Trump nỗ lực tìm thuốc trị nCoV thế nào

Trước viễn cảnh đại dịch bùng phát, kinh tế sụp đổ, khủng hoảng chính trị, Tổng thống Trump nghĩ ông có thể tìm thấy cứu cánh: thuốc trị sốt rét hydroxychloroquine.

Ông chủ Nhà Trắng nghe về loại thuốc trị sốt rét gây tranh cãi này qua điện thoại từ những người bạn ở New York, trong đó có luật sư riêng Rudolph W. Giuliani. Ông nghe về nó trong các cuộc họp tại Nhà Trắng từ những cố vấn đang cố gắng làm hài lòng cấp trên. Họ chia sẻ những câu chuyện cho thấy thuốc phát huy tác dụng trên bệnh nhân Covid-19 như thế nào. Và ông nghe về nó trên TV, từ các bác sĩ phát biểu trên kênh truyền hình Fox News, đề cao hiệu quả trị bệnh của thuốc.

Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng ngày 6/4. Ảnh: Reuters.

Người dẫn chương trình Laura Ingraham và hai bác sĩ khách mời thường xuyên xuất hiện trên kênh Fox đã tới Nhà Trắng vào hôm 3/4 tham dự một cuộc họp riêng với Tổng thống Trump để thảo luận về phương thuốc, theo hai nguồn tin giấu tên am hiểu vấn đề.

Hydroxychloroquine chưa được chứng minh là có hiệu quả với bệnh nhân Covid-19 và còn đang ở giai đoạn thử nghiệm. Bên cạnh đó, nó cũng tồn tại những tác dụng phụ nguy hiểm và gây tranh cãi trong chính giới chuyên gia y tế. Giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Mỹ Anthony S. Fauci, người dẫn dắt nhóm phản ứng với Covid-19 của chính quyền, cũng từng khuyên Tổng thống phải thận trọng hơn trước những tuyên bố về hydroxychloroquine.

Dù vậy, Tổng thống Trump, người luôn nói rằng ông có niềm tin mãnh liệt vào bản năng của mình, một lần nữa để bản năng điều khiển những thông điệp ông truyền đi tới người dân Mỹ đang nóng lòng thoát khỏi cảnh bị phong tỏa.

Những ngày gần đây, ông khuyến khích những người nhiễm nCoV cân nhắc sử dụng hydroxychloroquine sau khi tham khảo ý kiến từ bác sĩ. Hôm 5/4, Trump cho biết “có nhiều người đã khuyên rằng” bệnh nhân nên dùng hydroxychloroquine.

Nhanh chóng gọi hydroxychloroquine là”một thứ vô cùng đặc biệt”, Trump đã cho thấy ông thực sự tin vào những lời truyền miệng và cảm giác hơn là bằng chứng khoa học và thực tế. Nó đồng thời cho thấy sự chia rẽ nội bộ Nhà Trắng khi mà họ đang phải vật lộn để bù đắp quãng thời gian bị lãng phí trong nỗ lực làm chậm sự lây lan của nCoV.

“Bạn còn gì để mất?”, Trump không ít lần lặp lại câu nói này khi đề cập đến việc thử nghiệm các loại thuốc mới trong điều trị Covid-19.

Hydroxychloroquine đang được nghiên cứu về tính hiệu quả trong điều trị Covid-19, nhưng Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã phê chuẩn nó cho điều trị bệnh sốt rét, lupus và viêm khớp dạng thấp. Điều này đồng nghĩa các sĩ có thể kê đơn hydroxychloroquine điều trị Covid-19 ngoài hướng dẫn. FDA cũng phê chuẩn sử dụng hydroxychloroquine từ Kho dự trữ Chiến lược Quốc gia cho một số bệnh nhân nhập viện nhất định.

Nhiều bác sĩ được cho là đã tự dùng hydroxychloroquine như một biện pháp phòng ngừa tiềm năng và đang kê thuốc cho bệnh nhân của họ, đặc biệt là tại New York, tâm dịch Covid-19 ở Mỹ.

Theo Kenneth E. Raske, giám đốc điều hành Hiệp hội Bệnh viện New York, các bác sĩ lâm sàng đã báo cáo rằng họ “chưa đạt được thống nhất” về hydroxychloroquine. Dù vậy, Raske tin rằng tác dụng phụ từ hydroxychloroquine không quá nguy hiểm đến mức phải tránh sử dụng nó.

“Chúng tôi rất hay sử dụng những loại thuốc này”, Raske nói. “Thuốc đã có từ lâu. Tôi nghĩ mọi người nên dùng chúng với sự thận trọng”.

Cuối tuần trước, nhóm ứng phó Covid-19 của Trump quyết định chuyển nhanh hydroxychloroquine tới các bệnh viện và nhà thuốc ở New York, Detroit, New Orleans cùng những điểm nóng nCoV khác, với hướng dẫn rằng thuốc chỉ được dùng cho bệnh nhân theo lời khuyên của bác sĩ.

“Ở thời bình, cách tiếp cận bảo thủ là đúng”, Peter Navarro, cố vấn thương mại của Tổng thống Trump, nói trong một cuộc phỏng vấn. “Ở thời chiến, với nguy cơ thương vong hàng loạt, bạn có thể phải liều lĩnh hơn và chấp nhận những rủi ro đi kèm”.

Động thái huy động thuốc hydroxychloroquine được thực hiện sau khi Trump gặp Ingraham, người cổ vũ nhiệt tình cho hydroxychloroquine trên Fox News. Cô đã mang hai vị khách trong chương trình của mình là Ramin Oskoui, bác sĩ tim mạch ở Washington, và Stephen Smith, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại New Jersey, tới gặp Tổng thống. Trump cũng yêu cầu ủy viên FDA Stephen Hahn tham dự cuộc gặp.

Anthony S. Fauci (trái, ngồi ghế) lắng nghe Tổng thống Trump phát biểu trong cuộc họp báo ở Nhà Trắng ngày 5/4. Ảnh: Washington Post.

Smith đã trình bày chi tiết quan điểm của mình về hydroxychloroquine với Trump, nhấn mạnh vào những lợi ích loại thuốc này mang lại dựa trên nghiên cứu và kinh nghiệm bản thân, theo hai quan chức Nhà Trắng và một nguồn tin biết rõ về cuộc gặp.

Trump lắng nghe chăm chú và cuộc gặp dường như đã củng cố quyết tâm ủng hộ việc sử dụng rộng rãi hydroxychloroquine của ông.

Smith từng là giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia, đã điều trị hơn 100 bệnh nhân Covid-19. Trong một cuộc phỏng vấn ngày 6/4, Smith cho hay ông đã giới thiệu cho Tổng thống những thông số, tài liệu về cách hydroxchloroquine hoạt động.

“Tôi là người quan tâm đến dữ liệu”, Smith nói. “Tôi đến cuộc gặp với tư cách một nhà khoa học, một bác sĩ”.

Tại cuộc họp của nhóm phản ứng đại dịch hôm 4/4, Navarro đã bảo vệ mạnh mẽ cho hydroxchloroquine. Ông mang đến nhiều giấy tờ để tranh luận về việc sử dụng thuốc, thậm chí nổ ra tranh cãi với Fauci về hiệu quả của thuốc, truyền thông Mỹ đưa tin.

“Tôi nghĩ lịch sử sẽ quyết định ai đúng trong cuộc tranh cãi này, nhưng tôi đặt cược vào trực giác của Tổng thống Trump”, Navarro trả lời phỏng vấn vài giờ trước cuộc họp của nhóm phản ứng.

Sự đối nghịch giữa niềm tin của Trump về một loại thuốc chưa được chứng minh tác dụng và sự thận trọng của các chuyên gia y tế công cộng trong việc sử dụng nó đã biểu hiện rõ ràng tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng hôm 5/4, khi phóng viên CNN Jeremy Diamond đề nghị Fauci nêu ý kiến về hydroxchloroquine. Trump lúc bấy giờ bất ngờ chen ngang, nói rằng Fauci không cần trả lời câu hỏi đó. Rồi ông chỉ trích Diamond vì câu hỏi này. Fauci im lặng.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Hogan Gidley khẳng định “không có bất kỳ bất đồng nào” giữa Trump và Fauci, cáo buộc truyền thông chỉ đang cố gắng tạo ra “một bộ phim tâm lý”.

Theo Mark Gladwin, người đứng đầu Khoa Dược Đại học Y Pittsburgh, hydroxychloroquine có một số tác dụng phụ nghiêm trọng, nguy hiểm nhất trong số đó là việc nó ảnh hưởng tới tim.

Vì nhiều bệnh nhân Covid-19 tới bệnh viện trong trường hợp khẩn cấp nên bác sĩ không phải lúc nào cũng biết rõ những loại thuốc khác mà bệnh nhân đang sử dụng hay đủ thời gian để thực hiện điện tâm đồ, Gladwin nói. Vì hydroxychloroquine chưa được nghiên cứu trên quy mô lớn, bác sĩ không thể xác định chính xác liều dùng thích hợp cho từng bệnh nhân. Mặt khác, Covid-19 còn gây nhiễm trùng tim, viêm cơ tim ở một số bệnh nhân nặng.

Gladwin cho rằng bản thân nCoV đã có khả năng tấn công vào tim nên việc thêm vào một loại thuốc khác gây tác động tới tim là một bước đi mạo hiểm.

Scott Gottlieb, cựu ủy viên FDA, cho hay dữ liệu về hydroxychloroquine “còn rất sơ sài” và loại thuốc này đã được sử dụng rộng rãi ở Mỹ và châu Âu mà “không cho thấy lợi ích rõ ràng nào”.

“Chúng ta nên tập trung vào những loại thuốc có khả năng biến đổi cao nhất”, như những thuốc kháng thể đang được nghiên cứu, Gottlieb nhấn mạnh.

Trong khi đó, các cố vấn của Trump lại mang đến cho ông lý do để tin tưởng. Một số quan chức Nhà Trắng đã đưa lên cho ông những bài báo lạc quan về các loại thuốc thử nghiệm.

Hôm qua, một email được gửi tới tất cả các cố vấn chính quyền với tựa đề “Điểm nhấn nCoV: Bác sĩ Los Angeles nhìn thấy thành công trong việc sử dụng hydroxychloroquine điều trị Covid-19″, dẫn đường link tới bài viết của kênh KABC Los Angeles.

Theo hai quan chức Nhà Trắng, Trump đã gây áp lực khiến Hahn đưa ra những phát ngôn có lợi về hydroxychloroquine và thường xuyên nêu vấn đề này với ủy viên FDA. Trump đôi khi thất vọng với các bác sĩ trong chính quyền, bao gồm cả Hahn và Fauci, vì thừa nhận một số bằng chứng truyền miệng cho thấy hydroxychloroquine có thể phát huy tác dụng nhưng không tuyên bố công khai tại các cuộc họp báo cùng Tổng thống.

Peter Lurie, quan chức hàng đầu FDA thời Obama, hiện là chủ tịch Trung tâm Lợi ích Công cộng và Khoa học Mỹ, cho biết ông cảm thấy lo lắng vì chiến dịch thúc đẩy sử dụng hydroxychloroquine của Trump đang bỏ qua những triết lý cơ bản mà FDA đề ra liên quan đến việc phê chuẩn thuốc.

“Khi Tổng thống nói ‘các bạn còn gì để mất?’, nó khác biệt sâu sắc với những gì các cơ quan khoa học đã cố gắng truyền đạt tới công chúng trong suốt hàng thập kỷ qua”, Lurie nhấn mạnh.

Vũ Hoàng