Trung Quốc – ASEAN: Nhất trí đàm phán về biển Đông

Theo Reuters, Trung Quốc đã nhất trí tổ chức các cuộc thảo luận chính thức với các quốc gia Đông Nam Á về một kế hoạch giảm căng thẳng trên biển. Philippines đang buộc tội họ gây ra “sự quân phiệt hóa ngày càng tăng” trên biển Đông, một trong những điểm nóng về hàng hải của châu Á.

Chỉ trích của Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario tại hội nghị thượng đỉnh khu vực ở Brunei đưa ra một ngày sau khi các phương tiện truyền thông Trung Quốc cảnh báo về một cuộc “phản công” không thể tránh khỏi chống Philippines nếu nước này tiếp tục chọc tức Bắc Kinh.

Xích mích giữa Trung Quốc và Philippines trên vùng lãnh thổ tranh chấp nổi lên từ năm ngoái do những vụ đối đầu hải quân khi Trung Quốc lớn tiếng đòi chủ quyền phần lớn biển Đông giàu dầu lửa và khí đốt.

Những lời lẽ nóng nảy buông ra khi Trung Quốc và 10 thành viên các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tuyên bố một số tiến triển trong những nỗ lực đi đến thống nhất một cơ chế nhằm làm dịu những căng thẳng hải quân. Trung Quốc đã đồng ý tổ chức “các cuộc trao đổi chính thức” về một bộ Quy tắc ứng xử (COC) kiềm chế những hành động của hải quân tại một cuộc gặp với ASEAN ở Trung Quốc vào tháng chín tới.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị nói với báo giới tại Brunei: “Chúng tôi đã đồng ý hợp tác hàng hải để làm cho vùng biển xung quanh chúng tôi yên bình, hữu nghị và hợp tác”. Tuy nhiên, ông này nhấn mạnh bất kỳ tiến triển nào trong việc thống nhất kế hoạch làm việc mới đều phụ thuộc vào các nước theo sau một Tuyên bố ứng xử trên biển Đông (DOC) đã được nhất trí năm 2002 mà họ buộc tội Philippines đang vi phạm.

Phản công lại, Philippines cũng buộc tội Trung Quốc đang xâm lấn lãnh thổ của họ sau khi ba tàu Trung Quốc cùng kéo về cách một bãi đá ngầm nơi Philippines duy trì một lực lượng quân sự nhỏ. Ngoại trưởng Del Rosario nói: “Sự hiện diện quân sự khổng lồ của quân đội và tàu bán quân sự Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough và bãi Cỏ Mây (nằm trong quần đảo Trường Sa của Việt Nam, cả Philippines, Trung Quốc đại lục và Đài Loan đều tuyên bố chủ quyền) là một mối đe dọa đối với hòa bình khu vực”.

Phát biểu với báo giới sau cuộc họp của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN hôm chủ nhật, ông Del Rosario nói: “Tuyên bố về sự phản công là vô trách nhiệm. Chúng tôi lên án mọi hình thức sử dụng vũ lực”. Ông nói các bộ trưởng đã thảo luận về sự chiếm đóng trái phép đang diễn ra của Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough, cách bờ biển Philippines chỉ 124 hải lý.

Tranh cãi ngày càng trầm trọng hơn diễn ra khi Mỹ, đồng minh của Philippines, từng tuyên bố họ có lợi ích quốc gia trong tự do hàng hải ở biển Đông, chuyển sự chú ý quân sự của họ trở lại châu Á. Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng đã đến Brunei từ hôm thứ hai, 1-7-2013, để tham dự cuộc họp thượng đỉnh khu vực.

Theo vietbao