Trẻ con không là người lớn thu nhỏ

Trên phương diện dùng thuốc, hoàn toàn không thể xem trẻ con là người lớn thu nhỏ. Bởi vì nếu xem trẻ con là người lớn thu nhỏ sẽ đi đến chỗ cho rằng bất cứ thuốc gì người lớn dùng được thì trẻ con sẽ dùng được, chỉ có việc giảm liều.

Em Lydia Melo, 7 tuổi, được tiêm liều 10 microgram vắc xin COVID-19 của Pfizer-BioNTech trong một thử nghiệm tại ĐH Duke ở Durham, bang North Carolina, Mỹ ngày 28-9-2021 – Ảnh: Reuters

Điều này hoàn toàn sai, có những thuốc trẻ con không dùng được và trong bảng hướng dẫn sử dụng những thuốc đó có ghi “Chống chỉ định đối với trẻ em”. Thí dụ, thuốc kháng sinh tetracyclin có ghi “Chống chỉ định đối với trẻ dưới 7 tuổi”, tức trẻ dưới 7 tuổi không được dùng tetracyclin.

Có 2 lý do không thể xem trẻ con là người lớn thu nhỏ:

1. Cơ thể trẻ chưa phát triển hoàn chỉnh, dẫn đến thuốc gây tác dụng bất lợi:

Việc cho thuốc ở trẻ con phải đặc biệt thận trọng vì ở trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, các cơ quan như gan, thận, hệ thần kinh trung ương, hệ tim mạch… chưa phát triển hoàn chỉnh, dẫn đến dễ xảy ra hiện tượng thuốc gây độc tính cho các cơ quan đang phát triển.

2. Nhiều tác dụng phụ nguy hiểm của thuốc chỉ xảy ra ở trẻ mà không xảy ra cho người lớn:

Ở trẻ, đặc biệt trẻ sơ sinh, có nhiều tác dụng phụ nguy hiểm của thuốc xuất hiện mà không thấy xuất hiện ở người lớn, chẳng hạn:

* Liều cao paracetamol làm tăng thân nhiệt ở trẻ sơ sinh, chứ không làm hạ thân nhiệt như ở người lớn.

* Làm chậm lớn với tetracyclin và các thuốc corticoid.

* Làm xám răng vĩnh viễn với tetracyclin…

Vắc xin ngừa COVID-19 dùng cho trẻ sẽ như thế nào?

Vắc xin là những chế phẩm sinh học (dùng mầm bệnh chết, sống hay một phần mầm bệnh, thậm chí là một đoạn ADN hay RNA) được dùng đưa vào cơ thể nhằm tạo ra những kháng thể đặc hiệu để khi nhiễm mầm bệnh thật thì cơ thể có kháng thể sẽ chống trả và tiêu diệt được mầm bệnh.

Như vậy, vắc xin cũng là thuốc nhưng có tác dụng đặc biệt là ngừa bệnh do sinh miễn dịch nhờ giúp sinh kháng thể.

Đối với vắc xin ngừa COVID-19, nếu trẻ dùng vẫn phải thực hiện đúng nguyên tắc “Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ”. Đặc biệt, có một chút khác biệt so với việc dùng thuốc sau. Có khi không cần giảm liều khi tiêm vắc xin.

Theo thông tin, trẻ từ 12 – 17 tuổi tiêm 2 liều Pfizer/BioNTech giống như người lớn, tức mỗi liều 30mcg và hai liều cách nhau 3 tuần. Trong khi đó, trẻ 5 – 11 tuổi tiêm mỗi liều 10mcg, tức chỉ dùng 1/3 liều người lớn. Rõ ràng liều vắc xin Pfizer/BioNTech và tính sinh miễn dịch ở cơ thể là không liên quan nhau.

Ngược lại, liều vắc xin ngừa uốn ván, bạch hầu, ho gà dùng ở trẻ lại có liều cao hơn dùng cho người lớn.

Đối với trẻ, để đảm bảo dùng vắc xin ngừa COVID-19 với liều an toàn và hiệu quả, phải nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng đúng quy cách chứ không suy đoán một cách dễ dãi.