Triệu chứng, mức độ lây lan của biến thể Covid-19 vừa được phát hiện tại TP.HCM
Biến thể JN.1 đang gây ra đa số các ca bệnh Covid-19 trên toàn cầu, có khả năng lây lan nhanh chóng, triệu chứng tương tự các chủng thuộc Omicron.
Mới đây, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM và Đơn vị nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford công bố kết quả giải trình gene từ bệnh phẩm của 16 bệnh nhân Covid-19 điều trị trong tháng 12/2023. Theo đó có 12/16 bệnh nhân (75%) nhiễm biến thể JN.1.
JN.1 được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phân loại là “biến thể đáng quan tâm” từ ngày 18/12/2023 vì đã lây lan nhanh chóng trên toàn cầu. Biến thể này chiếm khoảng 85% số ca nhiễm mới ở Mỹ.
Đây cũng là nguyên nhân gây gia tăng số ca mắc và t.ử v.ong do Covid-19 tại một số nước, trong đó có Thái Lan. Từ ngày 14 đến 20/1, ở Thái Lan có 718 bệnh nhân phải nhập viện (tăng 13% so với tuần trước đó), 11 ca t.ử v.ong (tuần trước đó có 4 ca). Trong số này có nhiều người chưa từng tiêm vắc xin.
Cơ quan y tế Thái Lan đã xác định thủ phạm chính đằng sau sự gia tăng trên là biến thể JN.1. Thai PBS World đưa tin, không có bằng chứng nào cho thấy JN.1 nghiêm trọng hơn những biến thể khác. Các triệu chứng bao gồm ho, đau cơ, đau họng, nhức đầu và sổ mũi.
Biến thể JN.1 đang gây ra số lượng lớn ca Covid-19 trên toàn cầu. Ảnh minh họa: iStock
Biến thể JN.1 là gì?
JN.1 là nhánh trực tiếp của BA.2.86 (Pirola), với một đột biến bổ sung ảnh hưởng đến khả năng trốn tránh miễn dịch. JN.1 được ghi nhận lần đầu tiên vào tháng 8/2023. Bốn tháng sau, JN.1 đã nhanh chóng vượt qua các biến thể khác – bao gồm HV.1 và EG.5 – để trở thành chủng thống trị trên toàn cầu, xuất hiện ở hơn 40 nước.
Tỷ lệ tiêm vắc xin thấp ở một số nơi, khả năng miễn dịch suy yếu và các cuộc tụ tập vào dịp lễ cũng có thể khiến số ca nhiễm tăng đột biến gần đây.
Video đang HOT
Tiến sĩ William Schaffner, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt (Mỹ), giải thích với Today: “Hãy coi các biến thể như con cháu của Omicron. Cùng trong một đại gia đình nhưng mỗi thành viên đều có những tính cách đặc biệt riêng”. JN.1 có nguồn gốc từ BA.2.86 – dòng con của biến thể Omicron BA.2.
JN.1 có thêm một đột biến ở protein gai. Các protein gai giúp virus bám vào tế bào của con người và đóng vai trò quan trọng giúp virus SARS-CoV-2 lây nhiễm sang người. Tiến sĩ Andrew Pekosz, Phó trưởng Khoa Vi sinh phân tử và Miễn dịch học tại Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg, cho biết đột biến này có thể ảnh hưởng đến đặc tính thoát miễn dịch của JN.1.
Đầu tháng 11, JN.1 chiếm dưới 1% số ca nhiễm Covid-19 ở Mỹ. Vài tuần sau, biến thể này gây ra 20% số ca bệnh và hiện tại chiếm đa số, trên 85%.
Triệu chứng
Các triệu chứng của JN.1 dường như tương tự các chủng khác của Omicron bao gồm đau họng, nghẹt mũi, sổ mũi, ho, mệt mỏi, đau đầu, đau cơ, sốt hoặc ớn lạnh, mất cảm giác vị giác hoặc khứu giác, khó thở, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy.
Theo Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật (CDC) Mỹ, hiện tại, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng mà một người gặp phải thường phụ thuộc nhiều vào sức khỏe và khả năng miễn dịch của người đó hơn là chính biến thể.
Tiến sĩ Schaffner cho biết mặc dù tình trạng bệnh trở nặng vẫn xảy ra nhưng nhìn chung “Covid-19 đang gây ra triệu chứng nhẹ hơn”. Theo NBC, một số bác sĩ cho biết các triệu chứng đường hô hấp trên dường như bắt đầu bằng đau họng, sau đó là nghẹt mũi và ho.
“Virus đang thích nghi. Tôi nghĩ rằng nó đang trở nên lây nhiễm hơn và trốn tránh khả năng miễn dịch đã có từ trước nhưng không làm thay đổi quá nhiều về triệu chứng”, Tiến sĩ Pekosz nói.
JN.1 có dễ lây truyền hơn không?
Tiến sĩ Schaffner thông tin: “Một trong những điểm chung của những biến thể Omicron là rất dễ lây lan. Khi các biến thể mới xuất hiện, khả năng đó còn tốt hơn”.
Theo CDC Mỹ, sự phát triển liên tục của JN.1 cho thấy biến thể này có khả năng lây truyền cao hơn hoặc trốn tránh hệ thống miễn dịch của chúng ta tốt hơn. Chuyên gia Pekosz cho biết, nhiều biến thể mới, bao gồm cả JN.1, có một đột biến ảnh hưởng đến mức độ mạnh mẽ của protein gai liên kết với các tế bào trong đường hô hấp của con người.
CDC Mỹ cho biết, hơn 97% người dân nước này có kháng thể tự nhiên hoặc do vắc xin tạo ra để chống lại virus SARS-CoV-2 nhưng khả năng bảo vệ miễn dịch này mất dần theo thời gian.
TPHCM phát hiện biến thể phụ JN.1 ở người mắc COVID-19
Tại TPHCM, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm đã phát hiện biến thể phụ JN.1 của SARS-CoV-2 ở các bệnh nhân nhập viện trong tháng 12/2023.
Sáng 24/1, Sở Y tế TPHCM cho biết, qua hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm đã phát hiện biến thể phụ JN.1 của SARS-CoV-2 ở các bệnh nhân nhập viện trong tháng 12/2023 tại TPHCM.
Theo Sở Y tế TPHCM, JN.1 là một biến thể phụ từ biến thể BA.2.86 của Omicron, được WHO xếp vào nhóm "biến thể đáng quan tâm" (Variant of Interest - VOI) và là nguyên nhân gây gia tăng số ca mắc và t.ử v.ong tại một số nước, trong đó có Thái Lan.
Tiến trình phát hiện các biến thể mới của SARS-CoV-2 năm 2023 do nhóm giám sát bệnh truyền nhiễm của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM và OUCRU thực hiện vào tháng 12/2023 từ mẫu bệnh phẩm của 16 bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2 điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trong tháng 12/2023.
Cụ thể, ghi nhận có 12/16 bệnh nhân (75%) nhiễm biến thể phụ của Omicron JN.1, ngoài ra có 1 ca nhiễm biến thể JN.1.1; 2 ca BA.2.86.1 và 1 ca XDD. Dấu hiệu đáng lo ngại là số ca nhập viện tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới do COVID-19 có xu hướng gia tăng dần trong 6 tuần gần đây.
Tiến trình phát hiện các biến thể mới của SARS-CoV-2 năm 2023 do nhóm giám sát bệnh truyền nhiễm của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM và OUCRU thực hiện vào tháng 12/2023.
Theo số liệu giám sát của HCDC, từ ngày 18/12/2023 đến hết ngày 22/01/2024, các bệnh viện của TPHCM tiếp nhận 94 ca COVID-19 điều trị nội trú đến từ TPHCM và một số tỉnh thành khác.
Trong 94 bệnh nhân nội trú nói trên có 17 ca bệnh nặng phải thở oxy, không có ca t.ử v.ong do COVID-19. Tất cả ca bệnh nặng đều là người thuộc nhóm nguy cơ (có bệnh nền nặng) và chưa tiêm chủng đủ các mũi vaccine COVID-19 theo hướng dẫn của Bộ Y tế.
Như vậy biến thể phụ JN.1 cũng đã xuất hiện tại TPHCM sau khi CDC Hoa Kỳ báo cáo đây là biến thể đang phát triển nhanh nhất và chiếm ưu thế tại Mỹ trong tháng 12/2023.
JN.1 được WHO phân loại là "biến thể đáng quan tâm" từ ngày 18/12/2023 vì biến thể này đã lây lan nhanh chóng trên toàn cầu. Hiện nay, WHO đang theo dõi 05 biến thể cần quan tâm (VOI) gồm: XBB.1.5, XBB.1.16, EG.5, BA.2.86 và JN.1.
Với kết quả giám sát mới trong tháng 12 thì ngoại trừ biến thể EG.5, các biến thể phụ cần quan tâm (VOI) khác đều đã phát hiện tại TPHCM.
Theo WHO, JN.1 có những đặc điểm kháng nguyên mới cho phép virus dễ dàng tấn công vào hệ miễn dịch, dễ lây truyền hơn, do đó đã nhanh chóng chiếm ưu thế trong các biến thể SARS-CoV-2 gây bệnh toàn cầu. Tuy nhiên chưa có bằng chứng cho thấy biến thể này gây bệnh nặng hơn các biến thể phụ khác của Omicron.
Nhìn chung, tất cả các biến chủng hiện nay đều gây ra các triệu chứng bệnh COVID-19 tương tự nhau và mức độ nặng của bệnh phụ thuộc vào tình trạng của hệ miễn dịch và trạng thái sức khỏe của từng người (có các bệnh nền hay không).
Khảo sát của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ (US CDC) cũng cho thấy vaccine phòng COVID-19 hiện có, kỹ thuật xét nghiệm chẩn đoán và thuốc điều trị COVID-19 vẫn còn hiệu quả đối với JN.1.
Trong bối cảnh Tết Nguyên đán sắp cận kề, giao lưu, đi lại sẽ tăng cao, nguy cơ gia tăng số ca bệnh và số ca nhập viện do COVID-19 là hiện hữu, ngành y tế khuyến cáo người dân không chủ quan, lơ là và tiếp tục thực hiện các biện pháp sau để tự bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng.
Đeo khẩu trang khi đến cơ sở y tế, nơi tập trung đông người...; hoặc khi có triệu chứng hô hấp.
Thường xuyên rửa tay bằng nước sạch, xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn tay; súc miệng, họng bằng nước súc miệng; tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng; che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi.
Vận động người dân tiêm nhắc vaccine phòng COVID-19 theo khuyến cáo của ngành y tế, đặc biệt là đối với những người thuộc nhóm nguy cơ như: người cao t.uổi, người có bệnh nền...
Thực hiện vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân, giữ ấm cơ thể, tập luyện thể dục, thể thao, nâng cao thể trạng.
Tránh tiếp xúc với người có triệu chứng bệnh đường hô hấp như ho, sốt, khó thở... Người cao t.uổi, có bệnh lý nền, thai phụ... khi có dấu hiệu mắc bệnh, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, khám và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân khiến hàng chục học sinh Trường tiểu học Nguyễn Hiền đau bụng phải nghỉ học Tới sáng nay, 10/22 học sinh nghỉ học do xuất hiện các triệu chứng đau bụng, tiêu chảy tại Trường tiểu học Nguyễn Hiền đã đi học lại. Không có trường hợp nào nguy kịch. Chiều 17/1, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TPHCM (HCDC) đã thông tin về các trường hợp học sinh nghỉ học tại Trường tiểu học Nguyễn Hiền (phường...
