Trò chuyện với luật sư được ngư dân ủy quyền kiện tàu TQ

Không chỉ khởi kiện dân sự mà còn có thể khởi kiện hình sự và kiện ra cả Tòa án quốc tế về Luật Biển để buộc tàu Trung Quốc phải chịu hậu quả pháp lý về hành vi sai trái, vô nhân đạo của mình.

Trước hành động vô nhân đạo của tàu cá Trung Quốc (TQ) mang số hiệu 11209 đâm chìm tàu cá ĐNa-90152 của ngư dân Việt Nam (VN) chiều 26/5, ngày 4/6, gia đình bà Huỳnh Thị Như Hoa (chủ tàu cá bị đâm chìm) cùng Hội Nghề cá TP Đà Nẵng đã ủy quyền cho luật sư Đỗ Pháp (Đoàn Luật sư TP Đà Nẵng) khởi kiện tàu TQ trong sự vụ này.

Pháp Luật TP.HCM đã có cuộc trao đổi với luật sư Đỗ Pháp xoay quanh sự vụ trên.

Sẽ khởi kiện dân sự ra tòa án TP Đà Nẵng

. Phóng viên: Thưa ông, quy trình khởi kiện tàu cá của TQ này sẽ được thực hiện như thế nào?

Chúng ta biết rằng tàu cá của TQ đã đâm chìm tàu cá Đna-90152 ngay trong vùng biển thuộc chủ quyền của VN. Địa điểm cụ thể là ở vùng biển Hoàng Sa thuộc quyền quản lý nhà nước của UBND huyện Hoàng Sa (TP Đà Nẵng). Vì vậy, chúng tôi sẽ khởi kiện tàu cá TQ vi phạm Điều 608 của Bộ luật Dân sự Việt Nam ra TAND TP Đà Nẵng. Sau đó, TAND TP Đà Nẵng sẽ yêu cầu chúng tôi cung cấp đầy đủ hồ sơ của việc khởi kiện. Bước tiếp theo là sẽ xác định thiệt hại thực tế, chứng cứ, tài liệu, những vấn đề khác có liên quan… theo đúng quy trình tố tụng dân sự.

Tàu cá ĐNa 90152 và vết thương trí mạng khi bị tàu cá TQ đâm chìm trên vùng biển Việt Nam được vớt lên chiều 2/6. Ảnh: LÊ PHI

Cụ thể, trước tiên là phải xác định tư cách người tố tụng. Nguyên đơn là gia đình bà Hoa, nhân chứng là 10 ngư dân trên tàu thì chúng ta đã có rồi nhưng việc xác định bị đơn tàu cá TQ sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Chúng ta cần phải xác định tàu TQ đó là của ai và ở đâu. Vấn đề này chúng tôi sẽ nhờ cơ quan chức năng tham gia tố tụng của Nhà nước xúc tiến làm. Việc này mình phải tiến hành ủy thác tư pháp và yêu cầu các cơ quan tố tụng của TQ thực hiện, còn họ thực hiện hay không lại là một chuyện khác.

Luật sư Đỗ Pháp sẽ theo đuổi vụ kiện tàu cá TQ đâm chìm tàu cá ĐNa 90152 TS của Việt Nam. Ảnh: LÊ PHI

Chúng tôi cũng không loại trừ khả năng sẽ tiếp tục khởi kiện hình sự đối với tàu cá TQ.

. Việc thu thập các chứng cứ, củng cố hồ sơ để tiến hành khởi kiện tàu TQ đã tiến hành đến đâu rồi, thưa ông?

Hiện chúng tôi đang hoàn thiện chứng cứ và thiệt hại. Gia đình bà Hoa đang tập hợp dữ liệu, giấy tờ có liên quan. Con tàu bị đâm chìm thì đã được vớt lên, vật chứng, nhân chứng đã có, thiệt hại đang được bảo hiểm giám định và thống kê. Chúng tôi đang khẩn trương tiến hành để khởi kiện một cách sớm nhất. Tuy nhiên, như tôi đã nói thì khó khăn nhất hiện nay vẫn là xác định tư cách tham gia tố tụng của bị đơn (tàu TQ – PV).

. Nhưng phát ngôn viên Bộ Ngoai giao TQ trong cuộc họp báo ngày 27/5 đã thông tin tàu TQ mang số hiệu 11209 đâm chìm tàu cá VN thuộc TP Phương Đông (tỉnh Hải Nam, TQ)?

Đây là thông tin vô cùng quan trọng và rất cần thiết để xác định bị đơn. Một thông tin chính thống do một cơ quan nhà nước của TQ đưa ra. Chúng tôi sẽ lấy các thông tin trên của Bộ Ngoại giao TQ để đưa vào hoàn chỉnh hồ sơ khởi kiện của mình.

Cho thế giới biết hành vi vô nhân đạo của tàu TQ

. Nếu bị đơn là tàu cá TQ vẫn trốn tránh và vắng mặt thì sao, thưa ông?

Nếu phía bị đơn là tàu cá TQ không tới tòa thì TAND TP Đà Nẵng sẽ ủy thác tư pháp cho các cơ quan nhà nước có thẩm quyền của VN và TQ thực hiện việc này để buộc bị đơn phải xuất hiện. Tòa sẽ áp dụng các biện pháp cần thiết để thực hiện quyền hạn của mình. Vì VN và TQ đã có Hiệp định tương trợ tư pháp, nếu họ vì công lý, lẽ phải thì sẽ có biện pháp đưa bị đơn tới TAND TP Đà Nẵng tham dự vụ kiện. Tuy nhiên, chúng ta không trông chờ vào hành động này từ phía nhà nước TQ. Nếu phía TQ trốn tránh thực hiện nghĩa vụ, không tìm và xác định cho ra chủ tàu cá đã đâm chìm tàu cá ĐNa-90152 TS của VN thì chúng ta sẽ kiện cả họ. Bên cạnh đó, nếu đã tống đạt hợp lệ mà bị đơn vắng mặt thì TAND TP Đà Nẵng vẫn có thể xét xử vắng mặt bị đơn. Đây cũng mới chỉ là tiền đề để phát sinh những hậu quả pháp lý sau nữa. Chúng ta sẽ tiếp tục các căn cứ phát sinh này để theo đuổi vụ kiện. Cụ thể là ta sẽ tiếp tục hoàn thiện hồ sơ, củng cố chứng cứ khởi kiện ra tòa án quốc tế.

. Có vẻ việc khởi kiện và nếu có thắng kiện thì việc thi hành án sẽ không hề đơn giản? Ông đã chuẩn bị tâm thế cho việc này?

Đúng. Việc khởi kiện của chúng ta sẽ rất gian nan và chắc chắn việc thi hành án sẽ rất phức tạp và khó khăn. Vấn đề quan tâm nhất của tôi trong vụ án này đó là phải bảo vệ cho bằng được quyền và lợi ích hợp pháp của ngư dân chúng ta. Thủ tục có rườm rà, phức tạp và khó khăn đến đâu đi nữa thì chúng tôi cũng sẽ tìm ra được giải pháp khởi kiện tối ưu nhất. Trong vụ kiện tàu cá TQ này thì chính nghĩa, chân lý đang thuộc về ngư dân chúng ta. Chúng ta phải đánh động cho cả thế giới biết rằng hành động của tàu cá TQ là vô nhân đạo, trái với luật pháp và cả đạo lý. Nội dung chính của chúng ta vẫn là yêu cầu tàu cá TQ bồi thường thiệt hại do hành vi trái pháp luật, xâm phạm quyền lợi ích hợp pháp đối với ngư dân VN mà tàu TQ đã gây ra.

. Xin cảm ơn ông.

Sẽ khởi kiện ra Tòa án Luật Biển quốc tế Cùng ngày, trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Trần Văn Lĩnh, Chủ tịch Hội Nghề cá TP Đà Nẵng, cũng khẳng định: “Hội và gia đình chủ tàu cá ĐNa-90152 TS đang khẩn trương hoàn chỉnh hồ sơ khởi kiện tàu cá TQ số hiệu 11209 gửi các nhà chức trách VN thụ lý. Việc khởi kiện này sẽ có hai hướng, thứ nhất là khởi kiện dân sự để yêu cầu tàu cá TQ đền bù thiệt hại cho tàu cá ĐNa-90152 TS của giai đình bà Hoa. Thứ hai, sẽ thu thập chứng cứ để khi cần là có thể tiến hành khởi kiện hình sự đối với tàu cá TQ. Bởi vì tàu cá TQ đã cố tình đâm vào tàu cá ĐNa-90152 nhiều lần. Sau khi tàu này đã bị tàu TQ đâm chìm, các tàu TQ vẫn còn tiếp tục cản trở và bỏ đi mà không cứu vớt. Đây là hành vi cố ý hủy hoại tài sản và cố ý giết người”. Cũng theo ông Trần Văn Lĩnh, sau khi khởi kiện ra TAND TP Đà Nẵng mà tàu cá TQ vẫn trốn tránh và không chịu thi hành án thì Hội Nghề cá TP Đà Nẵng sẽ cùng chủ tàu cá tiếp tục khởi kiện ra Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) có trụ sở tại Hamburg (Đức). “Khi đưa vụ kiện này ra Tòa án Luật Biển quốc tế, chúng ta sẽ thuê luật sư quốc tế. Việc khởi kiện sẽ rất tốn kém. Tuy nhiên, Hội Nghề cá TP Đà Nẵng cũng là một bên liên quan trong vụ kiện nên sẽ cố gắng vận động quyên góp chi phí để cùng gia đình bà Hoa theo đuổi đến cùng. Vì đây còn là quyền lợi của mọi tàu cá, ngư dân VN” – ông Lĩnh nhấn mạnh. Huyện Hoàng Sa sẽ giữ tàu cá để trưng bày Ngày 4/6, ông Võ Công Chánh, Giám đốc Sở Nội vụ kiêm Chủ tịch UBND huyện Hoàng Sa (TP Đà Nẵng), cho biết lãnh đạo huyện Hoàng Sa đã đi khảo sát tàu cá ĐNa- 90152 của gia đình bà Huỳnh Thị Như Hoa (trú phường Xuân Hà, Thanh Khê, TP Đà Nẵng) bị tàu cá TQ đâm chìm trên vùng biển VN vào chiều 26/5. “Chúng tôi đã đặt vấn đề với gia đình chị Hoa để gia đình giữ nguyên trạng con tàu bị đâm chìm và chuyển nhượng cho UBND huyện để trưng bày nhằm tố cáo sự tàn bạo của TQ” – ông Chánh cho hay.

Theo Lê Phi (Pháp luật TPHCM)