Trồng cây đặc sản chỉ vặt búp non bán, dân Mường É giàu
Lão nông Lò Văn Dủng (sinh 1960), dân tộc Thái ở bản Nà Vai (xã Mường É, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La) – người tiên phong trồng thành công cây chè lai trên đất Mường É. Từ trồng cây bẻ cành, bán lá này mà mỗi năm ông Dủng thu hơn 100 triệu đồng.
Trong chuyến công tác đến với xã Mường É, chúng tôi được nghe kể về lão nông Lò Văn Dủng. Lão được bà con nơi đây gọi là người “truyền lửa” cho phong trào giảm nghèo, làm giàu nhờ chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất dốc.
Tìm đến nhà, lão Dủng đang uống trà “đàm đạo” với bà con về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây chè. Câu chuyện của lão với mọi người bị ngắt quãng khi nhìn thấy chúng tôi đến thăm. Nhìn thấy người lạ đến, lão Dủng thể hiện tính hiếu khách của người con dân tộc Thái bằng hành động tay bắt mặt mừng.
Theo lão Dủng, để cây chè cho năng suất cao phải trồng đúng mật độ hàng cách hàng 1,2m, gốc cách gốc 40 cm và chăm sóc đúng kỹ thuật.
Rót ly trà ấm mời chúng tôi, lão chỉ tay vào ngôi nhà sàn khang trang, rộng rãi của mình và nói: Từ mọi vật dụng trong nhà cho đến cái nhà sàn giá trị cả trăm triệu này đều nhờ cây chè cả đấy. Cây chè là cây xóa nghèo và đem lại cuộc sống ấm no cho gia đình tôi đấy.
Ngược dòng thời gian, lão Dủng kể lại cơ duyên đưa ông đến với cây chè. “Tháng 3.2011, anh Lò Văn Sáng – nguyên cán bộ nông nghiệp xã Mường É, đến vận động gia đình trồng chè làm mô hình điểm. Ban đầu, tôi cũng do dự về tính khả thi của mô hình do bao đời nay sống tại mảnh đất cằn này bà con chỉ biết đến đồng ruộng và nương ngô, nương sắn. Nhưng sau khi được cán bộ thuyết phục rằng đây là mô hình của huyện, Nhà nước cho không giống còn phân bón được hỗ trợ 3 năm liên tiếp. Nếu trồng thành công, hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần so với trồng sắn, trồng ngô. Do dự mấy, cuối cùng gia đình tôi cũng đồng ý. Tôi quan điểm làm cái gì cũng phải đến nơi đến chốn nên tôi đăng ký với cán bộ diện tích trồng 1,5 ha”.
Cán bộ nông nghiệp xã Mường É hướng dẫn ông Dủng cách bấm tỉa cành cây chè.
Sau khi thu hoạch xong 1,5 ha nương sắn, lão và gia đình bắt tay ngay vào việc trồng chè. Ngoài việc huy động gia đình và người thân, lão Dủng thuê thêm nhân công đào rãnh hàng trồng với kích thước sâu 40 cm, rộng 45 cm. Sau khi làm đất xong, ông Dủng lên bản Mông mua 20 tấn phân chuồng về bón lót.
Như đã hứa trước, tháng 6.2011, giống và phân được cán bộ chở đầy đủ lên đến tận nương. Từng gốc chè một được vợ chồng lão Dủng trồng xuống đất, cùng với đó là không biết bao nhiêu giọt mồ hôi đã đổ xuống mảnh đất này.
Video đang HOT
Lão Dủng chia sẻ, nhờ được chăm sóc đúng kỹ thuật, năm này qua năm khác, những gốc chè ngày càng bén rễ sâu vào đất. Năm 2014, lứa chè đầu tiên đã bắt đầu cho thu hái với sản lượng trên 10 tấn. Với giá 7 nghìn đồng/kg, tôi thu được 80 triệu đồng. Sau khi trừ chi phí lãi 40 triệu đồng.
Ông Dủng cho biết, cuối vụ tháng 11 nên dùng máy tỉa ngọn để năm sau cây mọc lên đều nhau thuận lợi cho công việc thu hái.
Do phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu nên sản phẩm chè của lão Dủng cho chất lượng rất thơm ngon, khi pha nước chè có màu xanh tự nhiên, vị đậm và ngọt không kém gì chè Phỏng Lái. Dần dần chè của lão Dủng được nhiều tổ chức, doanh nghiệp biết đến. Năm 2014, chè của lão Dủng đã được Công ty TNHH Thân Nga Phổng Lái (Thuận Châu) ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm.
“Năm 2018, mỗi một đợt hái, gia đình thu được 2,2 tấn. Thời gian thu hái bắt đầu từ tháng 3 đến tháng 10, mỗi tháng hái một đợt, một năm hái được 8 đợt. Tổng năm vừa rổi tôi thu được 17,6 tấn, với giá bán ổn định 7 nghìn đồng/kg, thu hơn 120 triệu. Sau khi trừ chi phí, tôi bỏ túi 80 triệu đồng. Hiệu quả kinh tế cao gấp 3, gấp 4 so với trồng sắn, ngô” – lão Dủng phấn khởi.
Chia sẻ cách bón phân, ông Dủng chia sẻ, trước khi trồng phải bón lót bằng phân hữu cơ. Khi cây trưởng dùng phân NPK và Urê bón, lưu ý bón cách gốc chè 20 cm.
Cũng theo lão Dủng, để cây chè phát triển và cho chất lượng tốt, phải cho cây ăn phân đầy đủ; xới gốc, nhổ cỏ; dùng thuốc đúng loại, liều lượng đối với các loại sâu bệnh hại theo hướng dẫn của Công ty đã ký kết.
Chia sẻ với chúng tôi, ông Lò Văn Xuân – công chức địa chính – nông nghiệp – môi trường xã Mường É, cho biết: Ông Dủng là người đầu tiên trồng thành công cây chè trên đất Mường É. Khi biết cây chè đem lại giá trị kinh tế cao cho người nông dân, ông Dủng đã chuyển giao kỹ thuật và vận động bà con bản Nà Vai chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả như ngô, sắn sang trồng cây chè.
Nhờ những nỗ lực không biết mệt mỏi trong phong trào thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, ông Dủng được nhiều tổ chức khen thưởng, công nhận.
Bản có 40 hộ dân sinh sống thì tỷ lệ hộ trồng chè là trên 80%. Không chỉ riêng bản Nà Vai, từ mô hình điểm của ông Dủng đã truyền cảm hứng đến hàng chục hộ dân ở các bản khác. Ban đầu diện tích chè ở Mường É chỉ có 1,5 ha thì từ năm 2017 đến nay đã tăng lên hơn 200 ha, trong đó hơn 20 ha đã cho thu hoạch. Từ trồng chè, nhiều hộ dân đã có thu nhập từ hàng chục đến hàng trăm triệu mỗi năm. Bà con gọi ông Dủng là người “truyền lửa” cho phong trào xóa đói, làm giàu ở mảnh đất Mường É.
Theo Danviet
Chủ tịch xã điển trai và mối nhân duyên với ...chanh leo
Trong khi nhiều thanh niên ly hương tìm cơ hội đổi đời thì chàng trai Lò Thanh Xiến (bản Kiểng, xã Mường É, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La) vẫn nuôi khát vọng làm giàu trên chính mảnh đất quê hương. Mong ước của anh là từ mô hình và kinh nghiệm của bản thân sẽ giúp bà con trong xã thoát nghèo.
Nhân duyên với... chanh leo
Lò Thanh Xiến sinh năm 1985, còn rất trẻ nên trong từng suy nghĩ và hành động đều toát lên sự quyết đoán, dám nghĩ dám làm. Không như nhiều thanh niên địa phương khác tìm cơ hội đổi đời ở nơi khác, Xiến vẫn ở lại quê hương, nuôi ước vọng làm giàu từ đất. Trong quá trình đó, anh vẫn nhiệt tình tham gia công tác tại địa phương, năm 2005, Xiến được tín nhiệm bầu làm Bí thư Đoàn Thanh niên xã.
Anh Lò Thanh Xiến kiểm tra sự phát triển của chanh leo. Ảnh: N.V
Trên cương vị mới, nhìn những thanh niên trai tráng lần lượt rời quê đi làm thuê, không ít lần Xiển tự hỏi: Bà con quê mình ai cũng chịu thương chịu khó, suốt ngày quần quật trên nương rẫy, nhưng thu nhập không đáng là bao. Làm gì để đánh thức được tiềm năng đất đai của Mường É?.
Năm 2015, anh vinh dự được bầu làm Chủ tịch UBND xã. Với cương vị mới, trách nhiệm càng nặng nề, việc làm thế nào để giúp bà con xóa nghèo làm giàu không chỉ là ước mong riêng của anh mà còn là nhiệm vụ của một người đứng đầu xã.
Nhân duyên đã đến khi cuối năm 2016, Xiến được đi tham quan, học tập tại các tỉnh Tây Nguyên. Trong chuyến đi đó, anh đã được tận mắt chứng kiến mô hình trồng chanh leo (còn gọi là chanh dây) và hiệu quả kinh tế nó mang lại. Sau khi trực tiếp nghe những người nông dân Tây Nguyên chia sẻ cách thức trồng và chăm sóc chanh leo, Xiến đã ấp ủ mong muốn sẽ đưa cây chanh leo về trồng thử nghiệm ở địa phương.
Lúc đó, được nghe bà con Tây Nguyên chia sẻ về hiệu quả kinh tế mà cây chanh leo mang lại, tôi chỉ muốn mang ngay về bản trồng thử. Trên thực tế, chanh leo không phải là giống cây lạ với người dân Mường É, đây là loài cây thực sinh mà người dân hay gọi là má lót lào (cây nhót lào). Giống cây này vẫn mọc hoang trên nương hay sau vườn của một số gia đình nhưng hiệu quả kinh tế chưa được đánh giá, chất lượng và sản lượng quả không ổn định. Muốn đưa vào trồng đại trà phải sử dụng giống chanh leo ghép nên tôi cần thời gian học hỏi thêm - anh Xiến tâm sự.
Trong khi đang loay hoay tìm cách đưa cây chanh leo về địa phương thì đầu năm 2017, HĐND tỉnh Sơn La ban hành Nghị quyết số 37 thông qua đề án phát triển cây ăn quả trên địa bàn tỉnh đến năm 2020. Không bỏ qua cơ hội ngàn năm có một, anh Xiến đăng ký tham gia là thành viên của HTX Chanh leo Thuận Châu, có ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với Công ty Nafood Tây Bắc.
Yêu cây như con
Ngay sau khi huyện Thuận Châu triển khai việc trồng chanh leo trên địa bàn, Xiến đăng ký thử nghiệm đưa giống cây ăn quả mới vào trồng tại địa phương.
Tưởng ngon ăn nhưng khi bắt tay vào làm, anh Xiến mới thấy muôn vàn khó khăn. Mặc dù là loại cây quen thuộc, nhưng việc trồng giống ghép và sản xuất theo tiêu chuẩn phục vụ xuất khẩu lại không hề đơn giản. Theo đó, chanh leo phải đạt tiêu chuẩn trọng lượng 12 quả/kg, phải được trồng, chăm sóc và thu hoạch theo tiêu chuẩn GlobalGAP - tiêu chuẩn xuất khẩu của châu Âu, nên từ giống đến khâu chăm sóc, thu hái phải đảm bảo đúng quy trình.
Tháng 4.2017, anh Xiến bắt đầu xuống giống chanh leo trên diện tích 3ha đất dốc của gia đình, mật độ trồng 400 - 500 cây/ha. Chăm sóc chanh leo không khác gì con mọn, tranh thủ cuối mỗi giờ làm trên xã, tôi đều lên vườn xem chúng phát triển, sinh trưởng thế nào. Mỗi khi có cây bị sâu bệnh, gặp thời tiết bất thường, tôi mất ăn, mất ngủ - anh Xiến tâm sự.
Không phụ công người chăm sóc, vườn chanh leo đã cho sản phẩm. Thấy được ưu thế vượt trội của loài cây này, anh tiếp tục mở rộng diện tích lên 4ha. Đến thời điểm hiện tại, vườn chanh leo của anh cho sản lượng khoảng 30 tấn, với giá bán 25.000 - 30.000 đồng/kg, anh Xiến thu hơn nửa tỷ đồng.
Không chỉ tạo thu nhập cho gia đình, vườn chanh leo của anh Xiến còn tạo việc làm cho 6 - 10 lao động với mức lương từ 3 - 4,5 triệu đồng/người/tháng. Có những khi cao điểm vào lúc bón phân, thu hoạch anh phải thuê đến 40 lao động với mức lương 150.000 đồng/người/ngày. Năm nay, do sản lượng chanh leo của các tỉnh phía Nam hạn chế nên giá chanh leo trên thị trường khá cao. Tuy nhiên, vì đã hợp đồng với Công ty Nafood Tây Bắc nên gia đình anh vẫn đảm bảo số lượng để bán cho công ty.
Tuy nhiên, việc phát triển vùng chuyên canh chanh leo ở Mường É vẫn đang gặp nhiều khó khăn do tập quán canh tác của người dân còn lạc hậu, chưa chú trọng áp dụng tiến bộ kỹ thuật nên sản lượng, chất lượng chanh leo chưa cao, dễ bị sâu bệnh.
Vì sản xuất để phục vụ xuất khẩu nên chỉ được sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục, chủ yếu sử dụng các sản phẩm hữu cơ và các chế phẩm sinh học, thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân sản xuất sạch, theo đúng yêu cầu của doanh nghiệp -anh Xiến nói.
Ngoài diện tích chanh leo đang cho thu nhập cao, anh còn trồng 3ha chè Kim Tuyên, 3ha cây dược liệu dưới tán rừng, nói như nhiều người dân bản Kiểng, anh đang sở hữu cả kho vàng.
Bằng sự quyết tâm, nhiệt tình, năng động, vị Chủ tịch trẻ Lò Thanh Xiến đã thực hiện được ước mơ của mình với cây chanh leo, mở ra hướng đi mới cho người dân quê hương. Tôi tin, trong tương lai, tôi sẽ gặp một Mường É thay da đổi thịt.
Theo Danviet
Cả đời làm bà đỡ, bốc thuốc Nam nơi quanh năm sương mù Ở miền sơn cước xã Co Mạ - nơi quanh năm sương mù giăng kín lối, bà Vừ Thị Ly (hơn 60 tuổi), bản Co Mạ (xã Co Mạ, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La) rất có uy tín với đồng bào nơi đây. Bởi bà đã có hơn 30 năm hành nghề bà đỡ, bốc thuốc nam chữa bệnh cho người dân...