Trên trận chiến đảm bảo an ninh, trật tự ở cơ sở

Thời gian gần đây, trên địa bàn cả nước và tỉnh Hòa Bình liên tục xảy ra các vụ chống người thi hành công vụ, thể hiện sự bất chấp, coi thường pháp luật của đối tượng phạm tội.

Đáng chú ý, số vụ chống người thi hành công vụ đối với lực lượng Công an cấp xã gia tăng về tính chất, mức độ và phương thức phạm tội, nhiều vụ việc gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, gây bức xúc dư luận, ảnh hưởng đến tâm lý, tư tưởng đội ngũ công an cơ sở. Cuộc chiến đảm bảo an ninh, trật tự ở cơ sở như lằn ranh sinh tử bởi nguy hiểm luôn rình rập.

Nguy hiểm rình rập

Vũ Bình là xã đặc biệt khó khăn của huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình. Với dân số chủ yếu là người Mường, sống quần tụ thành các ổ nhà, có quan hệ gắn kết với nhau. Người dân địa phương hiền lành, chất phác, đoàn kết, yêu thương nhau. Tưởng rằng, trong cộng đồng như thế sẽ không xảy ra xích mích, mâu mắc, không có các vụ việc đặc biệt nghiêm trọng. Nhưng, vẫn có những vụ việc chống người thi hành công vụ với thủ đoạn manh động, liều lĩnh gây rúng động miền quê yên bình này.

Khoảng 8h20 ngày 3/5/2024, Công an xã Vũ Bình nhận được tin báo của bà Bùi Thị Diểm (sinh năm 1968, trú tại xóm Thóng, xã Vũ Bình, huyện Lạc Sơn) nghi ngờ đối tượng Bùi Văn Khượp (sinh năm 1965, cùng trú tại địa phương) có hành vi phun thuốc diệt cỏ vào ruộng, ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng của cây trồng. Ngay sau khi nhận tin báo, chỉ huy Công an xã Vũ Bình đã phân công Thiếu tá Quách Phúc Kín – Phó trưởng Công an xã và đồng chí Bùi Văn Chức, công an viên bán chuyên trách trực tiếp xuống địa bàn nắm bắt tình hình và mời Bùi Văn Khượp lên trụ sở công an xã để làm rõ. Quá trình làm việc với Bùi Văn Khượp đã xảy ra tình huống bất ngờ.

Công an huyện Lạc Sơn thăm hỏi, động viên anh Bùi Văn Thành đang điều trị tại bệnh viện.

Trong quá trình dẫn giải đối tượng về trụ sở công an xã, Bùi Văn Khượp lấy lý do về nhà để khóa cửa, sau đó sẽ tới trình diện công an xã. Trước tình huống trên, các đồng chí tổ công tác đã theo sát đối tượng về nhà. Tuy nhiên, với bản tính côn đồ, vừa về đến nhà, Bùi Văn Khượp bất ngờ lấy dao nhọn (loại dao phóng lợn) đâm trực diện vào đùi phải đồng chí Quách Phúc Kín làm đứt cơ và vỡ mạch máu, gây thương tích rất nặng. Ngay sau đó, lực lượng Công an huyện Lạc Sơn đã tổ chức vây bắt đối tượng và đưa đồng chí Quách Phúc Kín đi cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Bước đầu, Cơ quan công an xác định Bùi Văn Khượp chưa có tiền án, tiền sự. Trong cuộc sống, đối tượng thường xuyên sử dụng rượu, có biểu hiện bất thường về tâm lý, đây có thể là nguyên nhân khiến đối tượng mất kiểm soát, chống lại lực lượng thi hành công vụ một cách đặc biệt manh động, liều lĩnh. Đây là những tình huống không hiếm gặp đối với công an cơ sở, nhất là ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc khi mà văn hóa uống rượu trong sinh hoạt động cộng thấm sâu vào đời sống nhân dân.

Với lực lượng mỏng, chỉ 5-6 cán bộ, chiến sĩ, địa bàn rộng, dân cư thưa thớt, việc quản lý địa bàn, nắm bắt tư tưởng, dư luận xã hội, tâm lý của người dân gặp rất nhiều khó khăn, phức tạp. Do không nắm được tâm lý, tính cách cũng như thói quen sinh hoạt của người dân nên lực lượng công an cơ sở khó khăn trong việc đề ra giải pháp, phương án giải quyết các vụ việc trong tình huống cụ thể, đột xuất. Đặc biệt, khi đối phó với các đối tượng manh động, liều lĩnh hay đối tượng có vấn đề về thần kinh, loạn thần, mặc dù lực lượng công an cơ sở chủ động phát động phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, xây dựng mạng lưới an ninh cơ sở, xây dựng các hạt nhân là công an xã bán chuyên trách, dân quân tự vệ, dân phòng, bảo vệ dân phố… tuy nhiên khi xảy các tình huống đột xuất, việc tham gia hỗ trợ, ngăn chặn hành vi của đối tượng còn hạn chế, còn tình trạng thờ ơ, vô cảm, coi đó là việc của lực lượng Công an.

Sau cuộc rượu trong bản, Đinh Công Quê (sinh năm 1989, là người dân tộc Mường, trú tại xóm Thỏi Láo, xã Phú Vinh, huyện Tân Lạc) nảy sinh mâu thuẫn với bạn nhậu. Do có ma men trong người, hắn nổi máu iêng hùng, chửi bới, gây gổ với mọi người xung quanh. Dù được can ngăn, hắn không dừng lại mà tiếp tục sử dụng dao nhọn, gậy gộc đập phá tài sản, uy hiếp người dân. Tình huống an ninh, trật tự trở nên đặc biệt nghiêm trọng, gây hoang mang, lo lắng trong dư luận. Sự việc nhanh chóng được trình báo tới Công an xã Phú Vinh.

Ngay sau khi nhận tin báo, Đại úy Trần Trung Dũng cùng tổ công tác Công an xã Phú Vinh đã có mặt tại hiện trường để giải quyết. Khi đến hiện trường, phát hiện đối tượng hung hãn, côn đồ, liên tục chửi bới, sử dụng dao nhọn đập phá tài sản của người dân, Đại úy Dũng một mặt thuyết phục đối tượng dừng ngay hành động gây mất an ninh, trật tự. Mặt khác, chỉ đạo tổ công tác tiếp cận đối tượng theo nhiều hướng, lợi dụng đối tượng sơ hở sẽ lao vào khống chế, bắt giữ. Tuy nhiên, Đinh Công Quê vô cùng ngang ngược, không những không chấp hành mà tiếp tục đập phá tài sản, truy sát công an và người dân.

Trong tình huống khẩn cấp, đối tượng bất ngờ chém liên tiếp vào phần đùi của Đại úy Trần Trung Dũng, gây thương tích rất nặng. Trước hành vi coi thường pháp luật của đối tượng, đồng chí Trần Trung Dũng đã nén đau, cùng đồng đội và quần chúng nhân dân khống chế thành công đối tượng.

Đối tượng Bùi Văn Khượp bị bắt giữ.

Đây là tình huống bất ngờ, diễn ra ngoài dự kiến của lực lượng công an cơ sở. Mặt khác, đối tượng vô cùng manh động, liều lĩnh, đang bị kích động mạnh bởi “ma men” nên việc đấu tranh, ngăn chặn gặp rất nhiều khó khăn, nguy hiểm. Lực lượng công an cơ sở đã trang bị đầy đủ công cụ hỗ trợ, thực hiện nghiêm túc và đầy đủ quy trình giải quyết vụ việc như: thuyết phục đối tượng dừng hành động gây rối, tuyên truyền, vận động nhân dân lên án hành vi của đối tượng, bí mật triển khai phương án khống chế, bắt giữ… Tuy nhiên, trong tình huống bất ngờ, đối tượng đã tấn công gây thương tích đồng chí phó trưởng công an xã. Điều đó cho thấy, những khó khăn, nguy hiểm luôn rình rập lực lượng công an cơ sở.

Những cán bộ cơ sở dũng cảm

Đó là đồng chí công an viên Bùi Văn Thành bất chấp nguy hiểm, mặc dù bị thương vẫn dũng cảm khống chế đối tượng, được người dân khen ngợi. Vụ việc xảy ra khoảng 18h00′ ngày 24/12/2023 tại khu vực thị trấn Vụ Bản, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình. Anh Bùi Văn Thành được phân công tham gia tổ tuần tra, kiểm soát khu vực thị trấn Vụ Bản. Khi đến địa bàn phố Nghĩa Dân, thị trấn Vụ Bản, tổ công tác phát hiện hai đối tượng Bùi Văn Dự (sinh năm 2003) và Bùi Văn Chiến (sinh năm 2002, cùng trú tại xóm Bai Chim, xã Định Cư, huyện Lạc Sơn) có biểu hiện nghi vấn tàng trữ trái phép chất ma túy. Lúc này trời nhập nhoạng tối, đối tượng lợi dụng để tháo chạy. Ngay lập tức, anh Bùi Văn Thành trực tiếp lao vào áp sát đối tượng. Biết không thể trốn chạy, đối tượng chống trả rất quyết liệt, tấn công anh Thành và đồng đội.

Quá trình vật lộn với đối tượng, cả anh và đối tượng đã rơi xuống mương nước gần đó. Chỉ đến lúc này, đối tượng mới chịu khuất phục trước quyết tâm truy bắt của anh. Ngay sau đó, các đồng đội đã hỗ trợ bắt giữ hai đối tượng phạm tội, thu giữ một gói bên trong có chứa ma túy. Quá trình bắt giữ, anh bị gãy ngón tay bên phải, được đồng đội đưa đi cấp cứu tại Trung tâm Y tế huyện Lạc Sơn. Hành động dũng cảm truy bắt tội phạm của anh Bùi Văn Thành đã được cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương cảm phục.

Đó là tấm gương Thượng úy Quách Xuân Trường – Phó trưởng Công an xã Xuất Hóa, huyện Lạc Sơn dũng cảm truy bắt tội phạm. Sáng 20/4/2023, Công an xã Xuất Hóa nhận được thông tin của người dân về việc đội tượng Bùi Văn Vựn (sinh năm 1977, trú tại xóm Ngải, xã Xuất Hóa) có hành vi dùng nỏ đe dọa và bắn vào người dân trong xóm gây thương tích. Ngay sau khi nhận tin báo, tổ công tác do Thượng úy Quách Xuân Trường làm tổ trưởng lập tức xuống địa bàn giải quyết. Khi tổ công tác đến hiện trường, phát hiện tên Vựn có biểu hiện manh động, liên tục đe dọa tổ công tác và người dân. Tổ công tác tiến hành vận động, thuyết phục đối tượng hạ vũ khí đầu hàng. Tuy nhiên, đối tượng không chấp hành mà liên tục dùng nỏ bắn về phía tổ công tác và người dân, dùng dao đuổi chém và ném đá về phía lực lượng Công an.

Thượng úy Quách Xuân Trường đã sử dụng súng cao su bắn chỉ thiên nhưng đối tượng không dừng lại, tiếp tục đuổi chém cán bộ, chiến sĩ Công an xã Xuất Hóa. Trước tình thế nguy cấp có thể ảnh hưởng đến tính mạng người dân, đồng chí Quách Xuân Trường đã bắn đạn cao su trúng tay đối tượng, đồng thời tiếp cận, quật ngã, tước dao của đối tượng. Sau đó, tổ công tác đã áp giải đối tượng về trụ sở Công an xã Xuất Hóa để giải quyết.

Phòng ngừa tội phạm từ sớm, từ xa

An ninh cơ sở là nhiệm vụ chiến lược gắn với các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng nông thôn. Xây dựng thế trận an ninh cơ sở, thế trận lòng dân vững chắc là mục tiêu, là tiền đề quan trọng để giữ vững an ninh, trật tự ở cơ sở. Trong thực tiễn, việc phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội phạm và vi phạm pháp luật luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy hiểm, ảnh hưởng đến quá trình thực thi pháp luật ở cơ sở. Tội phạm ngày càng có xu hướng trẻ hóa, phương thức, thủ đoạn phạm tội đa dạng, nhiều thành phần với mức độ tinh vi, liều lĩnh, nguy hiểm hơn. Nguyên nhân phát sinh tội phạm chủ yếu xảy ra ở khu vực vùng sâu, vùng xa, nơi kinh tế kém phát triển, dân trí thấp, nhiều phong tục tập quán lạc hậu.

Một nguyên nhân khác là do chính quyền cơ sở chưa sâu sát, nắm chắc tình hình, chưa có các giải pháp đột phá để thay đổi nhận thức và hành vi, chưa thay đổi nếp sống văn hóa mới, chưa mạnh dạn đẩy lùi tập quán lạc hậu, cổ hủ. Các tổ chức đoàn thể quần chúng chưa vào cuộc quyết liệt, còn trông chờ, ỷ lại vào cơ quan chức năng. Thói quen uống rượu trong các lễ hội, sinh hoạt cộng đồng tuy đã giảm song vẫn còn khá phổ biến. Đây là một trong những điều kiện quan trọng nảy sinh mâu mắc, xung đột trong cộng đồng, xã hội, gây áp lực mạnh đối với nhiệm vụ đảm bảo an ninh, trật tự của lực lượng công an cơ sở.

Dao phóng lợn mà đối tượng Bùi Văn Khượp dùng đâm trọng thương Thiếu tá Quách Phúc Kín.

Để chủ động phòng ngừa tội phạm từ sớm, từ xa, hạn chế thấp nhất số vụ chống người thi hành công vụ ở cơ sở, Thượng tá Phạm Hùng – Trưởng Công an huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình cho rằng phải có sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, sự đồng thuận của các tầng lớp nhân dân. Tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức, giao các tổ chức xã hội, đoàn thể quần chúng và chính quyền xóm, xã, khu dân cư là nòng cốt trong việc vận động, giáo dục đoàn viên, hội viên và nhân dân. Duy trì các tổ hòa giải, tổ liên gia tự quản tại cộng đồng để kịp thời phát hiện mâu thuẫn trong cộng đồng, xã hội. Nhất là các xung đột tiềm ẩn phức tạp, phối hợp các đoàn thể, người uy tín để giải quyết, tránh để phức tạp hơn.

Cần tạo công ăn, việc làm, hỗ trợ vay vốn ưu đãi từ các ngân hàng để người dân nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống. Lực lượng Công an các cấp cần triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, nắm chắc tình hình, quản lý chặt chẽ đối tượng, nhất là đối tượng có tiền án, tiền sự, tù tha, nghiện ma túy, đối tượng có biểu hiện loạn thần… để giáo dục, răn đe. Quá trình giải quyết các vụ việc phải chấp hành mệnh lệnh, quy trình công tác, trang bị đầy đủ phương tiện, công cụ hỗ trợ, phương án xử lý khoa học, đồng thời phải dự báo các tình huống có thể xảy ra. Khi tình huống ngoài tầm kiểm soát phải khẩn trương báo cáo, thỉnh thị cấp trên để tăng cường lực lượng, đấu tranh trấn áp kịp thời.

“Trong thực tiễn muôn hình, muôn vẻ, dù lực lượng công an cơ sở đã nỗ lực, cố gắng song khó tránh khỏi những nguy hiểm rình rập. Chính vì vậy, nâng cao nhận thức xã hội, tạo đồng thuận trong cộng đồng lên án, đấu tranh các thói hư, tật xấu, trái thuần phong, mỹ tục, xây dựng xã hội văn minh, hiện đại thì mới góp phần làm giảm tội phạm, vì cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân” – Thượng tá Phạm Hùng nói.