Trào lưu “khoe giàu” ở Trung Quốc hết thời, chính phủ vào cuộc dẹp loạn, hé lộ sự chênh lệch giàu nghèo không tin nổi

Từ câu chuyện một người đàn ông khoe giàu trên mạng đã khiến cơ quan không gian mạng vào cuộc dẹp loạn nạn khoe giàu, và sau đó trở thành đề tài được dư luận quan tâm.

Mới đây, cư dân mạng bàn tán xôn xao trước một đoạn clip “khoe giàu” của một chủ tài khoản có tên “Ăn sạch Bắc Kinh” trên nền tảng Douyin (TikTok Trung Quốc).

Theo đó, đoạn clip thể hiện trong căn phòng tổng thống của một khách sạn sang trọng ở thành phố Thành Đô (Tứ Xuyên, Trung Quốc), người đàn ông bước ra từ nhà tắm hiện đại kết hợp dịch vụ xông hơi. Sau đó, anh ta chuyển ống kính sang khu vực nhà ăn, một vị đầu bếp đã trang trí xong đĩa beefsteak và chờ đợi khách V.I.P đến dùng bữa.

Hôm sau, người đàn ông “chúc buổi sáng” với fan hâm mộ của mình bằng đĩa tôm hùm ngay trên chiếc giường king .

Sau khi trả phòng, người đàn ông nhìn vào tờ hóa đơn trong tay mà cảm thán: “Con số đủ để tôi mua mấy chiếc iPhone đời mới”. Theo đó, số tiền chính xác mà anh ta phải trả là 108.876 NDT (hơn 390 triệu VND).

Đoạn clip khoe giàu tưởng chừng chỉ đơn giản lưu lại những khoảnh khắc “sang chảnh” trong cuộc sống đời thường nhưng đã vi phạm quy định không gian mạng của Trung Quốc.

Sau tuyên bố “giảm thiểu hiện trạng mất cân bằng tỷ lệ giàu nghèo”, chính phủ Trung Quốc bắt đầu tuyên chiến với những nội dung mang tính chất “khoe giàu” trên mạng xã hội.

Cơ quan quản lý tài chính đánh tiếng với các “ông lớn” trong ngành kỹ thuật công nghệ, yêu cầu họ bày tỏ sự trung thành và quyên tặng số tiền khổng lồ cho đất nước. Theo đó, các nền tảng mạng xã hội đã xóa hàng loạt tài khoản nổi tiếng nhờ sáng tạo nội dung “khoe giàu”.

Chủ tài khoản tên “Ăn sạch Bắc Kinh” trên đã thu hút 28 triệu người theo dõi trên nền tảng Douyin bằng cách chia sẻ những đoạn clip về cuộc sống giàu sang, thưởng thức mỹ thực. Tuy nhiên, sau khi bị cơ quan quản lý không gian mạng “điểm danh”, anh ta đã xóa tất cả nội dung đăng tải trước đó. Động thái mới nhất của anh là đoạn clip quay lại bữa ăn ở cửa hàng tiện lợi “bình dị”.

“Chúng tôi sẽ tăng cường quản lý và xử lý mạnh tay với những hành vi tương tự, để các nền tảng mạng xã hội cảm thấy nguy hiểm mà dè chừng hơn”, ủy viên cấp cao của phòng Thông tin không gian mạng Trung Quốc, ông Trương Ủng Quân chia sẻ trong buổi họp báo gần đây.

Thật ra, khái niệm “khoe giàu” vẫn chưa được định nghĩa rõ ràng. Mặc dù các cơ quan có thẩm quyền đã đưa ra hàng loạt các ví dụ minh họa nhưng hầu như họ chỉ thực hiện theo cảm tính.

“Tiêu chuẩn còn phải xem hiệu quả lan truyền của nội dung được đăng tải. Xem nó có phải kích thích mọi người sống tích cực, phấn đấu để hướng đến cuộc đời tốt đẹp hay không, hay nó chỉ là một công cụ để phô trương những nhu cầu thô tục”, ông Trương Ủng Quân nói.

Năm 2021, Douyin đã xóa hơn 4000 tài khoản có nội dung “khoe giàu” chỉ trong vòng 2 tháng. Xiaohongshu (RED – một nền tảng tương tự với Instagram) cũng đã đánh dấu cảnh báo vi phạm với hơn 9000 bài đăng từ tháng 5 đến tháng 10 cũng cùng nội dung “khoe giàu”.

Chênh lệch giàu nghèo đang là hiện trạng vô cùng nghiêm trọng trong xã hội Trung Quốc. Theo số liệu thống kê của Tổ chức nghiên cứu Credit Suisse, 1% dân số chiếm 31% tổng tài sản của Trung Quốc. Đại dịch thế giới càng nới rộng khoảng cách giàu nghèo. Trong khi giới nhà giàu chi tiêu xa xỉ thì phần còn lại của xã hội đang cố gắng sống lay lắt qua ngày.

Chia sẻ hưởng thụ cuộc sống giàu sang là nội dung được nhiều người yêu thích kể từ khi mạng xã hội phổ biến trên toàn cầu. Đương nhiên, Trung Quốc cũng không ngoại lệ.

Mùa hè năm 2020, Trung Quốc bắt đầu chú ý đến vấn đề đang dần nổi cộm này. Tháng 7/2020, Phòng thông tin không gian mạng Trung Quốc tuyên bố thực thiện “cuộc thanh trừng thông tin có giá trị quan không tốt như khoe giàu, chia sẻ cuộc sống xa xỉ,…”

Sau khi hoạt động thanh trừng được triển khai, Tân Hoa Xã đã gọi “khoe giàu” là “hơi thở xã hội thối nát”. Xiaohongshu mời gọi người dùng sáng tạo nội dung chỉ trích hành động “khoe giàu”.

Bên cạnh đó, một số người đã lên tiếng cho rằng nỗi lo lắng về “khoe giàu” đang bị làm phức tạp lên. Nhiều người chỉ đơn giản muốn chia sẻ cuộc sống bình thường của họ và điều này đã thỏa mãn được sự hiếu kỳ của đông đảo người dùng khác. Nói đúng hơn, “khoe giàu” ở đây chỉ mang tính chất giải trí là chính.

Chính phủ Trung Quốc đã xuống tay với những nền tảng lớn mang tính xu hướng trong xã hội. Theo đó, vào tháng 10 năm nay, Douyin và Kuaishou đã bị phạt 200.000 NDT (hơn 717 triệu VND) vì cho phép quảng cáo “tiêu dùng quá độ”.

Tháng 11 vừa qua, Xiaohongshu tuyên bố cải tiến thuật toán nhận biết nội dung “khoe giàu”, nhưng chưa đưa ra chi tiết cụ thể. Đồng thời, chức năng đánh dấu cảnh báo đối với nội dung “khoe giàu” được cho là biện pháp chưa triệt để.

Trên thực tế, việc đánh giá một chủ tài khoản có bị dính vi phạm “khoe giàu” hay không là một vấn đề cực kỳ khó. Các biện pháp hiện tại của Trung Quốc chỉ mang tính chất “đánh tiếng” để các chủ tài khoản “thấy khó mà lui”, giải quyết “phần nổi nhỏ bé trên tảng băng chìm”.

Việc muốn thanh lọc toàn bộ “tệ nạn khoe giàu” trên tất cả nền tảng mạng xã hội là một thách thức đối với đất nước đông dân nhất thế giới như Trung Quốc.