Trời chưa sáng, đốt đuốc đi tranh tìm nấm mối
Ở quê tôi ngày trước thì quy ước nấm mọc ở vườn nhà ai là của nhà đó, nhưng cũng có người coi nấm là “của trời cho” nên lúc trời chưa sáng đã đốt đuốc vào vườn người khác tranh tìm nấm, vì nếu để đến sáng thì chủ vườn thu hoạch rồi…
Ở Đồng bằng sông Cửu Long, những ngày đầu tháng 5 âm lịch không khí trở nên nóng ẩm do trời cứ chợt mưa chợt nắng, là thời tiết báo hiệu nấm mối đang vào mùa đông ken…
Nấm mối khủng nặng tới 3,5kg. Ảnh: Internet
Nấm mối có tên khoa học là termitomyces albuminosa, được tạo thành do nước bọt của mối và các vi sinh vật trong đất. Người ta xem loại nấm này là quà của đất. Tuy nhiên, trong sinh hoạt hằng ngày hiện nay con mối đang bị mọi người xem là loại côn trùng gây hại luôn muốn tận diệt, nên mối dần dần ít đi trong thiên nhiên kéo theo nấm mối trở thành của hiếm có giá bán rất cao.
Tháng 5 âm lịch năm nay, dịp Tết Đoan ngọ ở các chợ lớn của TP Vĩnh Long không thấy bán nấm mối. Nghe đâu tại một vài chợ xã ở vùng có nhiều vườn cây ăn trái thỉnh thoảng có thấy bán loại nấm này nhưng giá mỗi ký gần cả triệu đồng. Đối với nhiều người, đó là cái giá có thể chấp nhận của những người xa quê muốn tìm lại một hương vị độc đáo của quê nhà….
Người sành ăn nấm mối chia chúng làm 2 loại: phổ biến nhất là “nấm đất” có mủ nấm màu xám của đất và thân trắng ngà, loại còn lại rất hiếm là “nấm nếp” toàn thân có màu trắng nền nã của nếp, cũng chưa thấy tài liệu phân tích loại nấm nào có chất lượng tốt hơn.
Thông thường trung bình một cây nấm mối cao khoảng 3- 5cm, chu vi mũ nấm từ 6- 8cm, ở nấm búp là 3cm. Tuy nhiên, thỉnh thoảng người ta vẫn phát hiện những tai nấm to bất thường. Ngày 6/6/2011, một người dân ở phường Lái Thiêu (TX Thuận An- Bình Dương) đã phát hiện một cây nấm mối thuộc hạng “khủng” ở vườn nhà nặng đến 3,5kg. Cây nấm này có chiều cao 50cm, đường kính gốc 40cm và ở phần ngọn sát mũ là 35cm, riêng phần mũ rộng đến 45cm.
Trong một trường hợp tương tự, ngày 12/8/2016 ông Nguyễn Văn Tư (xã Tân Bình, huyện Bắc Tân Uyên- Bình Dương) tìm được một cây nấm mối khác còn khủng hơn với trọng lượng lên đến 7kg. Do 2 cây nấm có trọng lượng không bình thường nên cả hai trường hợp người tìm được không dám chế biến thành thức ăn, chỉ để trưng bày cho mọi người xem.
Trong mùa nấm mối, đi tìm nấm là một việc rất thú vị. Người tìm được rất thích thú nên trong dân gian có câu “Ham như ham nấm mối!”.
Nấm mối thường mọc ở những nơi có nhiều mối, nhất là quanh các gò mối và nơi nào nấm đã mọc thì y như năm sau nấm cũng sẽ mọc lại, chính vì thế các chủ vườn cây đều biết những nơi nấm thường mọc hàng năm nên dễ phát hiện nấm hơn những người lạ.
Video đang HOT
Điều thú vị là tại một địa phương có thời điểm nấm mối bỗng mọc rộ lên, một nhà phát hiện liền “báo động” cho nhà bên cạnh kéo nhau ra vườn tìm nấm. Có trường hợp cùng đi trên đường qua một nơi có nấm mối mọc nhưng có người phát hiện người thì không, nên ai đó nói đùa rằng người “nặng bóng vía” thì đừng tìm nấm mối (?).
Mới đây có một bài báo nói rằng thu hoạch nấm mối tốt nhất là lúc 4- 5 giờ sáng vì lúc đó nấm còn búp là lúc chất lượng tốt nhất. Điều này theo người viết là chưa chính xác, do nấm mối tại chỗ mọc còn búp hay đã nở xòe đều có ở tại nhiều thời điểm trong ngày, thu hoạch nấm cỡ nào và lúc nào là do người thu hái chọn.
Ở quê tôi ngày trước thì quy ước nấm mọc ở vườn nhà ai là của nhà đó, nhưng cũng có người coi nấm là “của trời cho” nên lúc trời chưa sáng đã đốt đuốc vào vườn người khác tranh tìm nấm, vì nếu để đến sáng thì chủ vườn thu hoạch rồi…
Nấm mối có thể dùng để chế biến nhiều loại thức ăn rất ngon do có hương vị đậm đà rất đặc trưng khó có loại nấm nào sánh bằng, đặc biệt là khi dùng chế biến những món chay. Nấm mối dùng để chưng xào hay kho, dùng độc lập hoặc phối hợp đều tốt…
Bánh xèo nấm mối hay cháo nấm mối chẳng cần thêm chút tôm hay thịt nào cũng ngọt “lủng nồi”, đủ làm nhiều người xa quê nhớ mãi…Nấm mối là một trong những loại nấm quý hiếm do có hàm lượng dinh dưỡng cao và ngoài việc dùng chế biến nhiều món ăn đặc sản, nấm mối còn có tác dụng chống lão hóa và trị được một số bệnh, kể cả bệnh ung thư.
Theo lương y Dương Tấn Hưng, trong y học cổ truyền của nước ta cũng có nhiều bài thuốc có nấm mối dùng để bồi bổ cơ thể, tăng tuyến sữa, trị hạ huyết áp, tiểu đường, đánh tan sỏi mật và sỏi thận…
Theo một số thầy thuốc, cây nấm mối được xem là cây thuốc của phái nữ. Bác sĩ Christine Dzerko- chuyên gia nghiên cứu bệnh phụ nữ ở ĐH Austin Texas (Mỹ) từ các nghiên cứu đã kết luận: nấm mối có thể điều trị một số bệnh như ung thư tế bào máu, phổi, gan, đặc biệt là ung thư vú. Còn các nhà chế tạo mỹ phẩm Nhật Bản tại Osaka đã tạo ra được các sản phẩm từ nấm mối kết hợp với nha đam, bù ngót, bí đỏ trị được da bị dị ứng, chống nám da và ung thư da.
Theo Hồng Vân (Báo Vĩnh Long)
Loài nấm đắt đỏ: "Săn" ban đêm, không ở bẩn, tránh người "nặng vía"
Nấm mối hoang dã là món ăn dân dã chỉ có ở... miền núi. Đây là 1 trong những loài nấm kỳ lạ nhất. Muốn "săn" phải đi vào đêm khuya; nấm này không mọc ở chổ bẩn và đặc biết "săn" nấm mối phải có duyên, người "nặng vía" không tìm thấy nấm...
Nấm mối có vị ngọt, thanh, thơm, giàu chất dinh dưỡng và dễ chế biến. Đầu mùa mưa nấm mối thường mọc ở triền đồi, trong vườn điều, cao su... khá nhiều ở các vùng trải dài từ huyện Tuy Phong trở vào nhưng nhiều nhất vẫn là ở các huyện Hàm Thuận Bắc, Hàm Thuận Nam, Hàm Tân, Đức Linh và Tánh Linh...của tỉnh Bình Thuận.
Một bãi nấm mối mọc ở vùng rừng núi huyện Tánh Linh. Người thấy bãi nấm mối này coi như số hên trong đêm đi "săn" nấm. Ảnh: Báo Bình Thuận.
Bây giờ không chỉ dân miền núi mà cả dân thành phố vẫn được thưởng thức món nấm mối tươi ngon (chứ không phải nấm mối khô thì lúc nào cũng có). Từ món ăn dân dã của người nghèo, nấm mối trở thành thực phẩm sạch hạng sang...
Tháng 6, khi những cơn mưa đầu mừa rớt xuống, từng cơn mưa nặng hạt dần thấm vào lòng đất cũng là lúc nấm mối bắt đầu mọc lên. Một điều lạ là nấm mối chỉ mọc vào ban đêm còn ban ngày khi mới tượng hình chỉ nằm yên dưới lòng đất, rồi lại nữa, nấm mối chỉ tồn tại trong 1 ngày. Đêm mọc, chiều lại tàn nên người đi hái nấm phải canh được thời gian, quy luật vùng nấm mối mọc để hái.
Mùa mưa, dưới tán rừng cao su ở Bình Thuận có nhiều nấm mối mọc.
Nấm mối không bao giờ mọc những nơi bị ô nhiễm môi trường mà thường mọc gần ụ mối, vùng đất sạch cao nhưng có độ ẩm. Chưa có ai giải thích rõ ràng về tên gọi nấm mối nhưng có lẽ do trước đây nấm thường mọc gần ụ mối nên dân gian gắn tên cho là nấm mối chăng?!
Riêng với tôi, hồi tấm bé học cấp 1, cấp 2 cha tôi thường dẫn đi hái nấm khi nghỉ hè lúc đầu mưa, cứ tầm khoảng 3 đến 5 giờ sáng là cha gọi dậy sau khi đã chuẩn bị chiếc đèn pin và cái "bay" của thợ xây. Hai cha con đi vào các vườn điều, nơi thường có các ụ mối ùn lên vào mùa mưa.
Do có kinh nghiệm hái nấm nhiều năm nên khi tôi thắc mắc: Vì sao nấm mối lại mọc gần ụ mối, mà năm nào cũng đi loanh quanh các điểm nấm mối mọc năm trước để hái nấm trở lại? Cha giải thích khá đơn giản và chẳng có tính khoa học nào cả là... nấm mối do con mối sinh ra nên nó phải mọc gần ụ mối nơi ổ mối sinh sống?!
Lúc bấy giờ tôi tin "sái cổ" câu giải thích của cha. Đến bây giờ dù đã trải qua hơn 30 năm, khi gõ lên mạng thì khoa học vẫn chưa có câu giải thích thỏa đáng về sự ra đời của nấm mối, chỉ có vài dòng ngắn nói về nấm mối đại loại như nấm mối hình thành là do chất nhờn của con mối tạo thành?! Nấm mối đến nay vẫn chưa sản xuất lai tạo được giống mà chỉ có trong tự nhiên.
Nấm mối chỉ có thể khai thác ngoài tự nhiên vào mùa mưa, hiện chưa thể nhân giống, trồng nấm mối trong môi trường nhân tạo. Ảnh: IT.
Nấm mối có màu trắng sữa, cao từ 5 - 20 cm, tùy thời gian thu hoạch, nấm có mũ tai bèo. Khi nấm mới nhú lên trên đầu mũ có 1 lớp phủ màu tro, nấm càng bung mũ lớn màu tro sẽ nhạt dần và chất lượng cũng giảm hơn khi dùng còn đương nụ.
Ở Đức Linh, dân Đa Kai, Sùng Nhơn, Mé Pu vào mùa này hay đi hái nấm ở các vườn điều. Còn ở Đức Hạnh, Đức Tín, Trà Tân, Tân Hà nhiều người lại đi hái nấm ở cả vườn điều lẫn vườn cao su. Ở Hàm Tân, nấm mối tập trung ở khu vục Sông Phan, Tân Đức. Ở Hàm Thuận Bắc từ Đông Tiến trở lên La Dạ, Đa Mi cũng có nhiều ở vườn cà phê và cây ăn trái nhưng hầu hết các vùng này có bao nhiêu "nội tiêu" hết bấy nhiêu.
Đặc biệt ở Tánh Linh, nấm mối có rất nhiều trải dài từ Suối Kiết đến Đức Phú. Tuy nhiên, nhiều nhất phải kể đến khu vực Gia Huynh, nơi đây có cả chục ngàn ha cao su và cũng là "vương quốc" nấm mối. Do điều kiện thuận về thời tiết lẫn các đặc điểm như mùa khô cao su rụng lá, những cành cây khô nhỏ cao su ủ trong lá khi mưa xuống trở thành mồi ngon của mối nên nấm mối sản sinh khá nhiều.
Bánh xèo nấm mối là đặc sản ngon và lạ miệng, giàu chất dinh dưỡng khi du khách tới Bình Thuận vào mùa mưa. Ảnh: Báo Bình Thuận.
Mùa mưa năm 2017, dân Gia Huynh và Lạc Tánh vừa đi cạo mủ vừa hái nấm mối kiếm tiền triệu mỗi ngày. Có thời điểm xe đông lạnh ở thành phố Hồ Chí Minh ra "trực chiến" hàng ngày ở Gia Huynh để mua nấm mối vào cung cấp cho các nhà hàng.
Giá nấm mối năm 2017 chỉ tầm 150.000 - 200.000 đồng/kg nhưng năm nay nấm mối đầu mùa khan hàng nên đẩy giá tăng gấp đôi. Mấy hôm nay tôi nhờ bạn ở Gia Huynh đặt hàng 3 kg mối nấm nụ, bạn báo giá 200.000 đồng/kg nấm bung đầu, nấm nụ là 400.000 đồng/kg nhưng phải chờ vì hiện nấm chưa có nhiều, dân hái nấm còn ít nên chuyền tay nhau mua ăn, không có nổi "1 cây nấm mối nào ra tới chợ", bạn tôi thông báo.
Nấm mối đầu mùa sau khi làm sạch, rửa qua nước muối ướp gia vị, dồi vào gà đem hấp là món thượng đẳng của dân quê lẫn đại gia. Đơn giản hơn là nấm mối nấu canh rau, nấm mối nướng giấy bạc, nấm mối xào cay, xào với tôm khô. Đặc biệt có 2 món ngon nổi tiếng ở Bình Thuận khi vào mùa nấm mối là bánh xèo đổ nấm mối và nấm mối xào với mướp vừa có vị thơm, dai mềm, béo nhẹ và ngọt đến tê đầu lưỡi...
Đang vào mùa nấm mối, hương vị quê nhà Bình Thuận như trỗi dậy theo bản năng, ai đi xa nhớ chăng mùa nấm mối dân dã...
Theo Trần Thi (Báo Bình Thuận)
Lộ diện nghi can giết tài xế xe ôm cướp tài sản ở Bình Dương Hình ảnh trích xuất từ camera của trạm thu phí trên đường ĐT747B hé lộ chân dung hai đối tượng sát hại tài xế xe ôm cướp tài sản. Cơ quan điều tra đã bước đầu nhận định, hai đối tượng thuê tài xế chở đến địa điểm vắng để ra tay. Tối 31-7, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Dương cho...