Trung Quốc âm thầm tăng tốc phát triển vũ khí hạt nhân

Trung Quốc đang tiến hành các cuộc thử nghiệm mô phỏng các vụ nổ hạt nhân với tốc độ nhanh hơn cả Mỹ, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chạy đua vũ trang giữa các cường quốc hàng đầu thế giới và làm gia tăng nguy cơ về một cuộc xung đột hạt nhân.

Các du khách tham quan một bảo tàng tại Thanh Hải (Trung Quốc), nơi từng là một cơ sở hạt nhân (Reuters)

Thời báo Hoa nam Buổi sáng đưa tin, Trung Quốc đang đẩy mạnh phát triển các vũ khí hạt nhân thế hệ kế tiếp, tiến hành trung bình 5 vụ thử nghiệm một tháng để giả định các vụ nổ hạt nhân, theo một viện nghiên cứu vũ khí lớn của Trung Quốc.

Số lượng các vụ thử mô phỏng của Trung Quốc trong những năm gần đây đã vượt xa của Mỹ, nước thường tiến hành trung bình chưa tới một vụ thử mỗi tháng.

Trong thời gian từ tháng 9/2014 đến tháng 12/2017, Trung Quốc đã tiến hành khoảng 200 thử nghiệm trong phòng thí nghiệm để mô phỏng các đặc tính của một vụ nổ, Viện Kỹ thuật Vật lý Trung Quốc cho biết trong một tài liệu được chính phủ công bố hồi đầu năm nay.

Để so sánh, Mỹ chỉ tiến hành khoảng 50 cuộc thử nghiệm như vậy trong thời gian từ 2012 đến 2017, tương đương với 10 vụ thử mỗi năm, theo Phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Livermore (Mỹ).

Nhưng với những vũ khí ít gây thiệt hại hơn và tương đối an toàn này trong tay, các nước có thể không kiềm chế sử dụng chúng. Giới chức Lầu Năm Góc cho hay, Mỹ muốn các đối thủ tin rằng nước này có thể sử dụng các vũ khí hạt nhân thế hệ mới, như các đầu đạn chiến thuật thông minh hơn, nhỏ hơn được thiết kế để hạn chế thiệt hại bằng cách chỉ phá hủy các mục tiêu cụ thể.

“Việc sử dụng các đầu đạn loại nhỏ có thể dẫn tới sử dụng các đầu đạn lớn”, chuyên gia hải quân Li Jie tại Bắc Kinh cảnh báo.

Ông Li thanh minh rằng dù Trung Quốc nhiều khả năng không triển khai các vũ khí hạt nhân nhưng vẫn cần phát triển chúng. “Nếu các nước khác sử dụng vũ khí hạt nhân đối với chúng tôi, chúng tôi phải đáp trả. Đây có thể là lý do tại sao cần phát triển các vũ khí mới”, ông Li nói.

Mặc dù lệnh cấm quốc tế ngăn chặn thử nghiệm các vũ khí hạt nhân nhưng các cường quốc hạt nhân thế giới vẫn có thể tiếp tục tiến hành các vụ thử nghiệm mô phỏng. Các vụ thử nghiệm như vậy thường được tiến hành bằng cách dùng các súng khí hơi công suất cao bắn vật thể vào nguyên liệu cấp độ vũ khí bên trong các phòng thí nghiệm.

Trong 15 năm qua, các nhà khoa học Trung Quốc đã tiến hành nhiều vụ thử nghiệm như vậy, nhiều hơn mức độ của Mỹ tiến hành trong 15 năm.

Tại các đường hầm nằm sâu trong núi ở Mianyang, tỉnh Tứ Xuyên thuộc tây nam Trung Quốc, nơi có các cơ sở thiết kế hạt nhân chính, các vụ nổ lớn từ những thí nghiệm này có thể được nghe thấy 2 lần mỗi tuần.

Trong khi đó, từ 2003-2017, Mỹ thử tổng cộng 150 vụ nổ mô phỏng như vậy tại Cơ sở an ninh quốc gia Nevada.

Nhưng số lượng lớn các vụ thử nghiệm của Trung Quốc không có nghĩa là nước này đi trước Mỹ về phát triển vũ khí hạt nhân, theo Giáo sư Wang Chuanbin từ Đại học Công nghệ Wuhan. Luo Guoqiang, một nhà nghiên cứu khác của Trung Quốc, thì cho rằng Bắc Kinh đã có thể vượt Mỹ trong một lĩnh vực quan trọng về nghiên cứu vũ khí hạt nhân.

“Tin xấu cho tất cả mọi người”

Nhưng các công nghệ mới xuất hiện gần đây, như phương tiện siêu thanh và trí thông minh nhân tạo, đã mở ra cánh cửa cho việc phát triển các vũ khí hạt nhân mới, nhỏ hơn và chính xác hơn.Trong quá khứ, các nhà nghiên cứu sử dụng các siêu máy tích để thu thập các dữ liệu lịch sử từ các vụ thử hạt nhân trực tiếp được tiến hành trước khi lệnh cấm quốc tế được hành vào những năm 1990.

Ông James Lewis, Phó chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tại Washington (Mỹ), cho rằng một cuộc đua vũ khí hạt nhân mới đã bắt đầu, mặc dù công chúng chưa nắm được đầy đủ thông tin về điều này.

Nhà Trắng đang cân nhắc một kế hoạch nhằm nâng cấp kho vũ khí hạt nhân. Hồi đầu năm nay, Lầu Năm Góc đã thông báo có thể phát triển các vũ khí hạt nhân cấp độ thấp mới có thể được trang bị cho các tên lửa hành trình thông thường phóng từ tàu ngầm.

Theo ông Lewis, các động thái trên là nhằm đối phó với hành động của Nga.

Chính phủ Nga dưới thời Tổng thống Vladimir Putin gần đây đã tiết lộ một loạt các chương trình vũ khí hạt nhân mới, trong đó có các vũ khí nhỏ hơn, cũng như một loại siêu ngư lôi có khả năng xóa sổ các thành phố ven biển.

“Tôi không rõ chương trình của Nga có thành công hay không, nhưng nó khiến mọi người xôn xao về dự án này”, ông Lewis nói.

Giới chức Mỹ nói họ muốn sử dụng kho vũ khí hạt nhân nhằm ngăn chặn việc sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật.

Chính quyền Donald Trump đã tỏ ra tích cực hơn so với các chính phủ tiền nhiệm về việc thảo luận khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân, mà mới đây nhất là cảnh báo tung “lửa và thịnh nộ” nhằm vào Triều Tiên.

“Sau một vài tranh luận, Mỹ quyết định rằng nước này cần suy nghĩ về các đầu đạn, mà không thiết phải có các vụ thử nghiệm thật. Tôi sẽ không bất ngờ nếu Trung Quốc nhận ra điều này và quyết định rằng nước này muốn có vị thế tốt hơn trong cuộc chơi”, ông Lewis nói.

Thế hệ mới các vũ khí hạt nhân chiến thuật của Trung Quốc có thể được sử dụng trong các cuộc chiến tầm gần, như xóa sổ toàn bộ 1 tàu sân bay.

Bắc Kinh đang có một loạt tranh chấp lãnh thổ tại các khu vực như Biển Đông và Himalaya. Trung Quốc cũng luôn tuyên bố sẵn sàng sử dụng vũ lực để kiểm soát Đài Loan.

Hồi tháng 2, ngay sau khi Mỹ công bố chính sách vũ khí hạt nhân mới, báo Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc đã đăng tải một bài xã luận nói rằng Trung Quốc có thể cân nhắc công khai chương trình vũ khí hạt nhân cấp độ thấp nhằm đối phó với một cuộc đua vũ khí hạt nhân mới.

“Trung Quốc có khả năng gia tăng đáng kể quy mô và cải thiện công nghệ của kho vũ khí hạt nhân. Trung Quốc cần chính sách mới để đối phó với tình hình mới”, tờ báo viết.

Nhưng chuyên gia hải quân Li Jie cho khả năng Trung Quốc phải sử dụng vũ khí hạt nhân là rất thấp, ít nhất là vì Bắc Kinh đã cam kết không bao giờ là bên đầu tiên triển khai vũ khí hạt nhân trong bất kỳ tình huống nào.

“Chính phủ nên nỗ lực để tránh một cuộc đua vũ khí hạt nhân thay vì leo thang nó”, ông Li nhấn mạnh.

An Bình

Theo Dantri