Triển vọng từ cuộc gặp thượng đỉnh Nga – Ukraine

Đối với cả hai, cuộc gặp diễn ra hôm nay, 9-12, tại Paris là cơ hội đánh giá đối thủ của họ trong cuộc đấu tranh có thể lâu dài về tương lai của Ukraine

Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky lần đầu tiên có cuộc gặp trực diện trong cuộc đàm phán hòa bình theo công thức Normandy ở Paris – Pháp vào ngày 9-12.

Giới phân tích cho rằng không nên mong đợi sẽ có kết quả cụ thể từ cuộc gặp mặt này nhưng có nhiều dấu hiệu cho phép dư luận lạc quan. Đích thân Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Angela Merkel đã kích hoạt Thỏa thuận Minks và bản thân lãnh đạo 2 nước Nga và Ukraine đều muốn gặp nhau.

Trước hết, trong cuộc họp 4 bên tại Paris, các nhà lãnh đạo tập trung vào nội dung của Thỏa thuận Minks, ký kết hồi tháng 5-2015 tại thủ đô Belarus, gồm các điều khoản: ngưng bắn, triệt thoái vũ khí hạng nặng, tái lập quyền kiểm soát của Kiev ở biên giới với Nga và trao thêm quyền tự trị cho các khu vực ở Đông Ukraine hiện do phe ly khai thân Nga kiểm soát.

Cả Nga lẫn Ukraine đều cáo buộc nhau không tôn trọng các cam kết của họ nhưng đã có nhiều thay đổi kể từ sau khi diễn ra cuộc gặp Normandy gần đây nhất vào năm 2016. Trong nhiều tháng qua, Moscow và Kiev đã tiến hành cuộc trao đổi tù nhân lịch sử và làm trung gian cho thỏa thuận rút quân giữa lực lượng chính phủ Ukraine và phe ly khai thân Nga.

Chuyên gia người Anh Mark Galeoleti nhận định bầu không khí hiện nay khá thuận lợi cho đối thoại. Theo đó, thời gian gần đây, Tổng thống Putin cho thấy ông sẵn sàng đàm phán, mô tả Tổng thống Ukraine là “một người nghiêm túc” và “dễ mến”. Còn đối với ông Zelensky, theo đài RFI, trước sức ép của dư luận trong nước, “chỉ cần đối thoại là thành công rồi”.

Tổng thống Volodymyr Zelensky tại buổi lễ kỷ niệm Ngày Các lực lượng vũ trang ở khu vực Donetsk – Ukraine hôm 6-12. Ảnh: REUTERS

Tạp chí The National Interest cho rằng thoạt nhìn, hội nghị thượng đỉnh Putin – Zelensky dường như có tất cả các yếu tố cần thiết cho một cuộc gặp mang tính đột phá. Tuy nhiên, liệu hội nghị này có thể đáp ứng những kỳ vọng của dư luận và của hai bên liên quan hay không?

Điều rất dễ nhận ra đây là cuộc gặp gỡ giữa 2 vị tổng thống rất khác biệt nhau – một vị là chính khách lão luyện 67 tuổi với nhiều năm kinh nghiệm, một vị mới 47 tuổi xuất thân là diễn viên hài mới chập chững bước vào chính trường. Đối với cả hai ông, đây là cơ hội đánh giá đối thủ của họ trong cuộc đấu tranh có thể lâu dài về tương lai của Ukraine.

Đối với Tổng thống Putin, đây là dịp để thực hiện các bước tiếp theo nhằm giảm tình trạng cô lập của Nga liên quan đến việc sáp nhập Crimea năm 2014 và ủng hộ phe ly khai ở miền Đông Ukraine. Chuyên gia Nga Dmitry Suslov nhận xét điều quan trọng đối với Nga là giữ nguyên các thỏa thuận Minsk, vì nếu không, vấn đề đặt ra là: Vì điều gì mà nước Nga đã phải chịu đựng sự trừng phạt của Mỹ và châu Âu trong suốt những năm tháng qua?

Các chuyên gia về Nga được tờ The National Interest phỏng vấn cho biết ông Putin quan tâm đến sự ủng hộ của Tổng thống Macron và Thủ tướng Merkel hơn là chiến thắng trước ông Zelensky. “Tôi nghĩ rằng ông Putin hy vọng ông Macron và bà Merkel sẽ giải thích cho ông Zelensky lý do vì sao phải thực hiện các Thỏa thuận Minsk, điều mà nhiều người ở Kiev không thích” – chuyên gia Andranik Migranyan, Viện Quan hệ quốc tế Moscow, nói.

Theo ông này, kết quả cuộc đàm phán Normandy sẽ phụ thuộc rất nhiều vào những gì hai nhà lãnh đạo Pháp và ức sẽ làm. Nếu họ ủng hộ ông Putin, ông Zelensky sẽ không còn cách nào khác ngoài việc thuận theo.

Còn nếu họ đứng về phía ông Zelensky, nhiều khả năng chiến sự sẽ lại xảy ra ở miền Đông Ukraine. Trong khi đó, điều ông Zelensky mong đợi nhất có lẽ là cuộc gặp này sẽ dẫn đến kết thúc cuộc xung đột đã tàn phá phần lớn đất nước Ukraine, khiến hơn 13.000 người thiệt mạng và buộc hơn 1 triệu người rời bỏ nhà cửa.

Theo nld.com.vn