Trẻ 8 tuổi đã phình mạch máu não khổng lồ
Phình mạch máu não là một loại bệnh của dị dạng mạch máu não, gây nhiều vấn đề ảnh hưởng sức khoẻ của con người, nguy hiểm nhất là tử vong.
Chia sẻ tại buổi khám và tư vấn miễn phí bệnh lý dị dạng mạch máu não Bệnh viện Việt Đức tổ chức cuối tuần qua, PGS.TS Đồng Văn Hệ – Phó Giám đốc Bệnh viện, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Thần kinh – cho biết, dị dạng mạch máu não có nhiều loại như: Phình động mạch não, u máu não, u máu não thể hang…
Dị dạng mạch máu não gây ra nhiều vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, phổ biến nhất là vỡ mạch dẫn đến đột quỵ do xuất huyết não hoặc gây áp suất tiếp giáp lên não dẫn đến động kinh co giật.
Nhiều người dân tới Bệnh viện Việt Đức để được khám và tư vấn miễn phí bệnh lý dị dạng mạch máu não. Ảnh: BV
Phình động mạch não là mạch máu tại một vị trí bất kỳ bị phồng lên hình túi hoặc hình thoi. Phình động mạch não sẽ nguy hiểm nếu vỡ, hoặc to chèn ép vào các cấu trúc giải phẫu xung quanh (chèn ép vào tổ chức xung quanh).
Còn u máu ở não phần lớn là bẩm sinh, không phải di truyền, bệnh hình thành trong quá trình mang thai, không phải bố mẹ truyền cho con. Tại bệnh viện đã gặp nhiều trường hợp u máu não ở trẻ em, có bệnh nhi 4-5 tuổi đã phình mạch máu não. Có trẻ 8 tuổi ở miền Trung chuyển ra đã mắc phình mạch não khổng lồ.
3-5% dân số bị dị dạng mạch máu não
Theo dịch tễ học, có 3-5% dân số bị dị dạng mạch máu não. Các chuyên gia đánh giá đây là tỷ lệ không nhỏ. Tuy nhiên, hầu hết phình động mạch não không vỡ, không có triệu trứng hay dấu hiệu bệnh. Do đó, nhiều người thường không biết hoặc bỏ qua, gây hậu quả nguy hiểm có thể dẫn đến tàn phế hoặc tử vong.
PGS.TS Đồng Văn Hệ cho hay có nhiều người đang khỏe mạnh nhưng đột nhiên bị đau đầu dữ dội, bất ngờ vì chủ quan khiến cho việc điều trị muộn…
Video đang HOT
Phình động mạch não nguy hiểm nếu vỡ hoặc chèn ép các tổ chức xung quanh. Khi bị vỡ phình mạch, máu chảy tràn trong não và người bệnh có nhiều biểu hiện như: đau đầu dữ dội (chưa từng đau như vậy), nôn, buồn nôn, liệt, lơ mơ và hôn mê nếu chảy máu nhiều.
Khối phình động mạch não lớn dù không vỡ có thể chèn ép gây một số triệu chứng như: đau đầu, chèn ép dây thần kinh số III gây sụp mi mắt, chèn ép dây thần kinh số II gây mờ mắt hoặc mù…
Hầu hết các trường hợp phình động mạch não nhỏ không gây triệu chứng gì và được chẩn đoán tình cờ khi chụp não.
Để chẩn đoán xác định phình động mạch não, bác sỹ sẽ cho người bệnh chụp cắt lớp vi tính sọ não, cắt lớp vi tính mạch, cộng hưởng từ não, cộng hưởng từ mạch, chụp mạch máu não.
Hai biện pháp tốt trong phát hiện, sàng lọc phình mạch máu não là chụp cắt lớp vi tính và cộng hưởng từ. Các bệnh viện tuyến tỉnh hiện đều được trang bị hai thiết bị này. Vì thế, bệnh phình mạch não đã dễ dàng được các bác sỹ phát hiện từ tuyến dưới.
Theo PGS.TS Đồng Văn Hệ, dị dạng mạch máu dễ vỡ nếu thành mạch yếu. Tuy nhiên một người có dị dạng mạch máu não nhưng có lối sống lành mạnh, thể dục thể thao không hút thuốc lá, kiểm soát huyết áp, mỡ máu sẽ ít bị vỡ hơn những người ít vận động, rối loạn chuyển hóa, lối sống không lành mạnh,…
Do đó, để phòng chống vỡ phình mạch não, người dân nên kiểm soát huyết áp, không hút thuốc lá, giảm bớt rượu, bia, kiểm soát cân nặng, thường xuyên tập luyện đặc biệt là chạy và đi bộ rất tốt cho tim mạch, giảm nguy cơ dị dạng mạch não.
Do tỷ lệ mắc trong cộng đồng cao, ngay cả các nước phát triển cũng không khuyến cáo người dân đi tầm soát, tuy nhiên PGS.TS Đồng Văn Hệ khuyến cáo người có biểu hiện đau đầu nhiều, đau đột ngột, tê bì nửa người, liệt, mờ mắt, sụt mi, đặc biệt co giật nên đến viện. Đặc biệt, người trưởng thành lần đầu tiên bị co giật phải tới bác sỹ ngay để tiến hành tầm soát, tìm nguyên nhân, nếu để lâu dễ vỡ.
Hoảng với khối phình mạch máu não khổng lồ
Đi khám vì mờ mắt, nữ bệnh nhân được bác sĩ chẩn đoán có khối phình động mạch khổng lồ, kích thước 6cm, trong khi bình thường chỉ 2-10mm.
Đây là một trường hợp dị dạng mạch máu não khá đặc biệt, khối phình động mạch khổng lồ. Bệnh nhân là bà V.H.H, 64 tuổi. Trước đó, bà không có biểu hiện gì bất thường ngoài việc mắt mờ dần đi. Mới đầu, bà nghĩ có thể do tuổi già nhưng sau đó mắt trái gần như mờ hoàn toàn. Thị lực mắt phải còn hơn 50%.
Lúc này, gia đình đưa bà đi khám. Kết quả chụp chiếu cho thấy hình ảnh có khối rất to, nghi ngờ u não nên bà được chuyển lên Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội).
PGS.TS Đồng Văn Hệ, Phó giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Thần kinh cho biết, hình ảnh khối to trong não bệnh nhân thực chất là khối phình mạch khổng lồ, kích thước hơn 6cm, trong khi bình thường 2-10mm. Tiên lượng đây là ca mổ phức tạp.
"Nhiều khả năng chúng tôi phải chia thành nhiều giai đoạn để mổ. Giai đoạn thứ nhất là tạo hình mạch máu mới, nuôi não bằng mạch khác, sau đó mới xử lý chỗ phình mạch vì liên quan quá nhiều cấu trúc", PGS Hệ nói.
Ước tính có khoảng 3-5% dân số bị các túi phình mạch nhưng không phải trường hợp nào cũng có nguy cơ bị vỡ.
Theo PGS Hệ, có nhiều thể dị dạng mạch máu não, hay gặp nhất là phình mạch não và u máu não (trẻ sinh ra đã có tình trạng này song vì không đi chụp chiếu vùng não nên không biết, ít. Đến nay khoa học chưa tìm ra nguyên nhân chính xác của những trường hợp bị dị dạng mạch máu não, tuy nhiên nghĩ nhiều đến viêm nhiễm, chấn thương. Một số trường hợp là bẩm sinh, không phải do di truyền mà xảy ra trong quá trình mang thai của người mẹ, trẻ sinh ra đã có.
Phần lớn các trường hợp bị dị dạng mạch máu não không có biểu hiện lâm sàng đặc biệt. Nếu có thì người bệnh có thể thấy đau đầu. Tuy nhiên, đây không phải dấu hiệu đặc hiệu. Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến đau đầu, tự dưng thay đổi thời tiết, căng thẳng áp lực.
Ngoài ra, một số trường hợp có thể có biểu hiện động kinh, một số dấu hiệu vùng vận động gây tê bì, hoặc triệu chứng khác như dị dạng mạch to gần dây thần kinh quan trọng khiến bệnh nhân bị sụp mi.
Ước tính có 3-5% dân số bị phình mạch, tức là cứ 100 người thì có 3-5 người bị. Tuy nhiên, hầu hết túi phình động mạch não không vỡ, không có triệu chứng hay dấu hiệu bệnh. Chỉ khoảng 0,25% người mang túi phình động mạch não sẽ vỡ.
Tại khoa, hầu như tuần nào cũng gặp bệnh nhân bị phình mạch, dị dạng mạch. Bệnh nhân tình cờ phát hiện khi đi chụp phim.
Theo PGS Hệ, vì phình động mạch não rất hiếm khi vỡ nên phần lớn bệnh nhân sống chung với khối phình mạch, chỉ điều trị khi người bệnh có nhiều nguy cơ vỡ túi phình. Những yếu tố ảnh hưởng tới tỷ lệ vỡ túi phình bao gồm kích thước túi phình, vị trí túi phình, hình thái túi phình, tiền sử bệnh, tiền sử gia đình và tuổi của người bệnh. Túi phình càng lớn, nguy cơ vỡ càng cao. Nếu túi phình lớn hơn 5mm, nguy cơ vỡ cao nên bác sĩ thường khuyến cáo cần can thiệp. Một số tác giả cho rằng, đường kính túi phình lớn hơn 3mm cũng nên can thiệp.
Túi phình ở vị trí động mạch thông trước, động mạch thông sau, động mạch não trước, động mạch não giữa, hệ động mạch sau nên can thiệp.
Phẫu thuật kẹp túi phình động mạch não và can thiệp nút mạch điều trị phình động mạch não.
Nếu người bệnh đã từng bị chảy máu não (chảy máu khoang dưới nhện) nên can thiệp. Nếu gia đình người bệnh có thành viên đã từng bị chảy máu khoang dưới nhện, nên can thiệp. Tuổi của người bệnh cũng là một yếu tố để các bác sĩ đưa ra quyết định điều trị. Nếu người bệnh trẻ, nên can thiệp. Nếu người bệnh cao tuổi (trên 70), xu hướng nên bảo tồn.
Những trường hợp phình động mạch não chưa vỡ được điều trị bằng phẫu thuật (kẹp túi phình) hoặc nút mạch. Đây là hai phương pháp điều trị thường quy ở nhiều cơ sở y tế. Tỷ lệ thành công của hai phương pháp này tương đương nhau. Phương pháp nút mạch chi phí cao hơn do hầu hết dụng cụ, vật tư được nhập khẩu.
PGS Hệ khuyến cáo, nếu không điều trị, người bệnh cần thay đổi để có lối sống lành mạnh hơn, không hút thuốc, không uống rượu, không để bị tăng huyết áp, mỡ máu cao, béo phì, không tránh thai bằng thuốc ngừa thai... vì sẽ làm tăng nguy cơ vỡ khối phình mạch.
Bệnh nhân cũng cần theo dõi định kỳ 6 tháng một lần trong những năm đầu tiên, và khám định kỳ 12 tháng một lần trong những năm tiếp theo. Khi khối phình mạch to lên thì cần phải can thiệp. Nếu sau 10-20 năm, khối phình không phát triển to lên thì bệnh nhân có thể yên tâm sống chung.
Nhằm giúp người dân hiểu rõ hơn về cách phòng, chăm sóc, theo dõi và điều trị các bệnh lý dị dạng mạch máu não, ngày 31/10, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức sẽ tổ chức chương trình Khám và tư vấn miễn phí bệnh lý dị dạng mạch máu não.
Tham gia chương trình, ngoài được các chuyên gia tư vấn miễn phí, 5 người bệnh có chỉ định chụp cắt lớp vi tính đầu tiên, đặt lịch trước qua Tổng đài 19001902 sẽ được chụp cắt lớp vi tính miễn phí. Thời gian 7h30 ngày 31/10, tại phòng khám số 9 và phòng khám số 11, tầng 2 nhà C4, Khu khám bệnh theo yêu cầu, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.
Chuyên gia BV Việt Đức: Dị dạng mạch máu đe dọa tính mạng nếu phát hiện muộn Dị dạng mạch máu não gây ra nhiều vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, phổ biến nhất là vỡ mạch dẫn đến đột quỵ do xuất huyết não hoặc gây áp suất tiếp giáp lên não dẫn đến động kinh co giật. Tuy nhiên, nhiều người đang khỏe mạnh nhưng đột nhiên bị đau đầu dữ dội, bất ngờ...