Trung Quốc đầu tư xây dựng siêu cảng ở Nam Mỹ khiến Washington lo ngại

Tại thị trấn thanh bình trên bờ biển Thái Bình Dương của quốc gia Nam Mỹ này, Trung Quốc đang xây dựng một siêu cảng có thể thách thức ảnh hưởng của Mỹ ở khu vực giàu tài nguyên mà Washington từ lâu đã coi là sân sau của mình.

Quang cảnh cảng hàng hóa ở Phúc Châu, tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc ngày 12/3/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Đó là cảng trị giá 3,5 tỷ USD đang được xây dựng ở Chancay, Peru và được tài trợ bởi các khoản vay từ ngân hàng Trung Quốc. Theo tờ Wall Street Journal, cảng nước sâu Chancay quan trọng đối với Bắc Kinh đến mức Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến sẽ đến khánh thành vào cuối năm nay trong chuyến đi đầu tiên tới lục địa này kể từ sau đại dịch COVID-19.

Được sở hữu phần lớn bởi tập đoàn vận tải biển khổng lồ Trung Quốc, hay còn gọi là Cosco, cảng Chancay hứa hẹn sẽ tăng tốc thương mại giữa châu Á và Nam Mỹ, cuối cùng mang lại lợi ích cho những khách hàng ở xa như Brazil với thời gian đi tàu qua Thái Bình Dương ngắn hơn cho các chuyến hàng thương mại.

Khi các quốc gia trên thế giới bị tấn công bởi làn sóng hàng hóa giá rẻ mới do Trung Quốc sản xuất, cảng này có thể mở ra thị trường mới cho xe điện và các mặt hàng xuất khẩu khác của Bắc Kinh. Trung Quốc đã là đối tác thương mại hàng đầu của hầu hết Nam Mỹ.

Mỹ lo ngại rằng việc Trung Quốc gia tăng sự hiện diện ở nơi có thể trở thành trung tâm thương mại toàn cầu thực sự đầu tiên của Nam Mỹ sẽ cho phép Bắc Kinh tăng cường hơn nữa sự kiểm soát của mình đối với các nguồn tài nguyên trong khu vực, tăng cường ảnh hưởng đối với các nước láng giềng gần nhất của Mỹ và cuối cùng là triển khai quân ở gần đó.

Tướng Lục quân Laura Richardson, người đứng đầu Bộ Tư lệnh miền Nam của Mỹ, cho biết vào tháng trước tại một hội nghị an ninh của Đại học Quốc tế Florida: “Điều này sẽ tiếp tục giúp Trung Quốc dễ dàng khai thác tất cả các nguồn tài nguyên của khu vực, vì vậy đó là điều đáng lo ngại”.

Các cựu quan chức Mỹ cho rằng dự án nêu bật “khoảng trống ngoại giao” mà Mỹ đã để lại ở châu Mỹ Latinh khi nước này tập trung nguồn lực ở nơi khác, gần đây nhất là ở Ukraine và Trung Đông.

Eric Farnsworth, cựu quan chức ngoại giao cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ, hiện lãnh đạo văn phòng của Hội đồng châu Mỹ ở Washington, D.C., cho biết: “Điều này làm thay đổi cuộc chơi. Nó thực sự tạo nền tảng cho Trung Quốc theo một cách mới quan trọng ở Nam Mỹ với tư cách là cửa ngõ vào thị trường toàn cầu. Đây không chỉ là vấn đề thương mại mà còn là vấn đề chiến lược”.

Nằm cách thủ đô Lima của Peru khoảng 80 km về phía Bắc, cảng trị giá 3,5 tỷ USD – được tài trợ bởi các khoản vay của ngân hàng Trung Quốc – sẽ là cảng đầu tiên trên bờ biển Thái Bình Dương của Nam Mỹ có thể tiếp nhận các tàu lớn nhờ độ sâu 18 m, mặc dù các cảng khác trong khu vực có khả năng xếp dỡ container lớn. Điều đó sẽ cho phép các công ty gửi hàng hóa trên những con tàu này di chuyển trực tiếp giữa Peru và Trung Quốc thay vì trên những con tàu nhỏ hơn trước tiên phải đến Mexico hoặc California.

Tập đoàn Cosco cho biết cảng Chancay hoàn toàn nhằm mục đích thúc đẩy thương mại. Gonzalo Rios, Phó Tổng Giám đốc Cosco tại Peru nói: “Đây là dự án thương mại nhằm thúc đẩy sự phát triển. Không có gì phải giấu ở đây cả”.

Ngay sau khi cảng được đồng ý triển khai vào năm 2019, truyền thông nhà nước Trung Quốc đã đưa ra những dự đoán về tương lai của Peru như một trung tâm thương mại giữa Trung Quốc và Nam Mỹ, với những gợi ý rằng nước này có thể giúp Bắc Kinh thực hiện các ưu tiên khác, chẳng hạn như liên kết cáp ngầm dưới biển. Một bài bình luận đăng trên tờ China Daily cho biết: “Peru có thể là điểm tựa cho một hành lang như vậy không chỉ vì vị trí địa lý mà còn vì mối quan hệ với Trung Quốc”.

Peru đã gạt đi những lo ngại của Mỹ. Bộ trưởng Ngoại giao Peru Javier González-Olaechea nói rằng nếu Mỹ lo ngại về sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc ở Peru thì Washington nên tăng cường đầu tư, đồng thời nói thêm rằng “mọi người đều được chào đón” khi đầu tư vào Peru.

Ngoại trưởng González-Olaechea lưu ý trong một cuộc phỏng vấn: “Mỹ có mặt ở hầu hết mọi nơi trên thế giới với rất nhiều sáng kiến, nhưng không nhiều ở Mỹ Latinh. Họ giống như một người bạn rất quan trọng nhưng lại dành rất ít thời gian cho chúng tôi”.