tơ lụa”

Mai Hoàng Minh14:19 16/04/2015

Hãng tin PTI cho biết nhằm thuyết phục Ấn Độ tham gia sáng kiến “ Con đường tơ lụa”, giới chức Trung Quốc ngày 15/4 đã có đề xuất mới để thu hút đất nước láng giềng.

Theo đó, ngoài việc kết nối các dự án chiến lược của mình, Chính phủ Ấn Độ có thể lựa chọn bất cứ phần nào trong các dự án tại khu vực Nam Á thuộc sáng kiến “Con đường tơ lụa”.

Phát biểu trước báo giới tại Bắc Kinh ngày 15/4, Vụ phó Vụ Kinh tế quốc tế Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lưu Kinh Tùng nhấn mạnh Trung Quốc và Ấn Độ nên là những đối tác trong các dự án con đường tơ lụa, đồng thời khẳng định Trung Quốc và Ấn Độ là những nước tiên phong trong tiến trình toàn cầu hóa, rất cần hợp tác với nhau.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết các dự án liên quan đến việc phát triển “Con đường tơ lụa”, đặc biệt là “Con đường tơ lụa trên biển” (MSR) có thể liên kết với các dự án “Mausam” (tuyến thương mại thuyền buồm cổ xưa) và dự án “Con đường gia vị” (tuyến đường buôn bán gia vị) của Ấn Độ.

Bên cạnh MSR, các dự án trên gồm một hành lang nối Trung Quốc với châu Âu đi qua Trung Á; hành lang kinh tế giữa các nước Bangladesh – Trung Quốc – Ấn Độ – Myanmar (BCIM) và Trung Quốc – Pakistan. Hiện Ấn Độ đang tham gia các cuộc đàm phán về việc thiết lập BCIM.

Theo TTXVN/baotintuc.vn

Câu hỏi sau những dự án khổng lồ của Trung Quốc

Các dự án "cơ sở hạ tầng" khổng lồ, xuyên biên giới, băng qua các châu lục, nối kết các nền kinh tế, văn hóa, tiểu vùng địa lý với nhau đang là tâm điểm trong chính sách đối ngoại của Bắc Kinh dưới thời thế hệ lãnh đạo thứ 5.

Hiểu theo nghĩa phần cứng, đó là bến cảng, đường cao tốc, thủy điện, đường ray, sân bay, đường dẫn cáp quang, băng truyền internet, v.v... Hiểu theo nghĩa mềm, nó là các thể chế nền tảng hỗ trợ cho hoạt động thương mại, tiền tệ-tài chính, các ngân hàng phát triển với các khoản đầu tư tại khu vực, v.v...

Nhiệm vụ của các loại cơ sở hạ tầng này không chỉ mang về lợi nhuận mà còn tạo điểm kết nối giữa TQ như một trung tâm với các vùng và quốc gia láng giềng "ngoại vi". Tác động của những dự án này rất lớn. Nhưng nó cũng đặt ra nhiều thách thức nếu muốn thiết lập thành công. Vì thế, hiểu và đánh giá đúng quy mô, động lực và hệ quả của "chính sách đối ngoại cơ sở hạ tầng" của Bắc Kinh là bước đi quan trọng đầu tiên để có những khuyến nghị chính sách hợp lý.

Hai "con đường tơ lụa mới"

Video đang HOT

Vào tháng 10/2013, chủ tịch Tập Cận Bình đã có bài phát biểu mang tính lịch sử trước Hạ viện Indonesia. Ngay từ đầu chuyến công du của mình tại Đông Nam Á, ông Tập Cận Bình nhấn mạnh một "cộng đồng TQ - ASEAN khăng khít với vận mệnh chung". Cùng với đó là đề xuất một "quan hệ đối tác hàng hải" trong nỗ lực nhằm xây dựng Con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21.

Chủ tịch TQ nhấn mạnh mục tiêu của TQ là "phá vỡ sự bế tắc trong liên kết" ở châu Á. Quan điểm này được đồng hành bởi các dự án quy mô lớn, bao gồm các hải cảng dọc theo Ấn Độ Dương, các con đường cao tốc, đường ống và đường sắt. Cốt lõi của bước đi này là nỗ lực có tính toán để hình thành "Vành đai kinh tế con đường tơ lụa trên bộ" và "Con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21".

Được công bố tại Hội nghị thượng đỉnh APEC 2014 tại Bắc Kinh, sáng kiến "Một vành đai, Một con đường" của TQ hướng đến kết nối một vùng không gian địa lý xuyên qua Âu-Á. Lấy TQ ở vị trí trung tâm, nó liên kết với các khu vực lân cận, bao gồm Trung Á, khu Viễn Đông của Nga, Đông Nam Á, và cuối cùng là thị trường châu Âu.

Hỗ trợ tài chính cần thiết sẽ được cung cấp bởi các thể chế tài chính do TQ dẫn đầu, đáng chú ý nhất là Quỹ Con đường tơ lụa và Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng Châu Á (AIIB). Nhiệm vụ của hai thể chế này là sử dụng các công cụ tài chính để tạo nên các "quan hệ đối tác liên kết". Trong số nhiều dự án đầy tham vọng là hệ thống đường ray cao tốc 5.000 km mà khi hoàn thành sẽ kết nối hơn 20 quốc gia châu Á.

Đặt "khía cạnh cơ sở hạ tầng" thành trung tâm, lãnh đạo TQ tiếp tục xúc tiến các kế hoạch trên phạm vi rộng lớn. Những đề xuất ít được nhắc đến hơn đã và đang đi vào thực hiện như "Hành lang kinh tế Trung Quốc - Pakistan" hay "Hành lang kinh tế Bangladesh - Trung Quốc - Ấn Độ - Myanmar". Mùa thu năm 2013, giới truyền thông khu vực chứng kiến Chủ tịch Tập Cận Bình cùng đoàn tháp tùng tham gia vào một cuộc "mít-tinh ngoại giao" không chỉ ở khắp châu Á mà còn vươn đến châu Âu.

Ông Tập Cận Bình phát biểu trong chuyến thăm Indonesia, tháng 10/2013. (Ảnh: Xinhua)

Điểm cao trào hiện tại của chiến dịch trên là chủ đề "liên kết" của Tập Cận Bình được đặt vào chương trình nghị sự của APEC, Thượng đỉnh Đông Á và Hội nghị thượng đỉnh G20 vào tháng 11/2014. Điểm nhấn của các sự kiện hướng về một hướng: thảo luận và đưa ra các cách thức tài trợ và thiết lập các hành lang vận tải xuyên khu vực mới cũng như phát triển các tuyến đường thương mại mới.

Không phải lần đầu tiên cơ sở hạ tầng được chú ý như một yếu tố quan trọng trong chính sách đối ngoại. Nhưng dưới thời của Tập Cận Bình, đây trở thành "trọng tâm của các trọng tâm" của TQ. Bước ngoặt trên không chỉ xuất phát từ các phát biểu chính thức và thay đổi ưu tiên trong chính sách, mà còn từ các khoản tài trợ cam kết cho mục tiêu này trong bối cảnh TQ từ một quốc gia nhập khẩu, sang một quốc gia xuất khẩu "vốn và tư bản".

Sự chuyển dịch này đặt ra một câu hỏi quan trọng: Phải chăng đây nằm trong quá trình "lan tỏa ảnh hưởng" của Bắc Kinh thông qua các dự án khổng lồ hay là thực tế nhu cầu của phát triển? Câu trả lời thể hiện qua một bức tranh hỗn hợp: đọc các con số thống kê sẽ thiên về vế hai, trong khi đó, phân tích chính sách đối ngoại TQ trong lựa chọn "đại chiến lược" lại bổ sung cho quan điểm thứ nhất.

Vốn cho cơ sở hạ tầng: Cung và cầu

Trong những năm gần đây, sự đồng thuận giữa các thiết chế tài chính và phát triển hàng đầu được hình thành và đều thừa nhận nhu cầu cho phát triển cơ sở hạ tầng. Theo tính toán của PricewaterhouseCoopers (PwC) năm 2014, các dự án liên quan đến vốn và cơ sở hạ tầng toàn cầu dự tính sẽ đạt mức 9 nghìn tỷ USD mỗi năm vào năm 2025 (năm 2014 là 4 nghìn tỷ).

Các quốc gia châu Á, đặc biệt là TQ có triển vọng dẫn đầu trong việc đầu tư và hấp thụ nguồn vốn này. Tổ chức OECD trong nghiên cứu công bố 2014 ước tính khoảng trống đầu tư cơ sở hạ tầng toàn cầu hiện nay là 70 nghìn tỷ USD đến năm 2030. Nghiên cứu của ADB năm 2009 ước tính cần đến 8.000 tỷ để đầu tư cho cơ sở hạ tầng ở châu Á trong vòng hơn 10 năm.

Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Hàn Quốc (năm 2010) cũng thảo luận về xu hướng tương tự, nổi bật trong chương trình nghị sự phát triển G20, trong đó vấn đề cơ sở hạ tầng được ưu tiên hàng đầu. Từ đó, vấn đề cơ sở hạ tầng tiếp tục được quan tâm trong các nhiệm kỳ tiếp theo của các lãnh đạo G20; Úc với vai trò chủ tọa G20 vào tháng 11/2014 vừa qua đã đề xuất sáng kiến "Trung tâm cơ sở hạ tầng G20".

Ngoài các quốc gia châu Á và các nước đang phát triển, IMF mới đây cũng thừa nhận rằng nhu cầu về cơ sở hạ tầng ở các nền kinh tế phát triển cũng là một động lực chủ chốt trong sự tăng trưởng toàn cầu trong những thập kỷ tới. Và làm thế nào để cung cấp tài chính cho các dự án đầu tư về cơ sở hạ tầng khổng lồ vẫn là một thách thức lớn cho các nhà hoạch định chính sách - thách thức này đang được TQ tiếp cận bằng nhiều hình thức khác nhau.

Sự chuyển dịch vai trò của TQ trong hệ thống tài chính - tiền tệ thế giới là tiền đề đầu tiên của Bắc Kinh. Nhơ thanh qua cua hơn 35 năm chuyên đôi, kinh tế TQ đa co sư tăng trưởng ngoan muc. Theo sô liêu cua IMF (năm 2014), chỉ trong vong 13 năm của thế kỷ 21, tăng trương công dôn GDP thưc tê cua Trung Quôc đat mưc ki luc 243%, trong khi đo mưc tăng công dôn cua My va EU chi xoay quanh ngương 20%. Sư chênh lêch vê tôc đô tăng trương nay đem lai cho Trung Quôc vi tri nên kinh tê lơn thư hai thê giơi vao năm 2010 va năm 2014, TQ trở thành quốc gia thứ hai sau Mỹ đứng vào hàng các quốc gia có GDP hơn 10.000 tỷ USD.

Sự tăng trưởng thần kỳ kết hợp với hàng loạt yếu tố khác như (i) Mô hình tăng trưởng hướng ra xuất khẩu; (ii) Duy trì đồng bản tệ giá rẻ để hỗ trợ xuất khẩu (qua đó đòi hỏi PBoC phải liên tục mua vào đồng USD dư thừa trên thị trường nhằm giữ giá đồng NDT); (iii) Thặng dư của cán cân vốn qua các chính sách thu hút vốn nước ngoài, v.v... khiến dự trữ ngoại tệ của TQ tăng gấp 20 lần trong vòng 15 năm. TQ hiện là nước có dự trữ ngoại tệ lớn nhất nhì thế giới với quy mô trên 3.800 tỷ USD.

Vào năm 2001 (năm TQ gia nhập WTO), dự trữ ngoại tệ của quốc gia này chỉ vẻn vẹn 200 triệu USD. Như vậy bình quân mỗi năm dự trữ ngoại tệ của TQ tăng thêm hơn 200 tỷ USD. Tuy nhiên, năm 2014, dự trữ ngoại tệ của TQ là 3.843 tỷ USD - chỉ tăng thêm 23 tỷ USD - và lần đầu tiên xuất hiện tình trạng "xuất khẩu vốn ròng". Điều này cho thấy một phần lớn trong khoản dự trữ ngoại tệ của năm 2014 và các năm trước đó đã được sử dụng cho các khoản đầu tư ra nước ngoài.

Hinh: Dự trữ ngoại tệ của TQ 2000 - 2013 (tỷ USD). Nguôn: SAFE (các năm)

Với số vốn dự trữ ngoại tệ lớn, TQ cũng tỏ ra "mạnh tay" hơn trong việc đầu tư ra nước ngoài qua hình thức FDI. Hiện các khoản đầu tư ODI của TQ xấp xỉ 760 tỷ USD. Con số này tuy chỉ bằng 1/10 so với Mỹ, nhưng tốc độ và quy mô đầu tư có sự tăng tốc nhanh chỉ trong thời gian ngắn. Một điểm đáng nói là trọng điểm đầu tư của nước này. Nghiên cứu do Rand Corporation tiến hành chỉ ra các cam kết của TQ liên quan đến các khoản tài trợ và khoản vay đặc nhượng ở nước ngoài từ năm 2001 đến 2011 là 671 tỷ USD hầu như đều liên quan đến các dự án về cơ sở hạ tầng.

Hình: Mục đích đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp lớn TQ 2000 - 2011. Nguồn: VCES (2013)

Nhìn chung, mức độ tiết kiệm cao, sự thiếu hụt các kênh đầu tư thay thế và dự trữ ngoại tệ lớn nhằm phục vụ cho các khoản đầu tư tiềm năng, đi cùng với các giới hạn về tài chính từ phía các quốc gia khác là các yếu tố giúp cho TQ lấn sân vào lĩnh vực và các đại công trình đòi hỏi nhiều tư bản. Điều này đã thể hiện trong bối cảnh ngay cả khi thế giới đang trải qua khủng hoảng tài chính - tiền tệ hồi năm 2008, các ngân hàng CDB, China Exim Bank vẫn đầu tư vốn mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng tại TQ, châu Á và châu Phi. Hiện giờ, với sự xuất hiện của các cơ chế tài chính do TQ khởi xướng, đầu tư hạ tầng để tạo sự kết nối chặt chẽ giữa các thị trường lại càng trở thành điểm nhấn trong chính sách mới của Bắc Kinh.

Hinh: Quy mô vôn FDI cua Trung Quôc ra nươc ngoai (tỷ USD). Nguôn: VCES(2013)

(Còn tiếp)

Theo TS. Trương Minh Huy Vũ - TS. Phạm Sỹ Thành

Vietnamnet

(Về các tác giả:

TS. Trương Minh Huy Vũ là Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế Đại học KHXH&NV Tp.HCM (SCIS).

TS. Phạm Sỹ Thành là Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Kinh tế Trung Quốc thuộc VEPR (VCES), Đại học Kinh tế, ĐHQGHN).

Ấn Độ và Trung Quốc kết thúc đối thoại quốc phòng thường niên Theo PTI, chiều 10/4, Ấn Độ và Trung Quốc đã kết thúc cuộc Đối thoại quốc phòng và an ninh thường niên (ADSD) lần thứ bảy tại Bắc Kinh. Biển hiệu được nhìn thấy từ phía Ấn Độ giữa biên giới Ấn Độ-Trung Quốc tại Bumla, ở Arunachal Pradesh. (Nguồn: Reuters) Trong ba ngày làm việc, các quan chức hai bên đã tiến...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: con đường tơ lụa hành lang kinh tế

Xem thêm Share

Xem nhiều

Trung Quốc tung chatbot đấu ChatGPT, cổ phiếu Phố Wall chao đảo bốc hơi 1.000 tỉ14:53

Ý tưởng gây sốc của Tổng thống Trump về Dải Gaza08:59

Hé lộ kế hoạch mới của ông Trump về xung đột Nga-Ukraine08:31

Nga sắp cho chạy thử 'chiến hạm mạnh nhất thế giới' sau cuộc đại tu?10:04

Tổng thống Trump lên tiếng về 'thảm kịch' hàng không ở thủ đô Washington DC10:41

Ông Trump cấm người chuyển giới tham gia các môn thể thao dành cho nữ08:45

Iran công bố tên lửa đạn đạo mới nhất08:23

CIA có đánh giá mới về nguồn gốc Covid-1908:54

Ông Trump rút Mỹ khỏi cơ quan trực thuộc Liên Hiệp Quốc08:04

Mỹ chuẩn bị kế hoạch rút quân khỏi Syria?02:37

Ông Trump được tặng máy nhắn tin bằng vàng, ca ngợi 'chiến dịch tuyệt vời' của Israel08:58

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Vai trò chiến lược của khu vực Toretsk mà Nga vừa tuyên bố kiểm soát tại Donetsk

06:41:12 09/02/2025

Thị trấn này đóng vai trò then chốt trong hệ thống phòng ngự của Ukraine ở các khu vực Pokrovsk và Slavyansk-Kramatorsk, bảo đảm hỗ trợ hiệu quả cho các tuyến tiếp tế trọng yếu của lực lượng quân sự Ukraine.

Iran tự tin đứng vững trước đòn trừng phạt của phương Tây

06:33:30 09/02/2025

Trong một động thái khác có liên quan, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi ngày 8/2 tuyên bố Tehran sẵn sàng đàm phán với Washington, nhưng không chấp nhận chính sách "gây sức ép tối đa" của Tổng thống Mỹ.

Liban thành lập chính phủ mới

06:28:09 09/02/2025

Nội các mới được thành lập sau hơn 3 tuần tham vấn với các đảng phái chính trị nhằm thành lập một chính phủ, trong đó các chức vụ được phân bổ dựa trên giáo phái và liên kết chính trị.

Ukraine đổi chiến lược trong xung đột với Nga giữa lúc Tổng thống Trump thúc đẩy ngừng bắn

22:16:08 08/02/2025

Mặc dù mục đích chính của các cuộc tấn công này chưa rõ ràng, là để kiểm soát lãnh thổ hay củng cố các vị trí phòng thủ, nhưng nhà phân tích Angelica Evans của ISW cho rằng tiến triển này của Ukraine rất đáng chú ý.

Israel bắt đầu thả tù nhân Palestine theo thỏa thuận trao đổi con tin

22:10:53 08/02/2025

Việc trao đổi tù nhân lần này diễn ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán quốc tế vẫn đang tiếp tục nhằm đạt được một thỏa thuận ngừng bắn mới, với sự tham gia của các bên trung gian như Ai Cập, Qatar và Mỹ.

Sự chuyển dịch trong lĩnh vực chính trị của tỷ phú công nghệ Elon Musk

22:07:47 08/02/2025

Không chỉ giới hạn trong phạm vi nước Mỹ, ông Musk còn bày tỏ quan điểm về các vấn đề chính trị quốc tế. Ông công khai ủng hộ một số chính trị gia và đảng phái ở nước ngoài.

IMF: Nhật Bản cần cắt giảm thâm hụt ngân sách ngay lập tức

21:56:06 08/02/2025

Một sự suy giảm nhỏ, nhưng vẫn là hướng đi sai , bà Choueiri đánh giá, Thâm hụt cần phải đi theo hướng dốc xuống trong trung hạn để đảm bảo rằng các tài khoản tài chính vẫn bền vững .

Cảnh báo lũ lụt nghiêm trọng tại Đông Bắc Australia

21:51:21 08/02/2025

Theo BoM, trong 2 ngày 8 và 9/2, khu vực này sẽ hứng chịu mưa lớn có thể gây lũ quét nguy hiểm và đe dọa tính mạng người dân địa phương.

Airbus hoãn kế hoạch phát triển máy bay chạy bằng hydro

21:49:43 08/02/2025

Động thái này đánh dấu một bước lùi đối với tham vọng của tập đoàn hàng không vũ trụ châu Âu trong việc tiên phong áp dụng nhiên liệu hydrogen trong bối cảnh ngành hàng không đang nỗ lực cắt giảm lượng khí thải.

Ngư dân câu được chiếc vali màu đen và bí mật động trời bên trong

21:22:31 08/02/2025

Một ngư dân đã thông báo cho cảnh sát khi phát hiện mùi hôi thối bốc ra từ chiếc vali. Các dịch vụ khẩn cấp đã được gọi đến hiện trường ở tiểu khu Ban Chang, nơi họ tìm thấy một chiếc vali lớn màu đen, có khóa, bốc ra mùi hôi khó chịu.

Mỹ chỉ giữ lại 611 nhân viên thiết yếu của USAID

21:08:04 08/02/2025

Trước đó, các nguồn thạo tin ngày 6/2 cho biết chính quyền Tổng thống Trump đã lên kế hoạch giữ lại chưa đầy 300 nhân viên của USAID trong tổng số hơn 10.000 nhân viên trên toàn cầu của cơ quan viện trợ lớn nhất thế giới này.

TikTok cho phép người dùng Android tại Mỹ tải ứng dụng qua website

20:41:01 08/02/2025

Các quan chức Mỹ cảnh báo rằng dưới sự điều hành của ByteDance, có nguy cơ dữ liệu của người Mỹ bị lạm dụng. Trong khi đó, những người ủng hộ tự do ngôn luận đã phản đối lệnh cấm TikTok.