Trung Quốc chật vật “xuất ngoại” máy bay thương mại nội địa đầu tiên

Trung Quốc đang gặp khó trong việc bán máy bay thương mại chế tạo trong nước cho các hãng hàng không nước ngoài do thiếu các chứng chỉ cần thiết.

Máy bay sản xuất nội địa của Trung Quốc ARJ21 sơn họa tiết của hãng TransNusa, Indonesia (Ảnh: Nikkei).

Tháng trước, một chiếc máy bay sơn họa tiết màu xanh hải quân và vàng của hãng hàng không TransNusa (Indonesia) cất cánh bay thử từ sân bay Phố Đông ở Thượng Hải.

Chiếc ARJ21 – do Tập đoàn máy bay thương mại Trung Quốc (COMAC) phát triển, là máy bay thương mại nội địa đầu tiên của quốc gia Đông Á. Nó có từ 78-90 chỗ ngồi và đã chính thức bay thương mại ở Trung Quốc từ năm 2016. Máy bay này có thể sắp có màn ra mắt ở thị trường nước ngoài đầu tiên tại Indonesia. Nếu thành hiện thực, điều đó có thể chấm dứt quãng thời gian chờ đợi từ rất lâu trong tham vọng máy bay thương mại của Bắc Kinh.

COMAC đã và đang tìm cách xuất ngoại các sản phẩm của họ bằng việc hợp tác với Tập đoàn Trung Quốc China Aircraft Leasing (CALC).

Được cho phép bay thương mại từ năm 2011, hãng TransNusa từng vận hành một số đường bay nội địa ở sân bay El Tari ở đông Indonesia, trước khi đại dịch Covid-19 tấn công. TransNusa giờ đây đang chuẩn bị nối lại đường bay và dự kiến sẽ sử dụng các máy bay ARJ21 mới do cổ đông lớn của hãng là CALC cung cấp thông qua việc hợp tác với COMAC.

CALC đầu tư 28 triệu USD để có được 35,68% cổ phần gián tiếp trong TransNusa vào tháng 3/2020. Hãng cũng đã ký một thỏa thuận với COMAC vào năm ngoái để mua tổng cộng 60 chiếc ARJ21, một phần sẽ được đưa tới phi đội của TransNusa.

Chật vật tìm khách nước ngoài

ARJ21 đã gặp khó trong việc tìm khách mua nước ngoài, vì máy bay này không có giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ở Mỹ và Châu Âu – yếu tố được xem là tiêu chuẩn toàn cầu về an toàn hàng không. Vì điều này, Trung Quốc phần lớn quảng bá ARJ21 ở các quốc gia mà họ có tầm ảnh hưởng, ví dụ như ở châu Phi, hoặc các nước tham gia sáng kiến “Một vành đai, một con đường” của Bắc Kinh.

Năm 2014, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường thực hiện chuyến công du các nước châu Phi nhằm thúc đẩy việc bán ARJ21. Cộng hòa Congo đã đồng ý mua 3 chiếc, cấp giấy chứng nhận kiểu loại cho máy bay này vào năm 2016 và cử phi công đi đào tạo tại Trung Quốc vào năm 2018.

Tuy nhiên, nhu cầu máy bay toàn cầu đã tụt giảm do dịch Covid-19. COMAC chưa tiết lộ rằng liệu họ có thực sự đã giao những chiếc ARJ21 cho Cộng hòa Congo hay chưa.

Để đối phó với những khó khăn ở thị trường nước ngoài, COMAC bắt đầu theo đuổi chiến lược xâm nhập theo chiều dọc – đưa việc sản xuất, cho thuê và khai thác máy bay về chung một mối. Việc hợp tác với CALC là một ví dụ để họ có thể tiếp cận với TransNusa.

TransNusa giờ đây đang chờ đợi được cấp phép để khai thác chuyến bay thương mại trở lại, theo Bộ Giao thông Indonesia. Nó dự kiến bay lại vào Quý I năm nay và sẵn sàng phục vụ các đường bay nhu cầu cao như từ Jakarta tới Bali.

TransNusa lên kế hoạch mua 30 chiếc ARJ21 cho tới năm 2026 bên cạnh các đơn đặt hàng Airbus A320neo, theo đề xuất của hãng với Bộ trên.

Tuy nhiên, thách thức vẫn còn đó với COMAC và TransNusa. Hiện Indonesia hiện vẫn chưa cấp phép mẫu máy bay ARJ21 được khai thác thương mại. Mặc dù Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Indonesia nhưng theo các chuyên gia, điều đó không có nghĩa là Jakarta sẽ chắc chắn cấp phép cho ARJ21.

Tại Trung Quốc, ARJ21 đã được các hãng lớn khai thác, bao gồm China Southern Airlines, Air China hay Chengdu Airlines. Máy bay cũng có một hồ sơ an toàn khá vững chắc. Trung Quốc dự kiến sẽ có 9.641 máy bay thương mại hoạt động vào năm 2039, cao gấp 2,5 lần so với năm 2019. Nếu đạt được con số này, họ có thể vượt qua Mỹ về quy mô đội máy bay thương mại.

Câu hỏi được đặt ra là, liệu Trung Quốc có thể tận dụng quy mô thị trường nội địa lớn và nguồn vốn dồi dào để mở rộng ra nước ngoài và lấn sân vào thị trường máy bay quốc tế hiện do 2 người khổng lồ Boeing và Airbus thống trị hay không? Câu trả lời vẫn còn nằm ở phía trước.