Trò chuyện với con thế nào giúp bé phát triển tư duy tối ưu?
Nhiều nhà nghiên cứu chia sẻ rằng nếu cha mẹ biết cách trò chuyện đúng cách sẽ giúp bé ngày càng thông minh và sáng tạo .
Trong một nghiên cứu sâu kéo dài nhiều thập kỷ về sự “ Phát triển trí não và vai trò của kinh nghiệm trong những năm đầu đời ” tác giả Adrienne L. Tierney và Charles A. Nelson đến từ đại học Harvard, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng giọng nói có vai trò đặc biệt quan trọng trong sự phát triển của bộ não những năm tháng đầu đời.
Nghiên cứu gần đây của giáo sư Anne Fernald, ĐH Stanford, Mỹ cũng cho thấy: Càng nhiều câu chuyện có nội dung được nói với trẻ trong 1 ngày, trẻ càng thông minh và sáng tạo trong những năm sau đó.
Mối quan hệ giữa hoạt động giao tiếp và sự phát triển bộ não ở trẻ.
80% não bộ của trẻ phát triển trong 3 năm đầu. Khi bộ não của bé dần lớn , nó hình thành các kết nối cần thiết để suy nghĩ, tìm hiểu và xử lý thông tin. Những kết nối này, được gọi là khớp thần kinh. Các cuộc trò chuyện với bé kích hoạt những khớp thần kinh quan trọng trong não để xử lý ngôn ngữ. Càng nghe nhiều, những kết nối tinh thần đó càng mạnh.
Não trẻ trong những năm đầu đời là một bức tranh lớn cần lấp đầy bởi những mảnh ghép từ những trải nghiệm. Thiếu hụt những mảnh ghép đồng nghĩa với việc trẻ nghèo nàn trong nhận thức, suy nghĩ và giải quyết vấn đề. Mảnh ghép làm sao có được? Đó chính là tương tác của ba mẹ, trò chuyện là một phần rất quan trọng của quy trình này.
G.S Fernald cho rằng các bậc cha mẹ cần biết tầm quan trọng của việc cung cấp “dinh dưỡng ngôn ngữ” bằng cách trò chuyện với con nhiều hơn theo cách hấp dẫn để nuôi dưỡng sự phát triển trí não sớm.
Trò chuyện giúp bé phát triển tư duy tối đa
Ngày nay, cuộc sống quá bận rộn khiến tần suất tương tác giữa cha mẹ và con cái ngày càng giảm hoặc tương tác kém hiệu quả. Giải quyết vấn đề này, Viện nghiên cứu sự phát triển của trẻ nhỏ, thuộc ĐH Harvard, Mỹ đã chia sẻ 5 bước cơ bản tạo sự tương tác hai chiều giữa cha mẹ và trẻ bao gồm:
Bước 1: Chia sẻ sự quan tâm với trẻ; Bước 2: Hỗ trợ và khuyến khích trẻ; Bước 3: Nói tên những thứ trẻ hứng thú; Bước 4: Tạo cơ hội cho trẻ đáp ứng lại; Bước 5: Hiểu tín hiệu bắt đầu và kết thúc của trẻ
Cách bước tương tác này hỗ trợ sự giao tiếp của cha mẹ và trẻ trong những giây phút mà trẻ đang hứng thú- giây phút não bộ phát triển trong nhận thức, tư duy, ngôn ngữ, tò mò và sự tự tin.
Thức ăn của não bộ
Nếu thể lực cần dinh dưỡng từ thức ăn, giao tiếp cần “dinh dưỡng ngôn ngữ” để hoàn thiện thì não bộ cũng cần 1 dinh dưỡng riêng để phát triển toàn diện đó là bổ sung chất béo Omega. Tác giả RJ Wurtman ở Viện Công nghệ Massachusetts, Khoa Khoa học Trí não và Nhận thức, Hoa Kỳ đã chỉ ra rằng: các axit béo thiết yếu (Omega 3 và 6) là thành phần cấu trúc chính cho màng tế bào hệ thống thần kinh trung ương, giúp tăng số lượng khớp thần kinh và thúc đẩy dẫn truyền thần kinh nhanh hơn nên ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình nhận thức của trẻ, là tiền đề giúp phát triển trí não. Điều đáng nói Omega 3 và Omega 6 là những dưỡng chất cơ thể không tự tổng hợp được mà phải bổ sung từ bên ngoài.
Video đang HOT
BS.CKII Đỗ Thị Ngọc Diệp – Chủ tịch Hội Dinh dưỡng và Thực phẩm TP.HCM cho biết: “Người ta ví omega như những viên gạch xây dựng nên bộ não của con người. Vì vậy, trẻ được cung cấp đầy đủ axit béo omega góp phần rất quan trọng đối với việc phát triển trí não, phát triển ngôn ngữ”.
Omega có hai nguồn là Omega thực vật và Omega động vật. Ưu điểm nổi bật của omega thực vật là chứa thành phần ALA mà omega động vật không có. ALA rất tốt cho quá trình dẫn truyền thần kinh, tăng khả năng ghi nhớ tập trung, chú ý, học hỏi tốt hơn.
Đặc biệt, ALA có vai trò kháng viêm và bảo vệ tế bào. Mà tế bào não rất dễ bị tổn thương nên rất cần được bảo vệ. Sau khi chào đời, não của chúng ta có 100 tỷ tế bào thần kinh. Nhưng các tế bào não không có sự tăng thêm về số lượng mà chỉ chết dần đi. Do đó, vai trò bảo vệ được tế bào não của ALA đóng vai trò cực kỳ quan trọng với các bé.
Thêm vào đó, Omega thực vật không mùi vị, không tanh, do đó, trẻ nhỏ ngay từ trẻ sơ sinh có thể uống mà không bị kích ứng, nôn trớ.
Các chuyên gia khuyên nên bổ sung Omega 3 được chiết xuất từ dầu hạt lý chua đen (Ribes nigrum) giúp phát triển trí não. Dầu hạt lý chua đen chứa thành phần vitamin E tự nhiên, do đó, không làm Omega bị biến chất. Đồng thời, loại quả này chứa tỷ lệ Omega 6: Omega 3 là 4:1 giúp tối ưu hấp thu Omega vào não.
Chuyên gia chỉ phương pháp giúp trẻ chậm nói bật âm, phát triển ngôn ngữ
Chuyên gia chỉ ra giai đoạn vàng để hỗ trợ can thiệp hiệu quả nếu trẻ bị chậm nói.
Theo Ths.Bs Đinh Thạc - Trưởng Khoa Tâm Lý BV Nhi đồng 1 (TP.HCM) nhiều cha mẹ thường nhận ra con mình chậm nói muộn nên để lỡ mất giai đoạn vàng can thiệp ngôn ngữ cho trẻ.
Ngay khi trẻ 3, 4 tháng tuổi phụ huynh cần quan sát những dấu hiệu phát triển ngôn ngữ của trẻ. Từ 2-3 tuổi trở xuống là giai đoạn vàng để hỗ trợ can thiệp hiệu quả nếu trẻ bị chậm nói.
Dấu hiệu phát hiện sớm trẻ bị chậm nói
Theo nghiên cứu của các chuyên gia tại BV Nhi Canada, dựa vào một số cột mốc đánh giá, phụ huynh có thể nhận biết được quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ có đang gặp trở ngại hay không như sau.
Ngay khi trẻ 3, 4 tháng tuổi phụ huynh cần quan sát những dấu hiệu phát triển ngôn ngữ của trẻ. (Ảnh minh hoạ)
Giai đoạn 1 - 6 tháng tuổi: không phản ứng với giọng nói của cha mẹ
Giai đoạn 6 - 9 tháng tuổi: không hay nói những từ không rõ ràng
Giai đoạn 10 - 11 tháng tuổi: không bắt chước âm thanh như nói "mama, dada"
Giai đoạn 12 tháng tuổi: không nói "mama, dada" với mục đích gọi cha mẹ; không thường bắt chước các từ có hai và ba âm tiết
Giai đoạn 13 - 15 tháng tuổi: không nói được ít nhất 4 - 7 từ; người lạ không thể hiểu hết điều trẻ nói.
Giai đoạn 16 - 18 tháng tuổi: không nói được ít nhất 10 từ; người lạ không thể hiểu hết 20% điều trẻ nói.
Giai đoạn 19 - 21 tháng tuổi: không nói được ít nhất 20 từ; người lạ không thể hiểu hết 50% điều trẻ nói.
Giai đoạn 22 - 24 tháng tuổi: không nói được ít nhất 50 từ; không biết sử dụng cụm hai từ; người lạ không thể hiểu hết 60% điều trẻ nói.
Giai đoạn 2 - 2.5 tuổi: không nói được khoảng 400 từ, bao gồm gọi tên, nói theo cụm từ hai - ba từ; sử dụng đại từ; người lạ không thể hiểu hết 75% điều trẻ nói.
Giai đoạn 2.5 - 3 tuổi: chưa biết sử dụng số nhiều và thì quá khứ; chưa đếm 1 đến 3 một cách chính xác; chưa dùng 3-5 từ /câu; người lạ không thể hiểu hết 90% điều trẻ nói.
Giai đoạn 3 - 4 tuổi: chưa dùng được 3-6 từ/ câu; chưa biết đặt câu hỏi, trò chuyện, liên kết các sự kiện, kể chuyện.
Giai đoạn 4 -5 tuổi: chưa dùng được 6-8 từ/câu; chưa biết gọi tên chính xác bốn màu sắc; chưa đếm đúng từ 1-10.
Từ 2-3 tuổi trở xuống là giai đoạn vàng để hỗ trợ can thiệp hiệu quả nếu phát hiện trẻ bị chậm nói.
Ths.Bs Đinh Thạc cho hay: " Trẻ chậm nói thường có những rối loạn hành vi làm cho cha mẹ lo lắng như trẻ nghịch phá nhiều hơn, thích làm theo ý mình,hay ăn vạ hay đập phá đồ đạc một cách vô lý, một số trẻ không được quan tâm và can thiệp sớm có thể trở thành trẻ tăng động giảm chú ý, khó hòa nhập với cuộc sống trẻ thơ thậm chí trở thành trẻ bị rối loạn phổ tự kỷ".
Điều đáng nói, không ít phụ huynh chủ quan cho rằng, chỉ cần chờ đợi một thời gian, trẻ sẽ biết nói. Tuy nhiên, chậm nói để lại hệ lụy không nhỏ. 40% -60% trẻ chậm nói không được can thiệp có thể kéo dài tình trạng này và có nguy cơ cao mắc các vấn đề về xã hội, cảm xúc, khả năng học tập bị hạn chế hoặc thoái lui...khiến trẻ gặp nhiều bất lợi trong công việc và cuộc sống khi trưởng thành...
Cách tương tác và chế độ nuôi dưỡng
Từ thực tế nêu trên, Ths.Bs Đinh Thạc cho biết, cha mẹ là người thường xuyên tiếp xúc, gần gũi với con. Vì thế, cha mẹ cần tăng tương tác với trẻ. Nhưng tương tác ở đây là tương tác tích cực để kích thích trẻ bật âm.
Thời gian giao tiếp tích cực là không phụ thuộc bao lâu bạn giao tiếp với bé mà là bao nhiêu thời gian bạn làm trẻ vui, ngạc nhiên, phản ứng, tham gia và hiểu những gì bạn đang giao tiếp.
Ví dụ bạn dành 10 phút chỉ đọc sách cho trẻ mà không quan tâm đến sự tham gia của trẻ thì vẫn tính là 0, nhưng chỉ cần 2 phút bạn làm trẻ hứng thú nhìn và chịu lật trang sách thì đó là 2 phút tích cực.
Cha mẹ có thể khuyến khích sự nhận thức về môi miệng và vận động của lưỡi, cũng như phối hợp các cơ quan phát âm khác cho bé qua các hoạt động như: đánh răng, thở hay nhai thức ăn hằng ngày...
Dinh dưỡng cũng có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ.
Dinh dưỡng cũng có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Ths.Bs Đinh Thạc cho biết, tốc độ phát triển ngôn ngữ của trẻ liên quan trực tiếp tới sự phát triển trí não của trẻ.
Ngoài cung cấp đầy đủ 4 nhóm thành phần thực phẩm cơ bản như: nhóm bột đường, chất đạm, chất béo, chất xơ, vitamin khoáng chất thì omega có nguồn gốc thực vật đóng vai trò rất quan trọng với sự phát triển của não bộ. Chất này kích hoạt não bộ hoạt động hiệu quả bởi nó kích thích đường dây dẫn truyền thần kinh.
Khi có tác động vào não sẽ dẫn truyền tới cơ quan đích. Khi nghe được, trẻ sẽ bắt chước, chú ý và bật ra tiếng nói ở bộ phận phát âm.
Ths.Bs Thạc cho hay, omega nguồn gốc thực vật rất cần thiết đối với trẻ sơ sinh, trẻ trong độ tuổi phát triển, đặc biệt là trẻ sinh non, chậm nói hoặc bị rối loạn tăng động, giảm chú ý. Nếu thiếu chất này, trẻ sẽ có chỉ số thông minh IQ thấp.
Ở góc độ của chuyên gia dinh dưỡng, BS.CKII Đỗ Thị Ngọc Diệp - Chủ tịch Hội Dinh dưỡng và Thực phẩm TP.HCM cho biết, omega chiếm 60% thành phần chất béo trong não. Vì vậy, trẻ được cung cấp đầy đủ axit béo omega ngay từ khi còn trong bụng mẹ, và khi chào đời sẽ góp phần rất quan trọng đối với việc phát triển trí não, phát triển ngôn ngữ.
Bs Diệp cho biết: "Sau khi chào đời, não chúng ta có khoảng 100 tỷ tế bào thần kinh. Tuy không có sự tăng thêm về số lượng các tế bào thần kinh sau khi sinh nhưng có sự tăng trưởng về trọng lượng của các tế bào thần kinh. Cấu trúc của não bộ, các mô đệm, mô liên kết cũng tăng trưởng lên. Từ đó, trọng lượng của toàn não bộ tăng lên. Đây là lý do tại sao cần chăm sóc dinh dưỡng tốt cho trẻ ngày từ những năm đầu đời trong đó nhóm axit béo omega có nguồn gốc thực vật đặc biệt quan trọng".
Theo Bs Diệp, ưu điểm nổi bật của omega thực vật là chứa thành phần ALA rất tốt cho quá trình dẫn truyền thần kinh, tăng khả năng ghi nhớ tập trung, truyền thông tin nhanh và chính xác hơn. Đặc biệt, ALA có vai trò kháng viêm và bảo vệ tế bào. Mà tế bào não rất dễ bị tổn thương nên rất cần được bảo vệ. Sau khi chào đời, não của chúng ta có 100 tỷ tế bào thần kinh nhưng các tế bào này không có sự tăng thêm về số lượng mà chỉ chết dần đi. Do đó, vai trò bảo vệ được tế bào não của ALA đóng vai trò cực kỳ quan trọng.
Thêm vào đó, Omega thực vật không mùi, không vị, không tanh, do đó, trẻ nhỏ ngay từ trẻ sơ sinh có thể uống mà không bị kích ứng, nôn trớ nên dễ dung nạp với trẻ em.
Điều con muốn nói: Cậu bé 9 tuổi cương quyết: "Dượng xấu xa, mẹ hãy lấy người khác" Cậu bé 9 tuổi tâm sự: "Dượng thương mẹ, không thương con" trong Điều con muốn nói khiến bà ngoại và Ốc Thanh Vân nhói lòng. Đến với Điều con muốn nói, bé Phúc Khang đặt trong Chiếc hộp bí mật một tấm hình của em và mẹ cùng dòng chữ "Mẹ ơi, con yêu mẹ nhiều lắm!". Trò chuyện với MC Ốc...











Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất

Vì sao nam giới nên ăn một lát gừng sau khi thức dậy buổi sáng?

Bé trai Campuchia thoát nguy sau khi sang Việt Nam cấp cứu

Nam thanh niên bị đứt lìa khí quản vì vướng vào dây điện giữa đường

10 loại trái cây giúp trái tim khỏe mạnh

Lợi ích sức khỏe kỳ diệu khi đi chân trần ở nhà

Ăn ốc: Lợi ích, tác hại và nguyên tắc an toàn

Ăn ít thịt và những lợi ích cho sức khỏe

Báo động hoại tử chỏm xương đùi ở người trẻ

Thuốc lá là 'con đường tắt' dẫn đến bệnh phổi mãn tính và các loại ung thư nguy hiểm

7 mẹo để làm sạch trái cây, rau quả an toàn

Những tác hại của kỳ thị đối với trẻ nhiễm HIV

Chạy bộ buổi sáng hay tối giúp phụ nữ trung niên giảm mỡ tốt hơn?
Có thể bạn quan tâm

Chuyện tình kéo dài 3 ngày của nữ diễn viên xinh đẹp quê TP.HCM và nam ca sĩ nổi tiếng
Sao việt
19:58:28 23/09/2025
Hàng trăm nghìn người "super soi" Jennie (BLACKPINK) và bạn trai công khai thân mật sát rạt ở sự kiện?
Sao châu á
19:54:33 23/09/2025
Nữ công nhân nghèo bất ngờ đổi đời sau khi tìm thấy 8 viên kim cương
Lạ vui
19:47:49 23/09/2025
EU cân nhắc tạm hoãn áp dụng một số quy định trong Đạo luật AI
Thế giới
19:45:45 23/09/2025
Nam ca sĩ từng bị dọa đánh, đổ muối ớt lên đầu: Lột xác thành quán quân thế giới
Nhạc việt
19:38:19 23/09/2025
Vợ cũ tiết lộ thông tin bất ngờ về cuộc sống của ông Minh - bà Giao sau khi nhận hơn 1,5 tỷ từ mạnh thường quân
Netizen
19:15:49 23/09/2025
Bóng hồng bí ẩn đứng sau 'Quả bóng vàng' Dembele
Sao thể thao
19:09:16 23/09/2025
3 con giáp chẳng cần bon chen, đắc lộc tiền vào như nước, sự nghiệp hanh thông một bước lên hương đổi sau ngày mai
Trắc nghiệm
17:59:11 23/09/2025
Đầu năm 2026: 3 con giáp đổi vận nhờ đầu tư nhỏ nhưng lời to
Sáng tạo
17:54:38 23/09/2025
Không thể tin Vbiz lại có cặp đôi hoàn hảo thế này: Nhà trai thần thái xuất chúng, nhà gái đẹp tuyệt trần
Phim việt
17:47:29 23/09/2025